درد سمت چپ شکم نشانه چیست؟
منطقه شکم در پایین و سمت چپ، محل معمول درد، به خصوص در میان زنان و افراد مسن است این منطقه شامل ساختاری واقع در سمت چپ با یک خط فرضی که به صورت عمودی در سطح ناف، و یک خط افقی فرضی در زیر دنده های تحتانی چپ است اندام ها و ساختارهای که ممکن است درد را در این منطقه ایجاد کند شامل بخش هایی از روده بزرگ، کولون سیگموئید و کولون نزولی، بخش هایی از روده کوچک، تخمدان و لوله فالوپ چپ و حالب چپ می باشد.
علائم درد پایین سمت چپ شکم ممکن است به عنوان یک نوع حاد یا مزمن از درد باشد درد ممکن است مبهم یا تیز، شبیه چاقوکشی یا سوزشی باشد درد ممکن است متناوب، خود به خود و یا مداوم باشد علاوه بر این، دردهای شکمی پایین سمت چپ ممکن است با علائم دیگری از جمله از دست دادن اشتها، تهوع، استفراغ، حساسیت به لمس، تب، سنگینی و یا احساس پری و غیره همراه است بعضی از علل ممکن است بی ضرر باشد در حالی که برخی دیگر ممکن است نیاز به توجه فوری پزشکی باشد.
علل درد سمت چپ زیر شکم
چندین علت محتمل برای بروز این درد وجود دارد. برخی از این علل شایع و خوش‌خیم هستند، در حالی که بقیه ممکن است جدی بوده و نیاز به توجهات پزشکی داشته باشند.
1. دیورتیکولیت
-
دیورتیکولیت یکی از شایعترین علل درد سمت چپ زیر شکم است. دیورتیکولیت هنگامی بروز می‌کند که دیورتیکولاهای (کیسههای کوچک) دیوارۀ روده عفونی و ملتهب میشوند. -
دیورتیکولا در نواحی ضعیف رودۀ بزرگ شکل میگیرد، که اغلب زیر عنوان کولون به آن اشاره میشود. -
دیورتیکولا در بسیاری از افراد بزرگسال وجود دارد. وقتی فرد پا به سن می‌گذارد، تعداد دیورتیکولاها افزایش پیدا می‌کند، که احتمال پارگی یا ورم برخی از آنها افزایش مییابد. در نتیجه، دیورتیکولیت گرایشی به شیوع بیشتر در میان بزرگسالان مسن نشان میدهد، اگرچه امکان ابتلا به آن در هر سنی وجود دارد. -
درد دیورتیکولیت گرایشی به افزایش در هنگام غذا خوردن فرد یا زمان کوتاهی پی از صرف غذا نشان میدهد.
علایم اضافی دیورتیکولیت میتواند شامل موارد زیر باشد:
• بروز حالت افتادگی در ناحیۀ شکم
• تب
• تهوع
• استفراغ
• احساس نفخ
2. بیماری سلیاک
بیماری سلیاک یک اختلال مزمن است که در هنگام عدم توانایی فرد در هضم گلوتن، در دستگاه گوارش بروز می‌کند. گلوتن پروتئینی در گندم است که در چند مادۀ غذایی و محصولات مراقبت پزشکی وجود دارد.
وقتی کسی دچار بیماری سلیاک باشد، سیستم ایمنی وی به بخش‌هایی از روده حمله می‌کند که این سبب بروز طیفی از مشکلات گوارشی و کمبود ویتامین میشود.
علایم بیماری سلیاک شامل موارد زیر است:
• احساس فشار و گاز
• نفخ
• درد در ناحیۀ شکم
• خستگی مزمن
• کاهش وزن
• اسهال
کودکان مبتلا به بیماری سلیاک تشخیص داده نشده از سوء تغذیه و کاهش رشد ناشی از این اختلال رنج میبرند.
