شهر زرقان و جاذبه های گردشگری آن

مناطق دیدنی زرقان شیراز

زرقان با فاصله‌ای قریب به ۲۵ کیلومتر، نزدیکترین شهر به مرکز استان فارس است و در شمال شرقی شیراز قرار گرفته است. زَرقان شهری است در بخش زرقان شهرستان شیراز استان فارس در جنوب ایران.کلمه زرقان که در اصل زرگان بوده واژه ایست مرکب از «زر» به معنی طلا و «گان» به معنی شایسته و.سزاوار و شاید اطلاق کلمه زرگان به این شهر به سبب زمین های مرغوب و زرخیز این خطه بوده‌است و بعدها به زرقان مبدل شده‌است.

زرقان حدود نود هزار نفر جمعیت دارد که از این تعداد تقریباً یک سوم در دو شهر زرقان و لپوئی و بقیه در روستاها سکونت دارند. از لحاظ تقسیمات اداری کشور، بخش محسوب می‌شود و زیر نظر فرمانداری شیراز قرار دارد. شهر زرقان تقریباً از ۸۰ سال پیش مرکز بخش بوده و تعدادی از شهرهای اطراف را زیر پوشش داشته است.

بافت جمعیتی و قومیتی زرقان را اکثریت فارس زبان (نژاد پارس) و کمی ترک زبان قشقایی که عمدتاً از طایفه شش بلوکی هستند را تشکیل می‌دهند. علاوه بر اقوام گفته شده تعدادی از ترکان روستاهای قیدرقلو و مراگلو و گونشلو هم‌اکنون ساکن زرقان هستند. زرقان از قدیم دارای سه محله به نام‌های محله حیدر (لرها یا لرد ها) و محله میان و محله جلوگان (جلهگون) بوده‌است و دارای دو محله جدید به نام‌های محله استاد شهریار و محله دودج می‌باشد. زرقان تا دهه ۳۰ شمسی اقلیتی یهودی نیز در زرقان زندگی می‌کرده‌اند که به خارج مهاجرت کرده‌اند.

موقعیت جغرافیایی زرقان

شهر زرقان در ۲۵ کیلومتری شمال شرقی شیراز و در مجاورت اتوبان شیراز به اصفهان قرار گرفته‌است. ارتفاع آن از سطح دریا ۱۶۰۰ متر است. زرقان دارای ۳ محله قدیمی از قبیل: محله حیدر (لورا) محله میان و محله جُلَهگون می‌باشد از لحاظ تقسیمات اداری کشور، مرکز بخش محسوب می‌شود و زیر نظر فرمانداری شیراز قرار دارد.

بند امیر زرقان

در زمان آل بویه، عضدالدوله بر رود کر سدی بست که به بند امیر معروف است. این بند در کنار روستای بند امیر از توابع بخش زرقان در ۴۳ کیلومتری شیراز واقع شده است.این بنا در۴۰ کیلومتری شمال شرقی شیراز و ۱۵ کیلومتری جنوب مرودشت، روی رودخانه کر و کنار قریه”بندامیر” احداث شده و از شاهکارهای معماری و مهندسی قرون اولیه اسلامی محسوب می شود.

عمق دریاچه پشت بند به بیش از هفت متر می رسد.طرح مرمت این سد توسط اداره کل میراث فرهنگی تهیه وبا هماهنگی سازمان آب اجرا شده است.

به گواهی منابع تاریخی، بندامیر به دستور “امیرعضدالدوله دیلمی” در سال ۳۶۵ ه. ق بنا شد و از این رو در گذشته به بندعضدی نیز شهرت داشت.همت و تفکر والای امیر عضدالدوله و مهندسان و کوشندگان پس از هزاره ای هنوز پا بر جا ایستاده است امیری که نمونه ای دیگر از تلاش او ایجاد آبرهه ی است که کنون در شهرستان خرمشهر قابل مشاهده است و رود کارون را به اروند رود پیوند می دهد.

