تفسیر آزمایش CA 125
CA 125 یا (cancer antigen 125) پروتئینی است که در سطح بسیاری از سلول های سرطانی تخمدان یافت می شود. همچنین ممکن است در سایر سرطان ها هم یافت شود و در بعضی از سلول های طبیعی نیز ممکن است وجود داشته باشد. آزمایش آنتی ژن سرطانی CA-125 میزان این پروتئین را در خون اندازه گیری می کند.
CA-125 یک نشانگر توموری است که نتیجه ی بررسی آن می تواند در نشان دادن وجود انواعی از سرطان ها کمک کننده باشد. اغلب آزمایش CA-125 برای بررسی چگونگی روند درمانی سرطان تخمدان و یا عود مجدد سرطان تخمدان به کار می رود.
میزان طبیعی CA-125 از یک آزمایشگاه با آزمایشگاه دیگر متفاوت است و جواب آزمایش باید میزان نرمالی را که آن آزمایشگاه استفاده می کند، داشته باشد. همچنین پزشک نتایج را بر اساس سلامتی و یا عوامل دیگر ارزیابی می کند. این به این معنا است که اگر جواب آزمایش خارج از میزان نرمال بود، ممکن است برای شما یا برای آن آزمایشگاه این میزان نرمال باشد.
سطوح طبیعی آزمایش CA 125: کمتر از ۳۵ واحد در میلی لیتر / کمتر از ۳۵ کیلو واحد بر لیتر
علت درخواست آزمایش CA 125
آزمایش آنتی ژن سرطانی ۱۲۵ (CA-125) در موارد زیر انجام می شود:
-
برای بررسی عملکرد درمانی در سرطان تخمدان. اگر میزان CA-125 کاهش یابد، معمولا به معنی موثر بودن روند درمانی است. -
بررسی عود سرطان تخمدان -
بررسی منشا سرطان در خانم ها. اگر پزشک تشخیص دهد که سرطان به سایر نقاط بدن پخش شده است، ( متاستاز داده است ) ممکن است آزمایش CA-125 را برای بررسی منشا سرطان انجام دهد. -
افزایش میزان CA-125 نشان دهنده ی وجود سرطان در تخمدان است اما سایر سرطان ها هم می توانند باعث افزایش میزان CA-125 شوند. -
آزمایش CA-125 معمولا به صورت روتین برای غربالگری استفاده نمی شود، چون اغلب نتیجه ی کاذب می دهد. اما انجام این آزمایش به همراه سونوگرافی ممکن است برای فردی که شانس زیادی برای ابتلا به سرطان تخمدان دارد، مورد استفاده قرار گیرد. از جمله زنانی که شانس زیادی برای ابتلا به سرطان تخمدان دارند، وجود سابقه ی خانوادگی ابتلا به سرطان تخمدان و یا جهش ژنتیکی در BRCA1 یا BRCA2 می باشد.
آمادگی های لازم برای انجام آزمایش CA 125 چیست؟
آمادگی خاصی برای انجام این آزمایش لازم نیست. برای بررسی میزان CA 125 تنها نمونه برداری از خون کافی خواهد بود و شما پس از انجام آزمایش CA 125 فورا می توانید به فعالیت های روزمره بازگردید.
آزمایش CA 125 چگونه انجام می شود؟
-
بستن یک نوار کشسان (گارو) بالای بازو که جریان خون را متوقف می کند . این کار رگ زیر نوار را بزرگ تر می کند، در نتیجه سوزن در رگ راحت تر فرو می رود. -
تمیز کردن محل فرو رفتن سوزن -
فرو بردن سوزن در داخل رگ. ممکن است بیش از یک بار سوزن زدن لازم باشد. -
وصل کردن لوله به سوزن تا از خون پر شود. -
باز کردن نوار از بازو، وقتی که خون کافی جمع آوری شده باشد. -
قرار دادن باند یا پنبه در محل سوزن بعد از در آوردن سوزن -
فشار دادن جای سوزن و بانداژ کردن محل
بیمار در حین آزمایش CA 125 چه احساسی دارد؟
نمونه خون از رگ بازو گرفته می شود. یک نواری که حالت کشسانی دارد، به بالای بازو بسته می شود ٬ که ممکن است احساس کنید کمی سفت است. شما ممکن است احساس درد ناشی از فرو بردن سوزن نداشته باشید و یا ممکن است احساس سوزش داشته باشید.
