علت بوی بد عرق بدن کودکان چیست؟ راههای درمان و پیشگیری
عرق بدن انسان به طور کلی بی بو است و وقتی باکتری ها با عرق شما واکنش میدهند، بوی بدن بوجود می آید. اما اگر متوجه شده اید که بدن کودک شما در تمام طول روز و به صورت دائم بوی بد و غیر عادی میدهد، یا کودک شما بیش از حد معمول عرق میکند، احتمالا باید به مشاوره متخصص اطفال مراجعه کنید.
غدد تولید کننده عرق و عملکرد آنها
برای درک علت بوی بدن، درک عملکرد عرق بسیار مهم است. ما دو نوع غده ی تولید کنندهی عرق داریم: غدد عرق اکرین که در تمام بدن وجود دارد و غدد عرق آپوکرین که فقط در ناحیه مقعد و زیر بغل قرار دارند.
غدد عرق اکرین وقتی تب دارید، چیزی تندی بخورید یا وقتی هوا زیادی گرم است، شروع به تولید عرق میکنند. مادهی اصلی تشکیل دهندهی عرق ترشح شده توسط این غدد، آب است و دمای بدن را تا مقدار مناسب پایین میآورد.
غدد آپوکرین به ترشح آدرنالین حساس هستند. آن ها میتوانند هر وقت به فعالیتهای بدنی میپردازید یا در زمانی که احساساتی مانند ترس، اضطراب و استرس دارید یا در زمان فعالیت جنسی عرق تولید کنند. عرق تولید شده این نوع غده ها روغنی، مات و بدون بو است . اما میتواند به دلیل وجود باکتری های روی پوست یا لباس بو ایجاد کند.
در کودکان، عرق معمولاً توسط غدد آپوکرین تولید میشود. غدد آپوکرین بعد از دوران بلوغ فعال میشوند.
دکتر سینتیا ال گلنر، متخصص اطفال در گفتگوی مصاحبه خود برای دانشگاه یوتا میگوید: کودکان معمولاً پس از رسیدن به سن بلوغ، تا حدودی دچار بوی نا مطبوع بدن میشوند، اما “در واقع عادی نیست که بچه هایی که هنوز به سن بلوغ نرسیده اند به خاطر وجود باکتریهای در قسمت هایی مانند زیر بغل بوی نامطبوع داشته باشند”. اگر فرزند شما به اندازهای رشد کرده است که علائم بلوغ را نشان میدهد، بوی بدن میتواند یکی از علائم اولیه بلوغ کودک باشد.
کودکان در سن پایینتر که کمتر مسائل بهداشتی را رعایت میکنند یا از نظر بدنی فعال تر هستند هم ممکن است بوی بدن داشته باشند که با استحمام منظم و رعایت مناسب تر مسائل بهداشتی از بین میرود.
دکتر کاترین شوس، متخصص کودکان در دانشگاه مارشفیلد میگوید، اگر کودک شما قبل از ۷-۹ سالگی بوی بدن نامطبوعی دارد، یا بوی غیر عادی میدهد یا بدن کودک بیش از حد بو میدهد، باید با پزشک و یا مشاور سلامتی فرزند خود در این زمینه مشورت کنید.
همانطور که قبلاً گفته شد، کودک شما ممکن است بوی نامطبوع بدن داشته باشد، که میتواند به دلیل بعضی مسائل مربوط به سبک زندگی باشد.
علت های بوجود آمدن بوی طبیعی عرق بدن در کودکان
1- بهداشت نامناسب:
بهداشت ضعیف یکی از رایجترین دلایل ایجاد بوی بدن در کودکان است. استحمام نامنظم، نشستن ناحیه زیر بغل و ناحیه کشاله ران و همچنین باکتریهای جمع شده در لباس می توانند باعث ایجاد بوی نامطبوع در بدن کودک شوند.
اگر فرزندان شما از حمام کردن و شستشوی بدن به طور مرتب خودداری میکنند، ممکن است وقتی باکتری های موجود در پوست با عرق تماس پیدا کنند، بوی نامطبوع در بدنشان بوجود بیاید.
