دلایل بروز تشنج چیست؟
با دلگرم همراه باشید تا با راه های مناسب برای درمان تشنج آشنا شوید.
تشنج چیست؟
تشنج، تغییر ناگهانی فعالیت حرکتی در فرد است كه ناشی از اختلال در فعالیت الکتریکی مغز بوده و در کودکان شایع است. یکی از شایع‌ترین انواع تشنج در کودکان تشنج ناشی از تب است که البته معمولا سرنوشت خوبی دارد، اما گاهی نیز به علت یک بیماری خطرناک مانند مننژیت (التهاب و عفونت پرده‌های مغزی) ايجاد مي‌شود.
تشنج ناشی از تب معمولا در کودکان ۱ تا ۵ سال رخ می‌دهد، هرچند گاهی قبل از یک سالگی یا بعد از ۵ سالگی هم دیده می‌شود. در برخی خانواده‌ها تشنج بسیار شایع‌تر بوده که به علت استعداد ژنتیک است.تشنج ناشی از تب معمولا با افزایش سریع درجه حرارت بدن رخ می‌دهد. البته گاهی نیز کودک در ابتدا دچار تشنج شده و پس از آن والدین متوجه وجود تب در کودک خود میشوند.بعضی از والدین هيچ پيش فرضي درباره تشنج ندارند و حتی در صورت بروز علائم آن متوجه نمی‌شوند. بنابراين به طور خلاصه به بعضی از علائم آن اشاره می‌شود:
در گروهی از بیماران هنگام تشنج ابتدا هوشیاری آنان از بین رفته، سپس دچار انقباضات عضلات میشوند که معمولا حدود ۱۰ تا ۳۰ ثانیه طول می‌کشد. در این زمان بعضی از بیماران دچار کبودی صورت (به اصطلاح سیانوز) یا انحراف چشمها به سمت بالا و عقب میشوند. انقباضات باعث خم شدن و قوس برداشتن بدن می‌شود و پس از آن بیمار به طور متناوب دچار حرکات انقباض و انبساط عضلات می‌شود که به صورت لرزش‌های پرشی تند دیده می‌شود.
در انتهای این علائم معمولا وضعیت تنفس بیمار به حالت قبل بازگشته و کبودی بیمار نیز از بین می‌رود. بیماران بزرگ‌تر در پایان ممکن است دچار بی‌اختیاری ادرار شوند. پس از تشنج ممکن است بیمار دچار خواب آلودگی و بی‌حالی شود. آنچه ذکر شد کامل‌ترین و معمول‌ترین علائم تشنج به خصوص هنگام تب است وگرنه بسیاری از بیماران ممکن است این علائم را به صورت کامل یا بعضی از آنها را تجربه کنند.
تشنج، تغییر ناگهانی فعالیت حرکتی در فرد است كه ناشی از اختلال در فعالیت الکتریکی مغز بوده و در کودکان شایع است. یکی از شایع‌ترین انواع تشنج در کودکان تشنج ناشی از تب است که البته معمولا سرنوشت خوبی دارد، اما گاهی نیز به علت یک بیماری خطرناک مانند مننژیت (التهاب و عفونت پرده‌های مغزی) ايجاد مي‌شود
علائم تشنج ناشی از صرع
- عدم پاسخ به صورت لحظه ای
- ناتوانی در یادآوری آنچه اتفاق افتاده است
- حرکات بدنی تند و سریع
- سفت شدن و تکان های ناگهانی بدن
تشنج غیر صرعی چیست؟
- تشنج غیر صرعی، تشنجی است که توسط صرع ایجاد نشده است، اما همانند تشنج صرعی می باشد.
- تشنج غیر صرعی ممکن است در اثر تغییرات در فعالیت الکتریکی مغز رخ دهد، اما این اختلال الکتریکی از نوع تشنج صرعی نمی باشد.
- این تشنج ممکن است چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد.
- دو نوع مختلف از تشنج غیر صرعی به نام های: روانی و فیزیولوژیک وجود دارد.
- تشنج غیر صرعی روانی
می تواند توسط استرس و یا ضربه های روحی بوجود آید. این تشنج یکی از انواع تشنج های معمول است و باید درمان شود، اما این تشنج به علت مشکل مغزی بوجود نمی آید.
- تشنج غیر صرعی فیزیولوژیک
به علت تغییراتی در مغز بوجود می آید که شامل تغییراتی در میزان ذخیره خون و یا اکسیژن مغز می باشد. برخی از علت های این تشنج عبارت است از: کاهش سریع فشار خون، میزان کم قند خون و ضربان نامنظم قلب.
