سندرم نوزاد آبی یا متهموگلوبینمی به دلیل کاهش میزان هموگلوبین در خون

سندرم نوزاد آبی چیست؟

سندرم نوزاد آبی که متهموگلوبینمی نوزادی نیز نامیده می شود، وضعیتی است که در آن پوست کودک آبی می شود. این به دلیل کاهش میزان هموگلوبین در خون نوزاد است.
هموگلوبین یک پروتئین خون است که وظیفه انتقال اکسیژن به بدن و رساندن آن به سلول ها و بافت های مختلف را بر عهده دارد.
هنگامی که خون نتواند اکسیژن را به بدن برساند، کودک دچار کبودی (سیانوتیک) می شود.
سندرم نوزاد آبی در کشورهای صنعتی نادر است، اما گاهی اوقات در مناطق روستایی رخ می دهد. نوزادانی که در کشورهای در حال توسعه با کمبود آب به دنیا می آیند هنوز در معرض خطر بیماری هستند.

علل سندرم کودک آبی

شایع ترین علت سندرم نوزاد آبی، آب آلوده به نیترات است.
برخی از غذاهای کودک حاوی آب غنی از انرژی هستند. بدن نوزاد پس از خوردن آن، نیترات را به نیتریت تبدیل می کند. این نیتریت ها به هموگلوبین در بدن متصل می شوند و متهموگلوبین را تشکیل می دهند که قادر به حمل اکسیژن نیست.
نیترات ها بیشتر در آب آشامیدنی جوامع کشاورزی که از آب چاه استفاده می کنند یافت می شود. این آلودگی نتیجه استفاده از کودهای شیمیایی است.
نوزادان کمتر از 3 ماه بیشتر در معرض خطر ابتلا به سندرم نوزاد آبی هستند، اما ممکن است در سنین دیگر نیز رخ دهد.

بزرگسالان با شرایط زیر نیز بیشتر در معرض ابتلا به متهموگلوبینمی هستند:

• حساسیت ژنتیکی
• زخم یا گاستریت
• نارسایی کلیه که نیاز به دیالیز دارد

شرایط دیگری که می تواند باعث آبی شدن نوزاد شود عبارتند از:

• 
  تترالوژی فالو

این یک بیماری جدی مادرزادی قلبی است که باعث چهار اختلال ساختاری در قلب و کمبود اکسیژن در خون می شود. این وضعیت می تواند نوزاد را آبی به نظر برساند، اگرچه معمولاً در بدو تولد رخ می دهد.

• 
  سایر نقایص مادرزادی قلب

هر گونه نقص مادرزادی قلبی که بر سطح اکسیژن خون نوزاد تأثیر بگذارد، می تواند باعث کبودی پوست شود.

• 
  متموگلوبینمی

این به دلیل قرار گرفتن در معرض اکسید نیتریک استنشاقی یا داروهای بی حس کننده و آنتی بیوتیک های خاص است.

علائم سندرم کودک آبی

شایع ترین علامت سندرم نوزاد آبی پوست آبی اطراف دهان، بازوها و پاها است. این وضعیت سیانوز نیز نامیده می شود و نشانه آن است که کودک یا فرد اکسیژن کافی دریافت نمی کند.

سایر علائم بالقوه سندرم کودک آبی عبارتند از:

• نفس سخت
• استفراغ
• اسهال
• بی حالی
• ترشح بزاق
• از دست دادن هوشیاری
• تشنج

در موارد شدید، سندرم کودک آبی حتی می تواند کشنده باشد.

تشخیص سندرم نوزاد آبی

پزشک شما ممکن است در طی معاینات منظم مشکوک به سندرم کودک آبی باشد. والدینی که متوجه آبی بودن فرزندشان می شوند باید او را نزد پزشک ببرند.
پزشک تشخیص را با گرفتن شرح حال کامل، پرس و جو در مورد علائم، رژیم غذایی و شرایط خانه آغاز می کند. سپس معاینه فیزیکی انجام می دهد، تغییرات رنگ قسمت های مختلف بدن را مشاهده می کند و قلب و ریه ها را معاینه می کند.

آزمایشات تشخیصی اضافی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. آزمایش خون
2. رادیوگرافی قفسه سینه برای بررسی ریه ها و قلب
3. اکوکاردیوگرام برای بررسی قلب و عملکرد آن
4. سطح اشباع اکسیژن را برای تعیین میزان اکسیژن در خون آزمایش می کند
5. کاتتریزاسیون قلبی برای مشاهده مستقیم عروق خونی و ساختارهای درون قلب

علاوه بر آزمایش نوزاد، آزمایش آب لوله کشی برای اندازه گیری سطوح نیترات نیز امکان پذیر است.به طور کلی، آبی با سطح نیترات زیر 10 میلی گرم در لیتر بی خطر در نظر گرفته می شود. اگر آب حاوی بیش از 10 میلی گرم نیترات است، آن را به نوزاد ندهید.

درمان سندرم نوزاد آبی

درمان بسته به علت آبی بودن نوزاد متفاوت خواهد بود. اگر بیماری مادرزادی قلبی باعث تغییر رنگ شود، ممکن است برای اصلاح ناهنجاری به جراحی نیاز باشد.
جراح معمولاً این عمل را قبل از یک سالگی (در حالت ایده آل حدود 6 ماهگی) یا حتی کمی زودتر انجام می دهد. جراحی موفقیت آمیز به این معنی است که نوزاد اکسیژن بیشتری دریافت می کند و دیگر کبودی ندارد.
اگر مقادیر زیادی نیترات در آب باعث ایجاد سندرم کودک آبی شده است، پزشک احتمالاً باید با سم شناس مشورت کند تا بهترین درمان را برای این بیماری انتخاب کند.
اجتناب از آب آلوده به نیترات، مانند آب چاه یا آب لوله کشی، برای همه کودکان مبتلا به این بیماری ضروری است.
کودک مبتلا به سندرم آب خفیف باید تحت نظر پزشک باشد، زیرا این وضعیت می تواند منجر به شرایط دیگری شود.
کودکان با شرایط شدیدتر ممکن است به دارویی به نام متیلن بلو نیاز داشته باشند که در آمپول داده می شود.

نتیجه
سندرم کودک آبی یک بیماری نادر است که زمانی رخ می دهد که نوزادان شیر خشکی را که از آب آلوده با سطوح بالای نیترات ساخته شده است بنوشند.
به همین دلیل باید حداقل تا یک سال از دادن آب چاه به نوزاد خودداری شود. مصرف دارو و نظارت بر کودک معمولاً می تواند از بروز هرگونه عارضه جانبی جلوگیری کند. با این حال، اگر سندرم کودک آبی درمان نشود، می تواند تهدید کننده زندگی باشد.
اکثر کودکان مبتلا به زبان آبی به زندگی عادی و سالم بدون عوارض جانبی طولانی مدت ادامه می دهند.