2- عادات غذایی:
آنچه که از بدن خارج میشود همان چیزی است شما وارد بدن خود میکنید. بنابراین، غذایی که میخورید ارتباط مستقیمی با بوی بدن دارد. غذایی که فرزندان شما میخورند نه تنها بر بوی دهان آنها، بلکه بر بوی بدن آن ها هم تأثیر می گذارد. بدن کودکان بعد از خوردن غذاهای بو داری مانند سیر و پیاز ممکن است شروع به انتشار بوی بد کند. بعد از هضم این مواد غذایی، بوی این مواد از طریق منافذ پوست خارج می شود و باعث می شود بدن کودک همان بو را از خود منتشر کند.
بعضی از غذاهایی که می توانند بوی بدی در بدن کودکان و بزرگسالان ایجاد کنند در زیر آورده شدهاند:
گوشت قرمز بعضی از انواع اسید آمینه ای به نام کارنیتین را دارد. کارنیتین به مقدار زیاد می تواند باعث ایجاد بوی ” ماهی ” در بدن افراد بشود.
شیر دارای پروتئینی است که برای هضم آن به زمان بیشتری نسبت به غذا ها دیگر نیاز است. بنابراین مصرف بیش از حد لبنیات میتواند باعث ترشح متیل مرکاپتان و سولفید هیدروژن در بدن شود و باعث ایجاد بوی ناخوشایند بدن شود. اگر کودک دچار حساسیت به لاکتوز باشد احتمال بوجود آمدن بوی بدن با مصرف لبنیات ممکن است بیشتر هم بشود.
غذاهای فرآوری شده با آرد ، به ویژه غذاهای فاقد فیبر
غذاهای دارای سیر و پیاز می توانند باعث ایجاد بو در بدن شوند.
غذاهای بو دار مانند ماهی ، تخم مرغ و حبوبات هم می توانند در بدن ایجاد بوی نامطبوع بکنند.
3- بلوغ:
بلوغ نام مرحله ای از رشد است که دختران و پسران جوان است که از لحاظ جنسی بالغ می شوند . دختران بین ۸ تا ۱۳ سالگی به سن بلوغ می رسند، در حالی که پسران دو سال بعد به این مرحله وارد می شوند. در این مدت، کودکان تغییرات هورمونی زیادی در بدنشان بوجود می آید که می تواند باعث بوجود آمدن تغییر در بدن و رفتار آن ها شود. یکی از چنین تغییرات اساسی که در کودکی در دوران بلوغ مشاهده خواهید کرد ، بوی بدن است. بنابراین اگر فرزند شما در این گروه سنی قرار میگیرد، بوی بدن طبیعی است و نباید دلیلی برای نگرانی باشد.
این ها بعضی از دلایل بوجود آمدن بوی نامطبوع طبیعی در بدن در کودکان است که می توان از آن ها با رعایت بهداشت شخصی بهتر و داشتن یک رژیم غذایی سالم آن ها را تا حدود زیادی کنترل کرد . اگر فرزند شما به بلوغ رسیده است برای آن ها توضیح دهید و به آن ها کمک کنید تا درک کنند که این یک روند طبیعی است و به هیچ وجه نباید از آن خجالت بکشند. علل بوی غیر طبیعی بدن در کودکان گاهی اوقات بوی بدن می تواند نشان دهنده ی وجود یک بیماری زمینه ای باشد.
1- آدرنارک زودرس
در کودکان، رشد جنسی با بلوغ غده (فوق کلیوی) آدرنال، که به نام آدرنارک هم معروف است، آغاز می شود که معمولاً قبل از آنکه کودک به سن بلوغ برسد، شروع میشود. آدرنارک باعث بوجود آمدن علائم اولیه بلوغ از جمله موهای ناحیه تناسلی و بوی بدن مانند بزرگسالان است.
اما بعضی از کودکان آدرنارک زود رس را تجربه می کنند (در سن هشت سالگی در دختران و نه سالگی در پسران)، که می تواند باعث ایجاد بیماری مقاومت به انسولین هم بشود و همچنین شانس مبتلا شدن به مشکل سندرم متابولیک (بیماری که خطر حمله قلبی را افزایش میدهد) یا بیماری کیست تخمدان (پلی کیستیک) را افزایش میدهد.
بنابراین، اگر بوی بدن کودک شما مانند بزرگسالان است و معمولا برای از بین بردن این بو ها به دئودورانت نیاز دارد ، به دنبال علائم دیگری از قبیل موهای ناحیهی شرمگاهی، رشد اندام تناسلی و رشد قد بیش از اندازه ی متوسط باشید تا مشخص شود که آیا آدرنارک زودرس است یا خیر .