3. گاز (هوا)
وقتی که فرد در حال خوردن غذا است، هوا را نیز میبلعد و همچنین از طریق فرآیندهای طبیعی گوارش، گاز در دستگاه گوارش به دام میافتد.
به طور معمول گاز چیزی نیست که مایۀ نگرانی باشد و از راه راست روده یا مری از بدن خارج میشود. گازی که به طور موقت در دستگاه گوارش به دام افتاده باشد میتواند سبب درد و ناراحتی شود تا اینکه از بدن خارج گردد.
گاز میتواند به علت موارد مندرج در زیر ایجاد شود:
• هضم غذاهایی که مستعد رها کردن گاز هستند
• بلعیدن هوا
• سیگار
• جویدن آدامس
• پرخوری
• غذای هضم نشده
• باکتری
اگر درد ناشی از گاز مکرر باشد یا با علایم دیگری همراه شود، فرد باید مراجعه به پزشک را در دستور کار قرار دهد. دیگر علایم در این مورد عبارتند از:
• کاهش وزن غیر قابل توضیح
• یبوست
• وجود خون در مدفوع
• استفراغ یا اسهال
• سوزش سر دل
4. عدم تحمل لاکتوز
-
فرد دچار عدم تحمل لاکتوز در هضم شیر و فرآوردههای مشتق از شیر مثل پنیر و ماست دچار مشکل است. این مشکل بر اثر عدم وجود مقدار کافی آنزیمی به نام لاکتاز ایجاد میشود. -
لاکتاز باعث خرد و ریز شدن لاکتوز موجود در شیر میشود، که حاوی قندهای سادۀ گلوکز و گالاکتوز است. -
وقتی فردی دارای مقادیر بالای لاکتوز در جریان خون خود باشد، ممکن است دچار علایم مرتبط به عدم تحمل لاکتوز شود.
این علایم شامل موارد زیرند:
• مدفوع شل و آبکی یا اسهال
• درد در ناحیۀ شکم
• نفخ
• درد ناشی از حبس هوا (گاز)
• تهوع
• معدۀ دارای قار و قور و سر و صدا
4. بیماری التهابی روده
بیماری کرون و کولیت اولسراتیو اختلالات مزمنی هستند که میتوانند سبب بروز التهاب در هر ناحیه از دستگاه گوارش شوند.
بیماری کرون اغلب در رودۀ کوچک شایع است و کولیت اولسراتیو بیشتر در رودۀ بزرگ شیوع دارد.
علل بروز کولیت اولسراتیو و بیماری کرون هنوز ناشناخته مانده است. شایعترین علایم در این مورد شامل درد در ناحیۀ شکم و اسهال خونی است. این بیماریها در عین حال میتوانند سبب بروز تب و کاهش وزن غیر قابل توضیح شوند.
5. سوء گوارش (سوء هاضمه)
-
سوء هاضمه به علت ایجاد اسید پس از غذا خوردن بروز می‌کند. برای اغلب مردم، درد سوء گوارش در بخش بالایی شکم اتفاق میافتد. اما اگرچه مورد نادری است سوء هاضمه میتواند در بخش پایینی شکم نیز بروز کند. -
به طور معمول اغلب موارد سوء هاضمه خفیف است. علایم سوء هاضمه شامل حس سوزش، درد یا ناراحتی خفیف، سوزش سر دل، نفخ یا گاز است.
6. زونا
زونا توسط همان ویروس مسبب آبله مرغان ایجاد میشود. وقتی کسی دچار آبله مرغان میشود ویروس برای تمام عمر فرد میتواند به حالت نهفته در بدن وی به زندگی ادامه دهد. برخی از اوقات، ویروس دوباره ظاهر شده سبب بروز درد و راشی میشود که یک سمت شکم را میپوشانند.
واکسنهایی برای کاهش ریسک توسعۀ این بیماری در دوران بعدی عمر مردم در دسترس است.