خطرات آزمایش CA 125
ممکن است کمی کبودی در محل خون گیری بوجود بیاید. اگر بعد از خون گیری چند دقیقه محل را فشار دهید، احتمال کمی وجود دارد که محل نمونه گیری کبود شود.
در موارد نادری٬ ممکن است بعد از گرفتن نمونه خون، رگ متورم شود. که به این حالت فلبیت می گویند. انجام کمپرس گرم چند بار در روز می تواند به بهبودی این وضعیت کمک کند.
خون گیری می تواند برای افرادی که بیماری انعقادی دارند ٬ مشکل ایجاد کند. آسپیرین ٬ وارفارین و سایر داروهای رقیق کننده خون می توانند باعث افزایش خونریزی شوند. اگر شما مشکل انعقاد خون و یا خونریزی دارید و یا اگر داروی رقیق کننده خون مصرف می کنید، باید قبل از خون دادن به پزشک اطلاع دهید.
افزایش میزان آزمایش CA-125
شرایطی که باعث افزایش میزان CA-125 می شود، عبارتند از:
-
التهاب لگنی (PID) -
اندومتریوزیس -
فیبروئید رحم -
بیماری کبدی ( مثل هپاتیت و سیروز ) -
التهاب پانکراس -
سه ماهه اول بارداری -
زمان هایی خاص در چرخه قاعدگی -
لوپوس
در بعضی از سرطان ها، میزان CA-125 بالا می رود، مثل:
-
سرطان تخمدان و یا سرطان لوله های فالوپ و یا اندومتر رحمی. -
سرطان پانکراس، معده، مری، کبد، پستان، کولون و ریه. -
سرطانی که به دیواره ی شکم پخش شود. از جمله لنفوم. این نوع سرطان معمولا با افزایش مایع در شکم همراه است.
چه عواملی بر روی نتیجه آزمایش CA 125 موثر می باشد؟
نتیجه ی آزمایش CA-125 تحت تاثیر عوامل زیر است:
-
مصرف داروهای موثر در درمان سرطان -
انجام آزمایش رادیو اکتیو اخیر، مثل اسکن استخوانی -
جراحی شکم. میزان CA-125 تا سه هفته بعد از جراحی بالا باقی می ماند.
بررسی ها و تفکرات آزمایش در رابطه با CA 125
-
آزمایش اندازه گیری CA-125 نمی تواند تفاوتی بین توده های خوش خیم و بد خیم تخمدانی قائل شود. -
آزمایش CA-125 ممکن است بر روی مایعات بدن انجام شود که از ناحیه ی معده و یا پستان گرفته می شود. -
افزایش میزان CA-125 در خانم هایی که تحت درمان سرطان تخمدان هستند، نشان دهنده ی عود بیماری است. اغلب میزان CA-125 چند ماه قبل از عود سرطان بالا می رود. -
مطالعاتی بر روی این مسئله که آزمایش CA-125 برای غربالگری سرطان تخمدان انجام شود، در حال انجام است. تاکنون اطلاعات کافی به اثبات نرسیده است که این آزمایش برای تشخیص زود هنگام سرطان تخمدان موثر باشد.
چرا آزمایش غربالگری با CA125 مفید نیست؟
سرطان تخمدان بسیار مرگبار است، زیرا 75 درصد موارد دیر تشخیص داده می‌شود، یعنی پس از آنکه سرطان به فراتر از تخمدان و اغلب به سراسر شکم گسترش یافته است. اما تشخیص زودرس سرطان تخمدان به دلایل بسیار مشکل است. تومورهای تخمدانی که در مراحل اولیه قرار دارند، ندرتا در معاینه لگنی معمول بوسیله پزشک کشف می‌شوند، چرا که تخمدان‌ها در عمق بدن قرار دارند و لمس کردن در حین معاینه مشکل است.
