علت بالا و پایین بودن PBS در آزمایش خون

تفسیر آزمایش PBS

PBS یا بررسی اسمیر خون محیطی جزیی از سیستم کنترل کیفی CBC است که برای تکنولوژیست پزشکی، پزشک یا هر کس دیگری که صحت نتایج CBC برایش مورد سئوال است قابل دسترس می ‏باشد. در صورتی که CBC بدون بررسی PBS گزارش شود، ممکن است مواردی مثل وجود سلول تارگت، سلول داسی یا tear drop، اجسام Howell – Jolly یاPappenheimer، پارازیت‏های داخل سلولی و سایر اختلالات، مخفی باقی بمانند.

احتمال اینکه اشکال رینگ بابزیا (Babesia) یک پروتوزوان داخل اریتروسیتی است که مشخصة آن وجود اشکال تتراد در گلبول قرمز است با اشکال رینگ پلاسمودیوم فالسی پاروم اشتباه شود وجود دارد. در حالی که بابزیوزیس معمولاً توسط نیش کنه انتقال پیدا می‏کند، احتمال انتقال آن از طریق ترانسفوزیون خون یا محصولات آن و اهداء عضو وجود دارد. ارزیابی میکروسکوپی مورفولوژی RBC همچنان ابزاری مهم جهت بررسی شدت کم خونی در بیماران مبتلا به فقر آهن است.

وجود الیپتوسیت در خون محیطی همراه با اسفروسیت و شیستوسیت و تاریخچه خانوادگی از الیپتوسیتوز ارثی ممکن است نشانة وجود پیروپویکیلوسایتوز ارثی (HPP) باشد. تست حساسیت حرارتی مثبت (TST (Thermal Sensitivity Test از این تشخیص نادر حمایت خواهد کرد.TST به این صورت است که خون بیمار به مدت ۱۰ دقیقه در ۴۶˚C انکوبه می‏ شود و در صورت افزایش واضح در elongation و fragmentation گلبول‏های قرمز، مثبت تلقی خواهد شد.

سایر نام ها: گستره خون محیطی، بررسی مرفولوژی گلبول های قرمز در گستره محیطی، اسمیر خون محیطی.

Peripheral Blood: Red Blood Cell Morphology

حجم نمونه مورد نیاز: یک قطره خون از نوک انگشت پا یا پاشنه پا در نوزادان

شرایط نمونه گیری: نیازی به ناشتایی نمی باشد.

ملاحظات نمونه گیری در آزمایش PBS

1. در صورت نیاز به خونگیری، نمونه گیری وریدی انجام داده و خون را در لوله ای با درب بنفش (EDTAدار) جمع آوری نمائید.

1. پس از نمونه گیری محل خونگیری را از لحاظ خونریزی یا هماتوم بررسی نمایید. در صورت لزوم موضع را با باند فشاری ببندید.

کاربردهای بالینی آزمایش PBS

آزمایش PBS می تواند اطلاعات فراوانی در مورد داروها و بیماری های مؤثر بر گلبول های قرمز خون فراهم سازد، همچنین برخی از بیماری های مادرزادی سلول های سفید، قرمز خون و پلاکتها را می توان با بررسی گستره خون محیطی تشخیص داد.

۱- اختلالات اندازه :

الف) میکروسیت : فقر آهن، اسفروسیتوز ارثی ، تالاسمی

ب ) ماکروسیت : کمبود اسیدفولیک یا ویتامین B12 ، رتیکلوسیت های ناشی از افزایش اریتروپوئز، برخی اختلالات کبدی، کم خونی به دنبال طحال برداری

۲- اختلالات شکل :

الف) انسوسیت : اسفروسیتوز ارثی، کم خونی ایمونوهمولتیک اکتسابی

ب ) الیپتوسیت : الیپتوسیتوز ارثی، کم خونی داسی شکل

ج ) لیپتوسیت : هموگلوبینوپاتی ها، تالاسمی، سلول اسپیکول، اورمی، بیماری کبدی، زخم خونریزی دهنده

۳- اختلالات رنگ :

الف) هیپوکرومی : فقر آهن ، تالاسمی، بیماری قلبی

ب ) هیپرکرومی : تغلیظ هموگلوبین غالبا به دلیل کم آبی

۴- ساختمان درون سلول :

الف) هسته : وجود نورموبلاست در نوزادان طبیعی می باشد، کم خونی همولتیک، بحران داسی شکل، واکنش انتقال خون، اریتروبلاستوز جنینی، نئوپلاسم یا بافت فیروزی …. کننده B.M مانند میلوما و لوسمی

ب ) بازو فیلیک استیلپینگ : مسمومیت با سرب، رتیکولوسیتوز

ج ) اجسام هاول- ژولی : به دنبال طحال برداری، انمی همولتیک، انمی مگالوبلاستیک

د ) صدمه RBC در اثر دارو، هموگلوبینوپاتی ها، کم خونی همولتیک، کمبود G6PD

محدوده طبیعی: مورفولوژی طبیعی

توضیحات در رابطه با آزمایش PBS

• 
  جهت مطالعه WBC و پلاکت لطفا به آزمایش های شمارش افتراقی WBC و شمارش پلاکت رجوع شود.
• 
  اندازه غیر طبیعی RBC ممکن است بر MCV، MCH و MCHC تأثیر بگذارد.

