بیماریهای آمیزشی یا عفونتهای منتقله آمیزشی (STD)
یا venereal disease (VD) نامی کلی برای بیماریهای گوناگونی است که از طریق انواع روشهای آمیزش جنسی (آمیزش جنسی دهانی، مهبلی، مقعدی) انتقال پیدا می‌کنند. برخی از این بیماریها از روشهای غیر جنسی نیز منتقل می‌شوند، از طریق سوزن مشترک در معتادان به مواد مخدر تزریقی یا در زایمان و شیردهی. برخی از این بیماریها علایم و نشانه دارند و برخی نشانه‌ای نداشته و مدتی نهفته می‌مانند اما به دیگران منتقل می‌شوند.بیماری های جنسی عفونتی است که از فردی به فرد دیگر منتقل می شود در طول فعالیت جنسی، باعث بیماری یا آسیب به بدن میشود.
پاتوژن که باعث بیماری است ممکن است باکتری ها، ویروس ها، و یا انگل ها. بیماریهای مقاربتی، همچنین عفونت های جنسی (امراض مقاربتی جنسی)را منتقل کند، و نگرانی های قابل توجهی را بوجود بیاوردبیماریهای جنسی یا STDs عبارتند از بیماری مقاربتی که از شخصی به شخص دیگر در طی تماس دستگاه ژنیتال (یا دستگاه تولید مثلی) یک پارتنر با ژنیتال -مقعد- دهان یا حلق پارتنر دیگر صورت میپذیرد. STD ممکن است توسط ویروس، باکتری یا انگل نیز منتقل شود. این میکروارگانیسمها می‌توانند داخل بدن شده و پوست، مخاط، واژن، رکتوم، حالب، سرویکس، چشم و دهان و حلق را گرفتار کند. وجود هر گونه ترشح غیر عادی و بدبو، خارش، سوزش، دیزوری، دیس پارونیا، زخم در نواحی تناسلی، نشانه احتمالی وجود عفونت است. در چنین مواردی فرد باید به پزشک مراجعه کرده و تحت درمان قرار گیرد.
علائم بیماریهای آمیزشی یا عفونت های منتقله آمیزشی STD
-
STD در خانمها، تمایل به شدت بیشتری از آقایان دارد. -
ممکن است STD ها باعث سرطان سرویکس شود. -
STD می‌تواند از مادر به بچه، قبل، در طی حاملگی یا بلافاصله بعد از زایمان منتقل شود. -
محققین بر این باورند که داشتن STD (به غیر از ایدز) شانس ابتلا به ایدز را می‌افزاید.
حداقل دانستن ۵کلید اساسی در رابطه با STD در آمریکا وجود دارد:
-
STD، بر روی خانمها و آقایان در هر سطح اقتصادی و تحصیلی وجود دارد و بیشتر در بین دختران نوجوان و زیر ۲۵ سال دیده میشود. تقریبا دو سوم همه STD در جمعیت جوان زیر ۲۵ سال اتفاق می‌افتد. -
وقوع STD بالا رونده است به دلیل اینکه در چندین قرن گذشته از نظر جنسی افراد زودتر فعال شده و ازدواج دیرتر صورت می‌گیرد و بعلاوه طلاق بیشتر شده است. -
در بیشتر موارد STD علامتی ندارد (مخصوصا در خانمها) و زمانی که علائم پیشرفت می‌کند در واقع پارنتر هم درگیر میباشد بنابراین پزشکان برای افرادی که چند شریک جنسی دارند تستهایی برای غربالگری و تشخیص بیماری می‌دهند. -
در خانمها خطرات بیشتری از عفونت STI (عفونتی که از راه جنسی منتقل میشود) نسبت به آقایان وجود دارد و در واقع بیماری در حالت بدون علامت، پیشرفت و بیماری پیشرفته‌تر می‌شودو ایجاد عوارض بیشتری در خانمها می‌نماید که بعضی از این عفونتها قبل و در حین حاملگی و یا بلافاصله بعد از زایمان منتقل میشود که بعضی از این عفونتها در بچه به آسانی درمان میشود ولی بعضی از این عفونتها باعث عوارض (disability) و حتی مرگ بچه میشود. -
وقتی بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود به آسانی درمان میشود و در بعضی از STDها بیماریهای STD، شانس ابتلا به ایدز را می‌افزاید.