درمان: اگر چه آدرنارک نارس باعث ایجاد مشکلات جدی در سلامت نمیشود، بهتر است با پزشک یا مشاور سلامت کودکتان در این زمینه مشورت کنید زیرا تشخیص زودهنگام می تواند به کودک شما کمک کند تا با تغییرات بدن خود کنار بیایند. پزشک متخصص اطفال ممکن است داروهایی را برای کاهش سرعت بلوغ، که هیچ تاثیری در هورمون های آدرنال بدن کودک ندارد تجویز کند.
2- فنیل کتونوری:
فنیل کتونوری یا PKU یک بیماری مربوط به سوخت ساز بدن است که کودک با آن متولد می شود. کودکان مبتلا به این اختلال فانیل آلانین هیدروکسیلاز را در بدن خود تولید نمیکند. این ماده آنزیمی است که برای تجزیه ی اسید آمینه ای به نام فنیل آلانین که برای رشد و نمو مناسب بسیار ضروری است.
اگر PKU فوراً درمان نشود، کودک میتواند تا حدودی دچار ناتوانی ذهنی شود. اگر در نوزادانی این اختلال درمان نشود ممکن است باعث بوجود آمدن بوی نامطبوع در بدن کودک شود که از فنیل استیک اسید موجود در ادرار یا عرق بوجود میآید و میتواند باعلائم دیگری همراه باشد مانند روشن شدن رنگ چشمان، پوست و رنگ موی کودک، سوتغذیه، حرکات غیر طبیعی ماهیچه ها، سفتی و گرفتگی در ناحیهی عضلات، حرکات غیر ارادی یا لرزش.
درمان: از آنجا که کودکان مبتلا به PKU غلظت بالایی از فنیل آلانین را در بدن خود دارند ، پزشک ممکن است در به سرعت پس از تولد آن ها را تحت رژیم غذایی با PKU بسیار کم قرار دهد که این قضیه می تواند آسیب مغزی را تا حدودی کاهش دهد. به نوزاد شیرخوار فرمول مخصوصی داده میشود و برای جلوگیری از مصرف غذاهای سرشار از پروتئین مانند شیر ، پنیر ، آجیل ، سویا، مرغ، گوشت گاو ، گوشت خوک، ماهی و نخود فرنگی ، رژیم غذایی خاصی تجویز می شود. علاوه بر این، پزشک شما ممکن است بعضی از مکملهایی را که میتواند به رشد کودک شما کمک کند را هم تجویز کند.
3- سندرم بوی ماهی یا ( Trimethylaminuria ):
سندروم بوی ماهی که به آن TMAU هم گفته می شود یک بیماری نادر است که به دلیل ضعف عملکرد بدن در سوخت و ساز ماده ی شیمیایی به نام تری متیل آمین بوجود میآید. این قضیه باعث جمع شدن مواد شیمیایی میشود که می تواند تا حدودی باعث بو دار شدن ادرار، دهان و عرق شخص میشود. بوی ایجاد شده از این ماده بوی تند و شبیه به بوی ماهی است، به همین دلیل TMAU به عنوان سندرم بوی ماهی هم شناخته میشود.
درمان: اگر تشخیص پزشک TMAU یا همان سندرم بوی ماهی خفیف را نشان دهد، پزشک کودک شما میتواند رژیم غذایی که مقدار ماده های کولین و لسیتین در آن محدود میشود را برای این کودکان تجویز کند. آنتی بیوتیک های ضدعفونی کننده روده همچنین ممکن است در موارد شدیدتر مورد استفاده قرار گیرد. اگر جهش ژنتیکی تشخیص داده شود، پزشک ممکن است مکمل های ریبوفلاوین را تجویز کند. پزشک همچنین ممکن است استفاده صابون های کمی اسیدی و لوسیون های بدن را تجویز کند که باعث میشود این تری متیل آمین بر روی پوست کمتر تبخیر شود و تولید بوی نامطبوع کند.
