بیماری هیپوگنادیسم چیست ؟
بیماری هیپوگنادیسم زمانی اتفاق می افتد که غدد جنسی هورمون های جنسی کمتری تولید کرده و یا تولید نمی کنند. غدد جنسی یا همان گنادها شامل بیضه ها در مردان و تخمدان ها در زنان می باشند.
هورمون های جنسی در کنترل مشخصات جنسی ثانویه مانند رشد سینه ها در خانم ها، تکامل بیضه ها در مردان و رشد موی ناحیه تناسلی کمک کننده هستند. هورمون های جنسی همچنین نقش مهمی در چرخه قاعدگی و تولید اسپرم ایفا می کنند.
هیپوگنادیسم در مردان به معنای تولید کمتر از میزان مورد نیاز اسپرم یا تستوسترون توسط بیضه ها است. شروع آن در دوران بلوغ است که غده هیپوفیز هورمون لوتئینی را آزاد می کند و این امر باعث تحریک بیضه ها به تولید تستوسترون می شود.
این هورمون مسئول ویژگی های فیزیکی مردان است. در بیضه ها برخی از هورمون های تحریک کننده با هم عمل می کنند که این امر برای تحریک تولید اسپرم است.
تشخیص بیماری هیپوگنادیسم در زنان
تست های تصویربرداری نیز در تشخیص هیپوگنادیسم کمک کننده هستند. سونوگرافی از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از تخمدان ها و بررسی هر مشکل دیگری مانند کیست های تخمدانی و سندرم تخمدان پلی کیستیک استفاده می کند. پزشک انجام ام آر آی یا سی تی اسکن را برای بررسی تومور در غده هیپوفیز توصیه می کند.
تشخیص بیماری هیپوگنادیسم در مردان
تشخیص هیپوگنادیسم در مردان با سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی آغاز می شود. بسیاری از علائم و نشانه ها ممکن است کم بودن تستوسترون و کمبود آندروژن را مورد اشاره قرار دهند.از جمله علائم هیپوگنادیسم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
رشد جنسی ناقص : کاهش تمایلات جنسی -
کاهش نعوظ غیراختیاری : ناراحتی یا بزرگی سینه ها -
از دست دادن موهای بدن و کاهش اصلاح : کوچک شدن بیضه ها -
تعداد کم یا صفر اسپرم : کاهش تراکم مواد معدنی در استخوان ها و بروز شکستگی -
کاهش حجم عضله : گرگرفتگی و تعریق -
کاهش نشاط و خستگی بیش از حد : افسردگی خفیف
آزمایش خون نشان می دهد که آیا سطح هورمون تستوسترون طبیعی است یا خیر. بطورکلی باید بین 300 تا 1000 باشد. برای تشخیص کاهش سطح این هورمون فرد باید چندین آزمایش را در صبح زود انجام دهد و اگر در این آزمایشات ثابت شد که میزان تستوسترون خون او کم است پس از آن باید غده هیپوفیز مورد آزمایش قرار گیرد.
انواع هیپوگنادیسم
انواع هیپوگنادیسم شامل:
-
هیپوگنادیسم اولیه -
هیپوگنادیسم مرکزی (ثانویه)
هیپوگنادیسم اولیه چیست ؟
هیپوگنادیسم اولیه بدین معنی است که شما به علت مشکل در گنادها نمی توانید هورمون های جنسی کافی در بدن خود تولید کنید. گنادهای شما همچنان پیغام های تولید هورمون را از مغز دریافت می کنند اما نمی توانند هورمون تولید کنند.
هیپوگنادیسم مرکزی (ثانویه) چیست ؟
در هیپوگنادیسم مرکزی، مشکل در مغز است. هیپوتالاموس و غده هیپوفیز شما که گنادها را تحت کنترل دارند به خوبی کار نمی کنند.