علایم زونا عبارت است از:
• درد در صورت لمس
• خارش
• بروز حالت افتادگی روی پوست
• راش
• تاولهایی که امکان ترکیدن و ایجاد زخم توسط آنها وجود دارد.
فرد ممکن است پیش از بروز راش حالت افتادگی و خارش را در یک ناحیه از پوست خود احساس کند. در عین حال امکان بروز تب و ایجاد حالت ناخوشی کلی در فرد وجود دارد. وقتی راش ظاهر میشود، درد میتواند شدید باشد.
7. سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)
سندرم روده تحریک‌پذیر یک اختلال مزمن دستگاه گوارش است که پزشک فقط وقتی قادر به تشخیص آن خواهد بود که دیگر اختلالات احتمالی مسبب علایم مشابه را از تشخیص خارج کرده باشد.
علایم IBS شامل موارد زیر است:
• درد در ناحیۀ کم
• احساس زور یا فشار
• یبوست یا اسهال
• گاز
• نفخ
8. فتق
-
فتق شکم هنگامی بروز می‌کند که یک دستگاه یا بخش دیگری از بدن از طریق دیوارۀ شکم به آن فشار وارد می‌کند. گاهی اوقات احتمال بروز حالت قلنبگی یا توده در بخش میانی شکم یا نزدیک کشالۀ ران وجود دارد. -
انواع مختلفی از فتق وجود دارد که بر مبنای علت زیربنایی خود با یکدیگر تفاوت دارند. از آنجا که فتق‌ها میتوانند سبب بروز مشکلات دیگری نیز بشوند، در صورت بروز نشانههای آنها فرد باید در اولین فرصت ممکن به پزشک مراجعه کند.
برخی علایم دیگر عوارض فتق شامل موارد زیر است:
• احساس درد در هنگام بلند کردن اشیاء
• احساس زور یا فشار
• افزایش درد
• افزایش اندازۀ تودۀ ایجاد شده
• احساس کلی سیری یا پر بودگی معده
9. یبوست
یبوست هنگامی رخ میدهد که فرد قادر به دفع مدفوع نباشد. یبوست اغلب اوقات نتیجۀ فقر تغذیه و فقدان ورزش است. بهبود تغذیه و افزایش میزان ورزش دو راه حل درمانی مؤثر در مورد یبوست محسوب میشود.
برخی علایم یبوست شامل موارد زیر است:
• زور زدن در هنگام دفع مدفوع
• نیاز به ایجاد فشار بر ناحیۀ شکم برای کمک به دفع مدفوع
• مدفوع گلوله گلوله شده یا بسیار سفت
• احساس وجود انسداد در راست روده
• احساس اینکه تمام مدفوع موجود در بدن دفع نمیشود
• داشتن کمتر از سه بار دفع مدفوع در طول هفته
10. سنگ کلیه
یشتر سنگها از تجمع کلسیم شکل میگیرند و ممکن است در هر یک از دو کلیه ایجاد شوند. فرد ممکن است دچار سنگ کلیه شود و با وجود این تا هنگام بروز مشکلاتی مثل انسداد بخشی از کلیه یا ایجاد درد شدید در هنگام دفع سنگ، متوجه وجود این مشکل در خود نشود.
علایم نمونهوار سنگهای کلیه شامل موارد زیر است:
• درد در ناحیۀ شکم
• درد در هنگام ادرار کردن
• تهوع یا استفراغ
• وجود خون در ادرار
• تب
• تکرر ادرار
11. انسداد روده
وقتی چیزی راه روده را مسدود می‌کند، غذا قادر به عبور از دستگاه گوارش نخواهد بود. این وضعیت منجر به عقبهای دردناک میشود که نیاز به بررسی و توجه فوری پزشکی دارد.
انسداد روده در بزگسالان مسن شایعتر است و معمولاً بر اثر اختلالات دیگر نظیر دیورتیکولیت یا سرطان روده بزرگ ایجاد میشود.