هنگام تشنج کودک چه کنیم؟
- هنگامی که کودک دچار تشنج می‌شود، به هیچ وجه استرس نداشته باشید.
- آرامش خود را حفظ کرده و كنار کودک خود بمانید.
- کودک را به یک طرف بخوابانید تا در صورتی که استفراغ کرد، مواد استفراغی باعث خفگی او نشود و لباس‌های او را آزاد کنید.
- در صورتی که قبلا پزشک برای کودک‌تان دارویی به منظور استفاده در هنگام تشنج (البته فقط به صورت مقعدی) تجویز كرده، آن را با آرامش به کار ببرید.
- نیازی نیست دندان‌های کودک را از هم باز کنید، فقط مطمئن شوید زبان کودک تحت فشار نباشد.
مراقبت های بعد از تشنج,درمان تشنج کودک
هنگامی که کودک دچار تشنج می‌شود، به هیچ وجه استرس نداشته باشیدبعضی از والدین هنگام تشنج کودک به خصوص در همراه بودن با تب سعی می‌کنند او را پاشویه کنند و یا زیر آب سرد بگیرند. به یاد داشته باشید هیچ کدام از این روش‌ها موثر نیستند.
بعد از توقف تشنج اگر کودک‌تان تب داشته باشد، می‌توانید از شیاف استامینوفن استفاده کنید.از آنجا که تشنج ناشی از تب گاهی ناشی از علل مهم و خطرناک است و همچنین به دلیل این‌که بعضی از علل تشنج‌های بدون تب مثل کمبود قند و کلسیم نیاز به درمان اختصاصی دارد، بلافاصله پس از بروز تشنج به اورژانس زنگ بزنید و یا کودک را سریعا به نزدیک‌ترین بیمارستان برسانید.
دلایل تشنج به غیر از صرع چیست؟
- آسیب و ضربه به مغز
- تومور مغزی
- تغییرات متابولسیم و یا سوخت و ساز بدن که باعث مشکلات کبدی و کلیوی می شود.
- وجود عفونت در بدن (مانند عفونت مغز)
- استفاده از مواد مخدر
- مصرف الکل
- وجود بیماری مادرزادی از قبیل سندرم داون
- سکته
- بیماری آلزایمر
چه شیوه های درمانی ای برای این مشکل وجود دارد؟
معمولا برای کودکانی که برای اولین بار دچار تشنج می شوند، درمانی انجام نمی شود. تصمیم گیری درمانی در موارد خاصی که ذکر شد و البته همراه با معاینه دقیق و شرح حال و انجام اقدام های تشخیصی از جمله آزمایش مایع مغزی نخاعی، سی تی اسکن و ام .آر .آی و براساس تصمیم گیری پزشک است و معمولا با داروهای خاصی انجام می شود. نکته مهم در درمان این بیماری، ادامه روند درمان و توجه به توصیه های پزشک و پیگیری منظم است.
چگونه از تکرار تشنج پیشگیری کنیم؟
پس از ترخیص از بیمارستان اگر دارویی برای کودک‌تان تجویز شده است، به منظور پیشگیری از تکرار تشنج آن را همیشه و به موقع به کودک تان بدهید. فراموش نکنید داروی کودک را در مهمانی یا مسافرت به همراه داشته باشید.
اگر کودک‌تان دچار تشنج همراه با تب بوده، در سایر موارد تب (به هر علتی) درمان اولیه شما باید کاهش تب با استفاده از تب‌برهایی مانند استامینوفن و یا در صورت نیاز بروفن باشد.همچنین استفاده از پاشویه با آب ولرم (بدون الکل یا نمک) نیز مفید است.
فراموش نکنید در مواقع تب یا تشنج در مورد استفاده از داروهای خاص مانند دیازپام به صورت خوراکی یا مقعدی قبل از ترخیص، از پزشک کودک‌تان یک دستورالعمل بگیرید و مطمئن شوید روش استفاده از آن را به خوبی فرا گرفته‌اید.
آیا تشنج درنوزادان شایع است؟
ازهر۱۰۰۰نوزاد تقریبأ ۲ نوزاد دچار تشنج درماه اول زندگی میشوند.
تشنج در نوزادان چه علایمی دارد؟
تشنج در نوزادان علایم متفاوتی دارد، مثلاً ممكن است به صورت حركات شدید اندام ها،پرش های عضلانی تكراری،لرزش پلك ها،سفت شدن اندام ها،حركات شبیه مكیدن یاجویدن در دهان،گریه غیرطبیعی یاحركات غیرطبیعی چشمها دیده شود.دربعضی نوزادان تنهاعلامت تشنج توقف تنفس به مدت بیش از ۲۰ ثانیه و كبود شدن نوزاد است .
