روش کاشت و خواص سیب زمینی شیرین
سیب زمینی شیرین با نام علمی L Ipomoea batatas متعلق به تیره‌ی پیچک یا Convolvulaceae است. این گیاه بومی آمریکای مرکزی و یا آمریکای جنوبی میباشد. تاریخ کاشت آن در آمریکای شمالی به حدود ۳۰۰ سال می‌رسد. حتی نام Batatas که به گونه‌ی سیب زمینی شیرین تعلق یافته است، توسط سرخپوستان آمریکایی بر آن گذاشته است. در آمریکای جنوبی به آن Yam می‌گویند. این گیاه در سال ۱۴۹۲ به اروپا معرفی گردیده است. سیب زمینی شیرین یک سبزی فصل گرم است. در نقاط گرم‌سیری و نیمه گرم‌سیری به شرط در اختیار داشتن آب و آبیاری قابل کشت و پرورش است.
سیب زمینی شیرین رنگهای مختلف و ارزش غذایی بالایی دارد. پرمصرف‌ترین آن گوشت زرد و نارنجی دارد و در بازار میوه و تره‌بار بسیاری از کشورها موجود است.
موارد مصرف سیب زمینی شیرین
این گیاه به خشکی مقاوم است. سیب‌زمینی شیرین به سرما حساس میباشد و برگها، ساقه و سایر قسمت‌های گیاه توسط یخبندان هرچند که جزئی باشد، آسیب می‌بیند. ریشه‌های متورم آن (Tuberous roots) به مصرف تغذیه‌ی انسان می‌رسد. این گیاه روز کوتاه میباشد. سیب‌زمینی شیرین هم برای مصرف انسان کاشته می‌شود و هم برای علوفه دام و مصارف صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. کشت سیب‌زمینی شیرین به وسیله غده‌های متورم آن انجام می‌پذیرد. حدود ۵۰۰ کیلوگرم غده، که اصطلاحا به آن بذر می‌گویند، برای کشت یک هکتار لازم میباشد. ریشه‌هایی که قطر آنها حدودا ۳سانتیمتر باشد، برای کاشت مناسب‌اند.
گیاه شناسی سیب زمینی شیرین
سیب زمینی شیرین گیاهی است چند ساله که معمولا به صورت یکساله نگهداری می شود .دارای شاخه های دراز و خزنده روی زمین می باشد که ساقه ها تا 4 متر نیز رشد میکنند ، ریشه آن متورم ، دراز و شیرین می باشد.
این گیاه دارای سرعت رشد سریعی می باشد. برگهای آن قلبی شکل مخروطی موجدار با دمبرگ دراز و به رنگهای بنفش ، ارغوانی و گاهی سفید دیده می شوند. گلهای آن منظم ، جام گلها به شکل قیف است، این گلها به رنگهای سفید، صورتی و یا بنفش می باشند.
محصول این گیاه معمولا قسمت زیر زمینی آن است که نوعی غذه کاذب می باشد چون متورم است و محتوی نشاسته و مواد غذایی و مواد شیرین است . این گیاه دارای ارقام مختلفی است که بر حسب رنگ و بزرگی و کوچکی غذه آنها مشخص می شود . از جمله سیب زمینی شیرین با غده قرمز خاکستری ، سیب زمینی شیرین زرد رنگ ، نوعی با غده ریز به نام Pataate minime که در اسپانیا کاشته می شود. و پر محصول است و سرانجام نوعی با غده درشت Patate igname که وزن هر غده آن تا چند کیلو گرم نیز می شود و رنگ گوشت آن سفید است.
شرایط اکولوژیک رشد سیب زمینی شیرین
خاک : خاک باغچه مخلوط با خاک برگ و مرطوب و خوب زهکشی شده.این گیاه در برابر خاک خشک نیز مقاوم میباشد.
نور: آفتاب کامل.سیب زمینی شیرین نباید در محل سایه و نیمسایه قرار داشته باشد زیرا رشد خوبی نخواهد داشت.
دما: دمای بین 21 تا 34 درجه برای رشد این گیاه مناسب است .( البته سیب زمینی شیرین در برابر سرما نیز مقاوم میباشد.)
آبیاری : به طور متوسط انجام شود.
کوددهی :کوددهی باعث رشد بهتر گیاه خواهد شد.
روش تکثیر سیب زمینی شیرین
برای تکثیر این گیاه میتوانید به 2 روش اقدام کنید.