همچنین بخوانید:
بیماری مقاربتی تریکومونیازیس(عفونت واژن در زنان) چیست؟
stds چیست؟ و عوارض خطرناک این بیماری جنسی
چطور می‌توانیم از بیماریهای آمیزشی پیشگیری کنیم؟
کاهش خطر ابتلا به STD، ازراههای زیر امکان دارد:
-
داشتن یک رابطه جنسی با شخص غیر عفونی -
استفاده صحیح و مداوم از کاندوم در آقایان -
استفاده از سرنگهای تمیز برای تزریق -
پیشگیری و کنترل بیماریهای STD، برای کاستن خطر ابتلا به عفونت HIV و کاهش خطر ابتلا به STD -
به تاخیر انداختن اولین رابطه جنسی تا حد ممکن؛ افراد جوانتر زمانی که برای اولین بار sex دارند به مراتب استعداد بیشتری برای ابتلا به STD دارند.
شخصی که از نظر جنسی فعال است بایستی:
-
کنترل مرتب برای بیماری STD، حتی در صورت عدم وجود علائم و مخصوصا در صورت داشتن روابط جنسی با پارتنر جدید. -
دانستن علائم STD و در صورت دیدن کوچکترین علائم، به واحدهای درمانی مراجعه کند. -
اجتناب از داشتن روابط جنسی در زمان قاعدگی، که خانمهای مبتلا به HIV بیشتر عفونی شده و افراد غیر عفونی HIV، بیشتر مستعد گرفتن عفونت در طی این زمان می‌شوند. -
اجتناب از تماسهای مقعد، و در صورتی که این عمل انجام میشود، استعمال کاندوم در مرد. -
اجتناب از دوش واژینال، به دلیل اینکه بعضی از باکتریها وارد واژن شده و احتمال خطر STD را بیشتر می‌کند.
بیماریهای آمیزشی چه علائمی را ایجاد می کنند؟
بیماریهای آمیزشی در هر دو جنس مذکر و مؤنث ایجاد می شوند ولی علائم و عوارض آنها در دو جنس متفاوت است.
علائم این بیماریها در خانم ها عبارتند از:
ترشحات بدبو و غیر معمول از دستگاه تناسلی، سوزش و خارش و ضایعات زخمی و در ناحیه تناسلی:
درد کشاله ران و اطراف دستگاه تناسلی، درد حین نزدیکی و …علائم این بیماریها در مردان شامل ترشح از مجرای ادرار، بزرگ شدن عقده های لنفاوی کشاله ران، زخم ناحیه تناسلی، درد و سوزش هنگام دفع ادرار و … می باشد.در صورت بروز هر گونه علائم غیر طبیعی در پوست ناحیه تناسلی، اطراف مجاری ناحیه تناسلی و یا ترشح از مجرای ادراری باید فوراً به پزشک مراجعه نمایند. حتماً تماس جنسی مشکوک خود را به پزشک اطلاع دهید تا تشخیص و درمان شما آسان گردد.
چگونه می توان این بیماریها را تشخیص داد؟
راه تشخیصی این بیماران معاینه توسط پزشک، آزمایش ترشحات و در صورت لزوم آزمایش خون و ادرار می باشد.
مهم ترین بیماریهای آمیزشی کدامند؟
شایع ترین بیماریهای آمیزشی عباتند از سوزاک، عفونت کلامیدیا، تبخال تناسلی، زگیل تناسلی، سیفلیس و شانکروئید. برخی از بیماریهای مهم مانند هپاتیت B و ایدز علاوه بر انتقال از راه خون، از طریق جنسی نیز می توانند منتقل شوند.
سوزاک (Gonorrhea ):
این بیماری در اثر یک باکتری (میکروب) بنام گنوکک ایجاد می شود. به علّت ایجاد سوزش شدید در مجرای آقایان به این نام مشهور شده است. این بیماری در خانم ها اغلب بدون علامت است. در آقایان ترشحات غلیظ و چرکی از مجرا به همراه سوزش و احساس ناخوشی در مجرای ادراری علائم بارز هستند که معمولاً ۱۴ – ۱ روز پس تماس جنسی با فرد آلوده ایجاد می شنوند. این بیماری با آنتی بیوتیک درمان می شود و درمان شریک جنسی به همراه درمان خود فرد ضروری می باشد.
عوارض این بیماری در صورت عدم درمان عبارتند از:
-
عفونت بیضه ها -
تنگی مجرای ادراری آقایان -
عفونت لوله های رحمی و تخمدان ها در خانم ها و ناباروری.