4- هایپرهیدروز:
هایپرهیدروز نام پزشکی برای بیماری است که میتواند باعث شود فرد بیش از حد در عرق بکند. اگر کودک شما بیش از آنچه که معمولاً برای حفظ دمای طبیعی بدن لازم است ، عرق می کند ، ممکن است دچار هیپرهیدروز اولیه شود ، که می تواند ژنتیکی باشد. این قضیه تنها قسمت های خاصی از بدن مانند کف دست ، زیر بغل و پا را تحت تأثیر قرار می دهد و ممکن است در دوران کودکی شروع شود، در حالیکه هایپرهیدروز ثانویه ممکن است در نتیجه شرایط اساسی مانند پرکاری تیروئید و فشار خون بالا باشد.
کودکان مبتلا به هایپرهیدروز اولیه، صرف نظر از دمای محیط و وضعیت احساسی، در مناطق خاصی از بدنشان عرق میکنند. این در آب و هوای گرم و هنگامی که تحت استرس قرار دارند بدتر میشود.
درمان: گزینه های درمانی از جراحی تا غیر جراحی متفاوت است . پزشک فرزند شما بهترین فردی است که می تواند براساس چگونگی شرایط و چگونگی تأثیر آن بر کودک ، تعیین کند از کدام روش استفاده شود . روش های درمانی غیر جراحی شامل داروهای ضد عرق موضعی و داروهای خوراکی است که غدد عرق را مسدود می کند. در بعضی موارد ممکن است یک عمل جراحی به نام سمپاتکتومی توراکوسکوپی مورد نیاز باشد.
5- مشکلات پزشکی و بیماری ها:
اگر کودک شما از بوی بدنی متمایز برخوردار است، ممکن است بعضاً به دلیل یک بیماری پزشکی مانند دیابت، مشکلات کلیوی یا کبدی یا بیماری های التهابی باشد.
این بیماری ها بوی مشخصی به بدن میبخشد، که باعث می شود پزشک بتواند خیلی سریع و به راحتی بیماری را تشخیص دهند.
بوی غیر طبیعی بدن میتواند نشانه مهمی از یک بیماری در بدن باشد، بنابراین توصیه میشود در صورت مشاهده هر یک از تغییرات گفته شده بوی بدن کودکان خود، با پزشک متخصص کودک خود مشورت کنید.
در مرحله بعد، نکاتی کلی در مورد چگونگی مراقبت های لازم از کودکان در منزل را برای شما آورده شده که می تواند به شما در آموزش صحیح و بهداشت شخصی و کنار آمدن با بوی بدن کودکان کمک کند.
بوی بدن در کودکان را می توان تا حدودی کنترل و مدیریت کرد. این نکات به اضافه ی درمانی که توسط پزشک تجویز شده است ، میتواند به کودک شما کمک کند تا با این بیماری کنار بیاید.
حفظ بهداشت شخصی از مهم ترین کارهایی است که می توانیم برای مدیریت بوی بدن انجام دهیم. اگر فرزند شما هشت سال یا کمتر دارد، در مورد بهداشت این نکته ها را به او بیاموزید و به او در تمیز بودن کمک کنید. میتوانید پیشاپیش، در مورد اهمیت بهداشت فردی با او صحبت کنید.
به فرزندانتان بیاموزید هر روز بدن خود را از جمله کشاله های ران، زیر بغل و پاهای خود را بشویند.
مطمئن شوید کودک شما هر روز لباس تمیز میپوشد. به آن ها آموزش دهید که تا حد امکان از پوشیدن یک شلوار یا دامن بیش از یک تا دو روز خودداری کنید.
بررسی کنید که لباس های آن ها تمیز باشد و بوی بدی نداشته باشد. بعضی اوقات ، هوای مرطوب باعث می شود در لباس حتی بعد از شستشو ، بوی نامطبوعی ایجاد شود . لباس ها را زیر نور آفتاب خشک کنید و از نرم کننده استفاده کنید تا لباس های بوی تازگی بدهد .
اطمینان حاصل کنید که لباس و کفش کودک قبل از پوشیدن آنها کاملاً خشک باشد.
نوشیدن آب زیادی به از بین بردن سموم بدن کمک می کند و احتمال ایجاد بوی نامطبوع بدن را تا حدودی کاهش میدهد.
اگر فرزندانتان شیر گاو می نوشند ، آن را با شیر سویا یا بادام جایگزین کنید. این قضیه می تواند در بعضی مواقع به شما کمک کند .