1- کاشت بذر : برای این منظور در فصل بهار اقدام کنید و ابتدا بذرها را به مدت 24 ساعت در آب قرار دهید و سپس اقدام به کاشت کنید.
2- قلمه زدن : ساده ترین روش برای تکثیر این گیاه قلمه زدن می باشد .
ابتدا قطعاتی از ساقه رونده گیاه به طول 30 سانتیمتر را از آن جا کنید و تمامی برگها بجز برگهای کوچک انتهایی را جدا کرده و قلمه ها را در خاک قرار دهید ، پس از مدتی گیاه شروع به رشد خواهد کرد . (فصل بهار یا تابستان برای قلمه زدن مناسب است .)
ضدعفونی غده‌ها با قارچ‌کش قبل از کاشت توصیه می‌شود. ممکن است از ساقه‌های آن قلمه تهیه کنند و به کشت آن اقدام نمایند. بهترین خاک برای کاشت سیب‌زمینی شیرین، خاک‌های سیلتی لوم، لومی و شنی رسی می‌باشند. خاک‌های سنگین رسی مناسب کشت این گیاه نیستند. PH مناسب، حدود ۵/۵ تا ۵/۶ الی ۷ میباشد. این گیاه نسبت به کودهای حیوانی و شیمیایی عکس‌العمل مثبت نشان می‌دهند. برای تقویت زمین می‌توان از کودهای سبز استفاده نمود.
قارچ‌های بسیاری این گیاه را مورد حمله قرار می‌دهند و موجب بیماریهای زیادی در آن می‌گردند. از مهم‌ترین این بیماری‌ها پوسیدگی سیاه، پوسیدگی ساقه، پوسیدگی طوقه، پوسیدگی ریشه، پوسیدگی نرم و پوسیدگی خشک میباشد. به همین منظور غده‌ها قبل از کاشت حتما باید علیه قارچ‌های مختلف ضدعفونی شوند. برای این کار از قارچ‌کش «تیرام» استفاده می‌شود. مقدار ۱۰ الی ۱۲ گرم قارچ‌کش تیرام در یک لیتر آب حل کرده، غده‌ها در این محلول فرو برده می‌شوند. از آفات مهم سرخرطومی سیب‌زمینی شیرین، کرم شب‌پره زمستانه، مگس سفید و انواع مختلف نماتد‌ها می‌باشند.
آفات و بیماریهای سیب زمینی شیرین
در مورد گیاه سیب زمینی شیرین باید مراقب سوسک کک ، بیماری قارچی برگها ، پوسیدگی ساقه و بیماری لکه برگی باشید.
خواص سیب زمینی شیرین
سیب زمینی شیرین در حدود 10 درصد قند و 15 درصد فکول ( نشاسته سیب زمینی ) دارد. طبق تجزیه ای که به عمل آمده روشن شده است که علاوه بر قند و نشاسته ، سیب زمینی شیرین دارای مقداری مواد چرب و ایپومائین ، فیتوسترول ، کاروتن ، کلروژنیک اسید ، و ویتامینهای A,B,C می باشد.
-
در چین از غده آن به عنوان مقوی برای معده و طحال و کلیه استفاده می شود. -
در هندو چین برای تقویت اشخاصی که دوره نقاهت بیماری را می گذرانند و همچنین برای اشخاص مبتلا به بیماری دریا گرفتگی تجویز می شود. -
در شبه جزیره مالایا از آن مشروبی درست می کنند که برای رفع تشنگی در موارد تب می خوردند. -
در اندونزی برگهای خرد شده آن را روی محل سوختگی و مفاصل سفت شده می مالند . ساقه ها و شاخه های آن را روی مفاصل روماتیسمی سفت شده می بندند . -
نوعی از ان که دارای غده قرمز قهوه ای رنگ است که برای اسهال خونی مفید است. و شیره غده خام گیاه را روی سوختگی می مالند تسکین می دهد. از عده ارغوانی رنگ آن در موارد بیماری قند به کار برده می شود . -
در هندوستان از ریشه گیاه به عنوان ملین استفاده می شود و از سر شاخه های له شده گیاه به صورت ضماد برای رسانید دمل استفاده می شود.
بیشتر بخوانید:
روش کاشت و شرایط تکثیر گل حنا
راهنمای کاشت و پرورش گل ختمی
روش کاشت گیاه چای ترش و نحوه برداشت آن