عفونت کلامیدیا (Chlamydia):
کلامیدیا یک نوع میکروب (باکتری) بوده و از شایع ترین علل بیماریهای آمیزشی عفونی محسوب می شود اغلب بیماران مذکر یا مؤنث بی علامت هستند (بیماری خاموش). در حدود نیمی از مردان مبتلا به عفونت کلامیدیایی علائم ادراری مانند سوزش و تکرر ادرار و خروج ترشحات شفاف و بی رنگ از مجرا دارند. معمولاً عفونت کلامیدیا با سوزاک همراه است و باید همراه سوزاک این بیماری نیز درمان شود. در خانم ها این عفونت می تواند موجب عفونت شدید لوله های رحمی شده و موجب ناباروری شود.
تبخال تناسلی (Genital Herpes) :
عامل ایجاد کننده آن یک نوع ویروس می باشد بنام ویروس نوع ۲ تبخال (نوع یک ویروس در اطراف دهان ایجاد تبخال می کند). انتقال آن بسیار سریع بوده و حتی پس از بکار گیری تماس جنسی با افراد آلوده انتقال صورت می گیرد. علایم آن به صورت تاول های ریز آبدار پوستی دردناک در کنار هم که سوزش و خارش دارند می باشد این تاول ها در ناحیه تناسلی و گاهی داخل یا لبۀ خروجی مجرای ادراری دیده می شوند که باعث سوزش هنگام ادرار کردن می شود. بیماری برای همیشه در بدن شخص مبتلا باقیمانده و باعث آلودگی شریک جنسی می گردد. در صورت ابتلای خانم حامله به این بیماری در صورت انجام زایمان طبیعی بیماری منتشر و خطرناکی در نوزاد ایجاد می شود که ممکن است کشنده باشد.
زگیل تناسلی (Genital Wart):
عامل آن ویروس است که از طریق تماس جنسی منتقل و به صورت برجستگی گوشتی قارچی شکل در ناحیه تناسلی ظاهر می شود. در صورت ابتلا فرد تا آخر عمر از این ویروس پاک نمی شود و همسران این افراد در خطر ابتلا به سرطان گردن رحم خواند بود.
سیفلیس (Syphilis):
(زخم بدون درد ناحیۀ تناسلی)، یکی از چهار بیماریهای اولیۀ آمیزشی است که شیوع آن نسبت به گذشته بسیار کاهش یافته است. علامت آن به صورت زخم بدون درد برجسته در پوست ناحیه تناسلی و کشاله ران می باشد که معمولاً چند هفته پس از تماس جنسی دیده می شود. در صورت عدم درمان می تواند عواقب جبران ناپذیری به همراه داشته باشد (مانند علائم منتشر پوستی، عفونت مغزی و تشنج، عفونت دریچه های قلبی، فلج اندام ها، آسیب بینایی و …)
شانکروئید (Chancroid):
(زخم دردناک ناحیه تناسلی) عفونت ناشی از باکتری است که به صورت دردناک در ناحیه تناسلی همراه با ترشحات چرکی زرد رنگ از بستر زخم تظاهر می نماید (شکل ۴). معمولاً در این بیماری عقده های لنفاوری کشاله ران همان طرف بزرک و دردناک می شوند. درمان دارویی باعث بهبودی کامل این بیماری می شود. در اکثر بیماریهای آمیزشی درمان همسر یا شریک جنسی نیز ضرورت دارد.
راه های جلوگیری از ابتلا به بیماریهای آمیزشی چیستند؟
بهترین راه پیشگیری این بیماریها پایبندی به اصول اخلاقی و روابط خانوادگی و پرهیز از روابط جنسی مشکوک و پرخطر می باشد.
درمان بیماریها
درمان بیماریهای باکتریایی این گروه اصولاً درمان آنتی بیوتیکی است که متناسب با عامل بیماریزا است. بیماریهای قارچی، ویروسی یا انگلی درمان خاص خود را دارند.به عنوان یک اصل کلی در درمان این بیماریها نیاز به درمان همزمان شریک جنسی وجود دارد. در تحقیقی که در سال 2015 توسط دکتر شاهین گوانجی انجام شد اثر ترکیبات مختلف بر روی پاتوژن های بیماری زاد بررسی شد که نتایج این طرح نشان داد بره موم دارای خاصیت آنتی میکروبیال قوی در غلظت 30 % بر روی Candida albicans میباشد و نتایج این طرح در سال ۲۰۱۵ در مجله Chinese Journal of Integrative Medicine منتشر شد. در تحقیق دیگر اثر داروی amphotricin B و ketoconazole را بر روی بیماری کاندیدیازیس مورد بررسی قرار داد و نتایج مطلوبی از اثرات این داروها بدست آمد.