آزمایش PBS به چه منظور صورت می‌گیرد؟

آزمایش لکه‌گذاری خون اغلب با هدف تشخیص برخی بیماری‌های خاص صورت می‌گیرد، از جمله:

• 
  ایجاد زردی پوست بدون دلیل خاص
• 
  ایجاد کم خونی بدون دلیل خاص (کاهش سطح گلبول‌های قرمز خون)
• 
  ایجاد کبودی‌های غیر عادی در بدن
• 
  بروز علائمی مشابه با آنفلوانزا
• 
  کاهش وزن ناگهانی
• 
  ایجاد عفونت‌های شدید یا بی‌دلیل
• 
  ایجاد راش یا بریدگی در پوست
• 
  درد در استخوان‌ها

پیش از انجام آزمایش PBS چه کاری باید انجام داد؟

بسیار مهم است که قبل از انجام این آزمایش با پزشک خود راجع به هرگونه دارو (تجویز شده با نسخه یا خریداری شده بدون نسخه)، مکمل‌های دارویی و ویتامین‌هایی که مصرف می‌کنید یا اخیرا مصرف کرده‌اید صحبت کنید. برخی داروها می‌توانند بر نتیجه این آزمایش تاثیر بگذارند. از جمله این داروها می‌توان به NSAIDها، برخی آنتی بیوتیک‌ها و گلوکورتیکواستروئیدها اشاره کرد.

علاوه بر این، چنانچه شما به طور مرتب از داروها یا درمان‌های ضد انعقاد خون استفاده می‌کنید توجه داشته باشید که ممکن است در حین انجام آزمایش خون دچار خون‌ریزی زیادی شوید. بنابراین بهتر است پیش از انجام آزمایش این موضوع را با مسئول آزمایشگاه در میان بگذارید.

هم‌چنین شما باید با پزشک خود در مورد بیماری‌هایی که به آن مبتلا هستید، همچون هموفیلی، صحبت کنید. برخی بیماری‌ها، برخی محصولات انتقال خون و برخی انواع سرطان خون می‌تواند باعث ایجاد نتایج غیر عادی در آزمایش لکه‌گذاری خون شود.

تفسیر نتایج آزمایش PBS

زمانی که تعداد سلول‌های خونی و شکل ظاهری آن‌ها طبیعی باشد گفته می‌شود آزمایش PBS نرمال است. اما چنانچه در اندازه (بزرگی و کوچکی)، شکل، رنگ و تعداد سلول‌های خونی موارد غیرطبیعی مشاهده شود گفته می‌شود آزمایش PBS غیرطبیعی بوده است. نتایج غیرطبیعی براساس بیماری یا مشکلی که سلول‌های خونی را تحت تاثیر قرار داده با یکدیگر متفاوت هستند.

بیماری‌های مربوط به گلبول‌های قرمز عبارتند از:

1. کم خونی مربوط به کمبود آهن، نوعی بیماری که در آن به دلیل فقر آهن بدن قادر نیست به میزان کافی گلبول‌های قرمز سالم تولید کند.

2. کم خونی داسی شکل، یک بیماری وراثتی که زمانی به وجود می‌آید که گلبول‌های قرمز به صورت غیر عادی دارای شکل هلالی هستند.

3. سندرم اورمیک همولتیک، که معمولا به دنبال بروز عفونت در سیستم گوارشی ایجاد می‌شود.

4. پلی سیتمی ورا (Polycythemia Vera)، بیماری که در پی تولید بیش از اندازه گلبول قرمز توسط بدن ایجاد می‌شود.

بیماری‌های مربوط به گلبول‌های سفید خون عبارتند از:

• 
  لوکمی مزمن یا حاد، که از انواع سرطان خون است.
• 
  لنفوما، نوعی سرطان خون که بر سیستم ایمنی بدن تاثیر می‌گذارد.
• 
  ایدز HIV، نوعی ویروس که گلبول‌های سفید خون را آلوده می‌کند.
• 
  هپاتیت C، که یک عفونت ویروسی است.
• 
  عفونت‌های پارازیتیک (عفونت‌های ایجاد شده توسط انگل‌های تک سلولی)، همچون کرمک
• 
  عفونت‌های قارچی، همچون قارچ‌های کاندیدا آلبیکانس (Candida albicans)
• 
  سایر بیماری‌های لنفوپرولیفریتیو (Lymphoproliferative)، از جمله میلوما چندگانه

بیماری‌های مرتبط با پلاکت‌ها عبارتند از:

بیماری‌های میلوپرولیفریتیو، گروهی از بیماری‌ها هستند که باعث می‌شوند سلول‌های خونی به طور غیرطبیعی در مغز استخوان رشد کنند.

ترموبوسیتوپنیا زمانی ایجاد می‌شود که در پی بروز یک عفونت یا بیماری‌های دیگر در بدن تعداد پلاکت‌های خون پایین می‌آید.

آزمایش PBS هم‌چنین قادر است سایر بیماری‌ها را نیز مشخص کند. از جمله:

1. بیماری‌های کبدی

2. بیماری‌های کلیوی

3. کم کاری تیروئید

نرمال یا غیر نرمال بودن نتایج آزمایش PBS در آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر ممکن است قدری متفاوت باشد. زیرا در آزمایشگاه‌های مختلف از ابزار و روش‌های مختلف جهت بررسی سلول‌های خونی استفاده می‌کنند.

بیشتر بخوانید:

mcv در آزمایش خون نشانه چیست ؟

علل و خطرات بالا و پایین شدن Neut (نوتروفیل) در آزمایش خون

بالا و پایین بودن تست ESR در آزمایش خون نشانه چیست ؟

PLT در آزمایش خون : بررسی مقادیر طبیعی PLT (پلاکت) آزمایش خون