نکته ای در مورد مصرف داروهای تشنج
برخی والدین با توصیه های افراد غیرکارشناس، داروهای کودک را قبل از اتمام دوره های درمانی قطع می کنند در حالی که کودک باید تا زمانی که پزشک تجویز کرده، داروی ضدتشنج مصرف کند. هرگز نباید سرخود مقدار داروها را کاهش یا افزایش داد. طول درمان دارویی معمولا از شروع تا ۲ سال بعد از آخرین تشنج و براساس معاینه های پزشکی است.
باید در دادن داروها مخصوصا شربت ها دقت کرد. شربت های ساختنی باید با میزان توصیه شده آب، رقیق و قبل از مصرف کاملا تکان داده شوند تا غلظت دارو یکنواخت شود. باید توجه داشت که شربت ها رسوب می کنند و اگر خوب هم زده نشوند، قسمت های پایین غلظت بیشتری دارند و مسمومیت دارویی ایجاد می کنند. همچنین باید توجه داشت که تغییر میزان برخی داروها با اندازه گیری سطح خونی آنهاست بنابراین معاینه های دوره ای کودک بسیار مهم است.
تشنج ناشی از تب
- تشنج‌های ناشی از تب شایع‌ترین اختلال تشنجی دوران کودکی هستند که معمولا روند خوبی در آینده دارند، اما ممکن است نشانه‌ای از بیماری‌های عفونی (سپسیس و مننژیت) باشند.
- بنابراین هر کودک مبتلا به تشنج را که به نزد پزشک می‌آورند، حتما باید علت تب مشخص شود.
- سن شروع این تشنج‌ها نه ماهگی تا پنج سالگی (بخصوص 14 تا 18 ماهگی) است و سه درصد کودکان دچار تشنج شیرخوار هستند.
- زمینه ژنتیک در تشنج ناشی از تب بسیار پررنگ است. پس در گرفتن شرح حال باید به سابقه خانوادگی توجه ویژه‌ای داشت.
- تشنج‌ها معمولا در تب 39 درجه سانتی‌گراد یا بالاتر اتفاق می‌افتد و میزان عود تشنج ناشی از تب 30 تا 50 درصد است.
- کودکان دارای تب پایین‌تر از 39 درجه، دارای سابقه خانوادگی و کودکانی که در سن زیر 12 ماهگی دچار تشنج میشوند، در آینده بیشتر در معرض خطر عود تشنج ناشی از تب یا ابتلا به صرع هستند.
مراقبت خانگی
هرگاه کودک تشنج پیدا کرد، با پزشک خود تماس بگیرید. ولی البته باید کودک دچار تشنج را شدیداً محافظت کنید و مهم‌ترین این مراقبت‌ها جلوگیری از آسیب رسیدن به کودک در مرحله اوج تشنجات است، هیچ‌گاه دست خود را به دهان بچه نبرید تا زبان را بگیرید (این کار را برای جلوگیری از بلعیده شدن زبان می‌کنند.)
اگر تشخیص صرع داده شود، پزشک دستوراتی برای مراقبت از کودک در منزل خواهد داد. تا هنگامی‌که حملات کنترل نشده‌‌اند، کودک را از بالا رفتن از نردبان‌های بلند یا درختان بلند نهی کنید. به کودک اجازه ندهید که تنها شنا کند. اگر این موارد را رعایت کنید، کودک می‌تواند یک زندگی طبیعی را بدون کمترین تغییر در فعالیت‌هایش داشته باشد.
اگر کودک خود را بیهوش یافتید، فکر نکنید که حتماً علت آن افتادن بوده است. این احتمال را در نظر بگیرید که صرع باعث افتادن و بیهوش شدن شده است.
درمان پزشکی
پزشک، معاینات بالینی و عصبی انجام خواهد داد. همچنین یک سلسله دستور آزمایش و تست‌‌های تشخیصی را خواهد داد. تعدادی دارو وجود دارند که از بروز حملات جلوگیری می‌کنند. پزشک دستور آزمایش خون خواهد داد، تا مقدار و نوع داروی مورد استفاده تعیین شود. در موارد پیچیده، پزشک شما را نزد متخصص اعصاب و روان خواهد فرستاد.
گردآوری شده ی مجله اینترنتی دلگرم
مرجان امینی