این بنا علاوه بر ویژگی های فنی برجسته ای که سبب ماندگاری بسیار خوب آن شده، دارای کارکردهای مهمی است.این پل در سال ۱۳۴۹ رو به شماره ۹۰۲ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

ساختمان بند امیر از دو قسمت بند و پل روی آن تشکیل می شود. این بند در یک خط مستقیم ساخته شده و از نوع سدهای وزنی است که برای ذخیره و بالابردن سطح آب جهت انتقال آن به سطح مرتفع تر ساخته شده است.مصالح مورد استفاده در بند، قطعات سنگ تراشیده در پوشش خارجی ، لاشه سنگ در هسته بند و ملات ساروج است.در اتصال قطعات سنگ ها، از بست های آهنی استفاده شده است.این تکنیک از روزگار هخامنشیان به بعد در ساخت بناهای سنگی منطقه فارس مورد استفاده بود.

در سمت غربی بند امیر، مجرای عمیقی با مقطع مستطیل به عرض ۱۰ و عمق حدود ۷ متر وجود دارد که به منزله تونل انحرافی آب مخزن سد محسوب می شود.زمانی که این مجرا باز باشد، تمام آب رودخانه کـُر می تواند در آن جریان یابد. براین اساس به نظر می رسد این مجرا که به کانال گاوشیر معروف است، به عنوان تونل انحرافی ، به هنگام ساختمان بند حفر شده باشد.

این کانال به طول ۴۰ متر امتداد داشته و سپس حدود ۹۰ درجه به سمت چپ پیچیده و پس از طی ۸۰۰ متر و گذشتن از زیر پل گاوشیر، به رودخانه می پیوندد.کنترل و تنظیم عبور آب در کانال گاو شیر ، به وسیله دو دریچه به ابعاد تقریبی ۳×۶۰/۱ متر که در سال های اخیر در دهانه کانال مزبور تعبیه شده، صورت می گیرد.بر روی این کانال و در امتداد بند، در سال ۱۳۱۷ پلی دو دهانه احداث شده تا به هنگام طغیان آبی که روی دشت سوار می شود و روستاها را تهدید می کند ، سیلاب حاصل را از زیر خود عبور دهد. به علت انتخاب محل مناسب برای برپایی بند، آب تا فاصله نسبتاً طولانی در پشت سد جمع می شود.پل بند امیر ۱۳ دهانه دارد.

پل آهوچرو زرقان

پل آهو چرو مربوط به دوره پهلوی است و در شهرستان شیراز بخش زرقان دهستان بند امیر جاده خاکی فرعی بطرف دشت آهو چرو روستای قبطر قلو واقع شده و این اثر در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۹۲۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

امام زاده قاسم زرقان

شاهزاده قاسم یا امامزاده قاسم، نام امامزاده ای است که مقبره آن در ۳۰ کیلومتری جاده شیراز به اصفهان و در مدخل شهر زرقان واقع شده‌است. طی کمک‌های مردمی و سایر، این امام زاده طی سال‌های قبل روز به روز با رشد متراژ و محیطی همراه بوده که هم‌اکنون تنها بخش فلک‌های آن ناتمام مانده‌است. این امام زاده در مسیر ورودی دوم جادهٔ شیراز – اصفهان به زرقان قرار دارد.

مکان دیدنی و تفریحی زرقان

پارک ملی بمو، تنگ چشمه، قناتهای شهر، باغهای انگور، فرودگاه زرقان پارک غدیر، پارک آزادگان زرقان، بوستان مهر، سر جوغ، درهٔ چپ و راست، محله بوریابافان، خانهٔ قدیمی قنبر خان حمزوی، آب انبار قدیمی شهر، (زورخانه زرقان)، سرو مراد، بازارچه قدیمی، کاروان سرای زکی خانی، غار مریم بانو، حمام محله میون، اتاق سنگ‌تراش‌ها ٬بند امیر عضدالدولهٔ دیلمی، خانه حسن واقفی، قنات حوض ماهی، خرفخانه شاهزاده قاسم، حمام محله حیدر

جاذبه‌های گردشگری زرقان

• 
  پارک ملی بمو
• 
  پارک جنگلی
• 
  تنگ چشمه
• 
  درهٔ چپ و راست
• 
  سه سنگ
• 
  گولی ظلمات
• 
  سه سرو
• 
  چشمه و بز

بیشتر بخوانید:

مناطق دیدنی و تفریحی تهران

مناطق دیدنی و تاریخی کرمان

سفر به مناطق دیدنی ایران

گردآوری توسط بخش گردشگری

مجله دلگرم