علایم شایع انسداد روده شامل موارد زیر است:
• درد ناحیۀ شکم
• ناتوانی در دفع مدفوع
• انزال
• استفراغ
• یبوست
12.پاره شدن روده بزرگ
پاره شدن روده بزرگ ممکن است یکی از دلایل درد زیر شکم سمت چپ باشد.
13.سنگ کلیه
سنگ کلیه ها مواد بلوری کوچکی هستند که در مجاری ادرار ممکن است ممکن است سبب بروز مشکلاتی شوند. زمانی که این سنگها از کلیه به مثانه وارد می شوند تا از بدن دفع گردند باعث درد شدید در ناحیه چپ زیر شکم می شوند. در این حالت ممکن است درد با علائمی مانند تهوع و تب و لرز و ادرار صورتی همراه باشد. در صورت مشاهده این علائم بهتر است که به پزشک متخصص مراجعه کنید. همچنین با مصرف زیاد آب از بروز سنگ کلیه می توان جلوگیری کرد.
14.عفونت کلیه
عفونت ادراری یکی از شایع ترین عفونتهاست که ممکن است باعث بروز خطراتی شود. این عفونت می تواند به کلیه چپ نفوذ پیدا کرده و باعث ایجاد درد شود. این عفونتها اغلب با مصرف آنتی بیوتیک درمان می شود.
همانطور که در ابتدا ذکر شد, درد زیر شکم سمت چپ در مردان و زنان منشا و دلیل متفاوتی داشته باشد. در ادامه این مقاله به طور اختصاصی به علل این درد در خانم ها و نحوه درمان آن می پردازیم.
15.بارداری خارج از رحم
به حالتی که تخمک بارور شده در خارج از رحم قرار گیرد, بارداری خارج از رحم می گویند. با رشد جنین درد زیر شکم سمت چپ تشدید شده که با تاخیر در عادت ماهیانه و خونریزی غیر طبیعی واژن همراه است. گفتنی است این حاملگی ممکن است خطراتی را برای زنان بوجود آورد و جنین نیز نمی تواند مدت زیادی در شرایط خارج از رحم زنده بماند.
16.درد تخمک گذاری
عموما تخمک گذاری دو هفته قبل از دوره قاعدگی انجام می شود. تخمک گذاری در تخمدان چپ سبب بوجود آمدن درد شدید در سمت چپ شکم زنان می شود. این درد اغلب مانند گرفتگی عضلات و گاهی با لکه بینی همراه است. این درد را می توان با استراحت و مصرف مسکن های طبیعی یا قرص های بی خطر تسکین داد.
17.کیست تخمدان چپ
کیست تخمدان, کیسه پر از مایعی که بر روی سطح تخمدان رشد کرده و با بزرگ شدن در شکم باعث درد زیر شکم سمت چپ در زنان می شوند. معمولا کیستها بی خطر هستند ولی ممکن است رشد کنند, بسیار بزرگ شوند, تغییر شکل دهند و پیچ و تاب پیدا کنند و در نتیجه درد شدیدی را در ناحیه شکم بوجود آورند. گاهی این درد, کمر و لگن را هم درگیر کرده و با علائمی مانند قاعدگی نامنظم, حالت تهوع و استفراغ و فشار در مثانه همراه است.
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
-
این موضوع مهم است که هر گاه درد شکم از منبعی غیر قابل توضیح ایجاد شده باشد یا اگر این درد با علایم دیگری همراه باشد، به دکتر مراجعه کنیم. -
درد پایدار یا مزمن باید با از تشخیص خارج کردن هر علت زیربنایی جدی مورد بررسی قرار گیرد. -
دکتر میتواند علت درد را تشخیص دهد و برنامۀ درمانی مناسبی را برای هدف گرفتن علت اصلی بروز درد سمت چپ زیر شکم به بیمار ارائه دهد.