اما بهتر است قبل از انجام این کار با پزشک متخصص کودک خود مشورت کنید.
اجتناب از غذاهای خاص که باعث ایجاد بوی نامطبوع در بدن می شود معمولاً مشکل را حل میکنند.
استفاده از سبزیجات معطر مانند مریم گلی و رزماری و همچنین افزایش سبزیجات با برگ سبز می تواند کمک کننده باشد . کلروفیل موجود در گیاهان یک ماده طبیعی پاک کننده بدن است.
اگر این نکات مراقبت در خانه به مدیریت بوی نامطبوع بدن کودکتان کمک نمیکند، می توانید بعضی از داروهای مشهور خانگی را برای کنترل بوی بدن امتحان کنید.
داروهای خانگی برای بوی نامطبوع بدن در کودکان
بعضی از داروهای خانگی برای بوی خفیف و طبیعی بدن استفاده شده اند. با این حال، باید توجه داشت که شواهد علمی کمی برای اثربخشی این داروهای خانگی وجود دارد. همچنین توصیه می شود قبل از استفاده بر روی فرزندان خود با پزشک خود مشورت کنید.همچنین باید به خاطر داشته باشید که این داروها فقط در مدیریت بوی بدن کمک می کنند و بیماری ها و مشکلات اصلی که باعث ایجاد این بو در بدن می شود را درمان نمی کنید.
حتماً بخوانید:
اعتقاد بر این است که اضافه کردن چند قاشق آب لیمو به آب حمام کودک می تواند بدن را خشک نگه دارد و از این طریق مانع از رشد باکتری ها می شود . اگر فکر می کنید برای فرزندتان مفید باشد ، می توانید این کار را امتحان کنید.
از طرف دیگر ، برخی پیشنهاد می کنند یک قاشق آب لیمو را با یک فنجان آب رقیق کرده و یک تکه پنبه را به این مایع آغشته کرده و به زیر بغل کودک بمالید . ده دقیقه بگذارید باقی بماند و سپس آن را با آب بشویید. این کار را یک بار در روز انجام دهید و ببینید که آیا می تواند شدت بوی بدن را کاهش دهد.
بر طبق آنچه بعضی از افراد می گویند اضافه کردن دو فنجان آب گوجه فرنگی به وان حمام کودک شما و قرار دادن کودک برای چند دقیقه در آن و خیساندن بدن در این آب می تواند تا حدودی برای از بین بردن بوی نامطبوع بدن کمک کند . شما می توانید از این روش برای آب استحمام هم استفاده کنید.
یکی دیگر از داروهای خانگی محبوب برای کنترل بوی بدن سرکه سیب است . چند دقیقه قبل از حمام کردن کودک خود ، یک تکه پنبه ی آغشته به سرکه سیب را به زیر بغل و سایر قسمت های بدن کودک بمالید. با این حال ، قبل از امتحان کردن این روش برای کودک خود ، می توانید با پزشک خود صحبت کنید.
گفته می شود که رزماری خاصیت ضد قارچ و ضد میکروبی دارد و می تواند به از بین بردن باکتری های موجود در پوست کودک کمک کند. می توانید برگ های رزماری را در یک فنجان آب جوشانده و آن را به آب حمام فرزندتان اضافه می کنید . بگذارید کودک حداقل ۱۵ دقیقه در وان خیس شود، و سپس آن ها را خشک کنید. همچنین می توانید روغن رزماری را به آب حمام آن ها اضافه کنید.
مریم گلی دارای اسیدهای اورسولیک و کارنوسیک است که دارای اثرات ضد باکتریایی روی باکتری های زیر بغل هستند. از این رو می توانید یک فنجان برگ مریم گلی خشک شده در آب را بجوشانید و آن را به آب حمام فرزندتان اضافه کنید. یا می توانید با مخلوط کردن روغن مریم گلی ، روغن گشنیز و اسانس اسطوخودوس یا همان لوندر یک دئودورانت طبیعی بسازید و هر روز از آن برای بدن کودکان خود استفاده کنید.
بوی غیر طبیعی بدن در کودکان می تواند نگران کننده باشد و موجب ترس های بسیاری در والدین شود و آن ها را وادار کند بعضی شایعههای بی اساس در این مورد را باور کنند .