به علاوه در سرطان تخمدان ضایعه پیش‌سرطانی وجود ندارد (برخلاف سرطان روده بزرگ که ممکن است در ابتدا به صورت یک ضایعه پیش‌سرطانی به نام پولیپ ظاهر شود، که با آندوسکوپی می‌توان آن را دید و برداشت. بسیاری از زنان از پزشکان‌شان می‌خواهند با آزمایش خون برای اندازه‌گیری CA-125 از لحاظ وجود سرطان تخمدان مورد بررسی قرار گیرند. گرچه اندازه‌گیری این ماده ممکن است در بیماران منفرد ممکن است مفید باشد، اما ابزاری خوبی برای غربالگری وسیع بیماران نیست.
یک آزمایش غربالگری آزمایشی است است که در شخصی که هیچ علائمی ندارد انجام می‌شود تا بیماری را آنقدر زود تشخیص دهد که بتوان آن بیمار را به طور موفق درمان کرد.
یک آزمایش غربالگری خوب باید حساسیت بالا داشته باشد، به این معنا که هنگام بیماری واقعا وجود دارد،در درصد بالایی از موارد نتیجه آن مثبت باشد. بنابراین مثلا در مورد سرطان تخمدان آزمایش غربالگری که حساسیت آن 100 درصد باشد، همه موارد سرطان تخمدان را کشف می‌کند. آزمایش غربالگری در عین حال باید بسیار اختصاصی هم باشد؛ به این معنا که هنگامی که سرطانی وجود ندارد،باید نتایج آن منفی باشد.
CA125 پروتئینی است که است که اغلب بوسیله سلول‌های سرطانی تخمدان تولید می‌شود و در خون در گردش است. میزان CA-125 در حدود 80 درصد زنانی که سرطان تخمدان دارند،بالا می رود،اما تنها 50 درصد این زنان بیماری در مراحل اولیه دارند. بنابراین CA-125 به اندازه کافی در کشف زودرس سرطان تخمدان حساس نیست: به عبارت دیگر نیمی از زنانی را که سرطان در مراحل اولیه دارند، را نمی‌تواند کشف کند. این آزمایش به اندازه کافی اختصاصی هم نیست، چرا که در بسیاری از بیماری‌های دیگر از جمله سرطان‌های دیگر، آندومتریوز، فیبروئید رحمی و عفونت‌های لگنی نیز مثبت می‌شود.
اختصاصی بودن آزمایش برای کشف سرطان تخمدان اهمیت زیادی دارد، زیرا سرطان تخمدان هر سال در یک زن از هر 2500 زن رخ می‌دهد. برای این مسئله را درک کنید،تصور کنید گروهی از 2500 زن را مورد یک آزمایش غربالگری برای تشخیص زودرس انجام دهیم، و فرص کنید این آزمایش 100 درصد حساسیت دارد (یعنی هر زنی که مبتلا به بیماری باشد را کشف می‌کند). حالا فرض کنید که اختصاصیت این آزمایش 99 درصد است، به این معنا که یک درصد زنانی که آزمایش در آنها مثبت می‌شود، سرطان تخمدان ندارند.
به این ترتیب با توجه به شیوع سرطان تخمدان، در غربالگری این 2500 زن یک مورد سرطان واقعی تخمدان کشف خواهد شد، اما در عین حال 25 زن هم به اشتباه مبتلا به سرطان تخمدان شمرده خواهند شد. متاسفانه جراحی تهاجمی تنها را برای اطمینان یافتن قطعی از ابتلا یا عدم ابتلای زن به سرطان تخمدان است؛ در نتیجه برای این یک رن را واقعا مبتلا به سرطان تخمدان است، پیدا کنیم، باید 25 زن را در مورد جراحی غیرضروری شکمی قرار دهیم.
حال اگر این گروه 2500 نفره را به کل جمعیت یک کشور تعمیم دهید، متوجه خواهید شد که برای یافتن موارد سرطان تخمدان، چه میزان بالایی از جراحی‌های غیرضروری انجام خواهد شد. بنابراین خطرات غربالگری عمومی با استفاده از اندازه‌گیری CA-125 بسیار بیشتر از منافع آن است.
بیشتر بخوانید:
سرطان تخمدان قاتل خاموش زنان
پیشگیری از سرطان تخمدان با تغذیه
خانمهای چاق مراقب سرطان تخمدان باشید