علل بروز هیپوگنادیسم
علل هیپوگنادیسم اولیه شامل موارد زیر می باشد:
-
اختلالات خودایمنی مانند بیماری ادیسون و هیپوپاراتیروئیدیسم -
اختلالات ژنتیکی مانند سندرم ترنر و سندرم کلینفلتر -
عفونت های شدید خصوصا سرخک درگیر کننده بیضه ها -
بیماری کبدی و کلیوی -
عدم بیرون آمدن بیضه ها -
هموکروماتوز که زمانی که بدن آهن زیادی جذب می کند ایجاد می شود. -
قرار گیری در معرض پرتو -
جراحی بر روی اندام های جنسی
علل هیپوگنادیسم مرکزی (ثانویه)
-
اختلالات ژنتیکی مانند سندرم کالمن -
عفونت ها مانند اچ آی وی -
اختلالات هیپوفیزی -
بیماری های التهابی مانند سارکوئیدز، توبرکولوزیس و هیستیوسیتوز -
چاقی -
کاهش وزن سریع -
سوء تغذیه -
استفاده از استروئیدها یا اپیوئیدها -
جراحی مغز -
قرارگیری در معرض پرتو -
آسیب به غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس -
تومور در داخل یا نزدیکی غده هیپوفیز
علل بروز هیپوگنادیسم در مردان
هیپوگنادیسم در مردان می تواند ناشی از مشکلات بیضه و یا ناشی از مشکلات غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس باشد. بطور کلی کاهش تستوسترون می تواند به علل زیر بروز پیدا کند :
-
آسیب بیضه ( تروما ، اخته کردن یا شیمی درمانی ) و یا عفونت ( اوریون ) ـ تومور یا بیماری های مرتبط با غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس -
اختلالات هورمونی نظیر سطح بالای پرولاکتین ( هورمون تولید شده توسط غده هیپوفیز که باعث کاهش سطح تستوسترون می شود.) ـ بیماری مزمن نظیر ایدز ، دیابت نوع 2 ، چاقی ، کبد یا بیماری های کلیوی. -
برخی از داروها پردنیزون یا داروهای ضد درد مخدر. ـ شرایط ژنتیکی از جمله سندروم کلاین فلتر ، سندروم کالمن و سندروم پرادر.
درمان هیپوگنادیسم در زنان
اگر خانم هستید، درمان هیپوگنادیسم شامل افزایش مقدار هورمون های جنسی زنان می باشد. خطر اول درمان در صورتی که هیسترکتومی انجام شده باشد، استروژن درمانی است. مکمل استروژن به صورت پچ یا قرص برای درمان هیپوگنادیسم در زنان تجویز می شود.
از آن جایی که افزایش سطح استروژن خطر سرطان اندومتر را افزایش می دهد، اگر هیسترکتومی انجام نداده باشید ترکیب استروژن و پروژسترون را برای درمان هیپوگنادیسم دریافت می کنید.
پروژسترون می تواند خطر سرطان اندومتر ناشی از مصرف استروژن را کاهش دهد. درمان های دیگر برای هیپوگنادیسم در زنان علائم خاصی را مورد هدف قرار می دهند. اگر میل جنسی شما کاهش یافته باشد، شما دوز کمی تستوسترون دریافت می کنید.
اگر در اثر هیپوگنادیسم دچار بی نظمی قاعدگی یا مشکل در بارداری شده اید، آمپول های کریوگنادوتروپین انسانی یا قرص های حاوی هورمون FSH را برای تحریک تخمک گذاری دریافت می کنید.
درمان هیپوگنادیسم در مردان
تستوسترون هورمون جنسی مردانه است. درمان جایگزینی تستوسترون به طور وسیعی در درمان هیپوگنادیسم در مردان به کار می رود. شما می توانید درمان جایگزینی تستوسترون را به صورت های زیر دریافت کنید:
-
تزریقی -
پچ -
ژل -
قرص مکیدنی
تزریق هورمون آزاد کننده گنادوتروپین ممکن است آغازگر بلوغ باشد یا تولید اسپرم را افزایش دهد و بدین ترتیب در درمان هیپوگنادیسم در مردان نقش داشته باشد.
درمان هیپوگنادیسم در مردان و زنان
درمان هیپوگنادیسم در زنان و مردان در صورتی که بیماری در اثر تومور غذه هیپوفیز ایجاد شده باشد، یکسان خواهد بود. درمان به منظور کوچک کردن و یا برداشت تومور شامل راه های زیر می باشد:
-
پرتو درمانی -
دارو درمانی -
جراحی
درمان هیپوگنادیسم یا کمبود آندروژن
درمان با جایگزینی تستوسترون برای مردان با سطوح کم تستوسترون یا کمبود آندروژن توصیه می شود. هدف اصلی درمان تستوسترون افزایش سطح تستوسترون از زیر حد طبیعی به میزان طبیعی آن است.
اهداف ممکن است متفاوت باشد اما می تواند شامل بهبود یا فظ نشانه های مردانگی نظیر صدای کلفت ، رشد ریش و موهای ناحیه تناسلی شود که این امر بهبود علکرد جنسی را سبب می شود.
روش های گوناگونی برای شیوه جایگزین تستوسترون وجود دارد :
-
تزریق به داخل عضله معمولا هر دو هفته یکبار. -
استعمال بر روی پوست یکبار در روز. -
ژل یا محلول و استعمال آن بر روی پوست یکبار در روز. -
قرص باکال و مالیدن آن بر روی لثه دوبار در روز. -
قرص.
بیشتر بخوانید :
تاثیر قرص کلومیفن در درمان ناباروری مردان