روف گاردن (بام سبز) چیست و چند نوع دارد؟

روف گاردن یا بام سبز چیست ؟

روف گاردن یا بام سبز یا بام باغ به مکانی گفته می‌شود که فضایی سبز بر روی سقف اجرا شده باشد. منظور از سقف می‌تواند پشت بام, حیاط یا سقف پارکینگ های زیر زمینی باشد. در روف گاردن جایگاهی که گیاه کشت می‌گردد در ارتفاعی بالاتر از سطح زمین بر روی بستری غیر طبیعی تشکیل شده است.

جایگاه‌هایی همانند لابی‌های ساختمان‌ها که سقف پارکینگ را تشکیل می‌دهد، یا حتی حیاطی که بر روی پارکینگ وجود دارد و نتوان بر روی خاک طبیعی زمین کشت گیاه داشت.

مزایای روف گاردن (بام سبز) چیست ؟

استفاده از روف گاردن باعث پالایش هوا ، کاهش آلاینده های هوا ، بهینه سازی مصرف انرژی ، کاهش جذب حرارت از طریق سقف ساختمان، کاهش هدر رفت انرژی از بام ساختمان ، کنترل دما و استفاده بهینه از آب باران می شود و علاوه بر این ها سطح معماری ساختمان را ارتقا می دهد و چهره شهرها را زیباتر می کند.

به خاطراستفاده از مواد سبک و البته مقاوم در ایجاد روف گاردن، فضایی ایجاد میشود تا انواع پوشش های گیاهی رشد و نمو داشته باشند و به کشت محصولات کشاورزی پرداخته شود. از مزایای دیگر روف گاردن این است که فضایی تفریحی، زینتی و دکوراتیو را فراهم مینماید و حتی می توان زیستگاه مناسبی برای حیوانات نیز فراهم نمود.

روف گاردن با دارا بودن یک سیستم سبک باعث حفظ بام در برابر اشعه خورشید می‌شود. روف گاردن باعث تلطیف و خنکی هوای منزل شما در تابستان و همچنین باعث کاهش مصرف انرژی در زمستان از طریق پوشش سقف میشود. برای آشنایی با مصالح و نحوه ساخت روف گاردن اینجا کلیک کنید.

مهم ترین فواید روف گاردن

1. 
   روف گاردن باعث ایجاد محیطی سبز شخصی می شود که منحصر به یک ساختمان است.
2. 
   بام سبز باعث بازسازی و احیای طبیعت در بام ساختمان های مسکونی و اداره ها می شود.
3. 
   روف گاردن می تواند منبعی برای تولیدات کشاورزی ساختمان باشد.
4. 
   استفاده از روف گاردن در فضاهای اجتماعی مانند ساختمان های اداری باعث افزایش آرامش و کارایی بهتر کارمندان می شود.
5. 
   ایجاد بام سبز در ابعاد بزرگ می تواند کیفیت هوای منطقه را بهبود بخشیده و باعث کاهش گاز دی اکسید کربن شود.
6. 
   در هنگام باران شدید ، باغ بام با کنترل راه آب می تواند از تخریب سقف و طبعات آن جلوگیری نماید.
7. 
   با ایجاد قسمتی از طبیعت در پشت بام ساختمان ها می توان به بخش کوچکی از حیات وحش نیز کمک کرد و پناهگاهی برای پرنده ها ایجاد نمود.
8. 
   روف گاردن به علت استفاده از لایه های متنوع و پوشش گیاهی بر روی بام باعث کاهش انتقال حرارت و صوت به طبقات زیرین می شود.
9. 
   طراحی و ساخت روف گاردن باعث افزایش ارزش تمامی طبقات می شود و با صرف هزینه اولیه می توان چند برابر به ارزش مالی ساختمان افزود.

روف گاردن می‌تواند در حجم ها و گستره های متفاوتی ایجاد گردد. از قراردادن چند گلدان روی پشت بام می توان این طراحی را انجام داد تا به اجرای باغ‌های بزرگ و فضاهای سبز بزرگ و زیبایی همچون پارک ختم گردد.

این که چه نوع طرحی را برای طراحی روف گاردن خود انتخاب کنیم به عوامل مختلفی بستگی دارد. این عوامل می تواند موارد زیر را نام برد:

1. 
   نوع سازه ساختمان
2. 
   کاربری ساختمان
3. 
   ویژگی های اقلیمی محیط
4. 
   سلیقه شما !

تمام این عوامل دست به دست هم می‌دهند تا سبک های مختلف روف گاردن شکل بگیرند.

انواع سبک های روف گاردن (بام سبز)

در ادامه این مطلب، روش های متفاوت ساخت روف گاردن و تعاریف عامیانه از هر کدام بیان شده است:

1- روف گاردن گسترده (extensive green roof)

روف گاردن گسترده روشی است که در آن شما نیازمند سطح گسترده سبز و یا به عبارتی دیگر نیازمند اجرای سطوح چمن کاری شده روی پشت بام هستید! در این روش بعد از اجرای ایزولاسیون و زیرسازی مناسب پشت بام و تعبیه خروجی آب، سطح بام جهت کاشت چمن آماده می‌شود.

تنها ویژگی بام سبز گسترده ایجاد یک سطح سبز وسیع به لحاظ بصری و بدون کاربرد مشخص میباشد و تنها جنبه زیست محیطی آنها قابل اهمیت است. در این نوع از بام ها سازه هایی همچون آلاچیق، مبلمان و … به کار برده نمی شوند.

ویژگی های بام سبز (روف گاردن) گسترده

• 
  کاربرد: برای بام هایی با ظرفیت تحمل بار پایین
• 
  نیازها: حداقل تأسیسات و نگهداری
• 
  عمق کاشت: بین ۵ تا ۱۵ سانتی متر
• 
  وزن: سبک بوده و بار محدودی را به ساختمان وارد می کند، در حالت اشباع با آب، افزایش وزن بام بین ۷۰ تا ۱۷۰ کیلوگرم
• 
  شیب: می تواند هم روی بام های مسطح و هم شیب دار، تا شیب سی درصد پیاده شود.
• 
  آبیاری: نیاز به نگهداری این بام ها کم و آبیاری آن ها نیز بسته به نوع آب و هوا ناچیز است.
• 
  پوشش گیاهی: چمن و انواع گونه های سدوم و گیاهانی با ریشه های کوتاه و مقاوم در برابر شرایط اقلیمی
• 
  هزینه: هزینه پایین به دلیل عدم نیاز به تقویت سازه و نگهداری گیاهان

2- روف گاردن متمرکز (Intensive Green Roof)

بام سبز متمرکز مشابه محوطه های سبز شهری طراحی می شوند و در طراحی آنها از عناصری مانند نیمکت و مبلمان شهری استفاده می شود. در این سیستم بام سبز از پوشش گیاهی متنوع تری نسبت به بام سبز گسترده می توان بهره برد. در این سیستم امکان کاشت انواع درخت، درختچه و بوته وجود دارد چون در این روش عمق کاشت بیشتری در اختیار شما قرار می گیرد. به همین سبب در مقایسه با سیستم گسترده وزن بیشتری به سطح بام وارد می کنند.

ویژگی های بام سبز (روف گاردن) متمرکز

• 
  کاربرد: برای ساختمان های جدید
• 
  نگهداری: به دلیل تنوع کاشت نیازمند نگهداری و آبیاری دقیق
• 
  عمق کاشت: از ۲۰ تا ۶۰ سانتی متر متغیر
• 
  وزن: در حالت اشباع با آب، باری حدود ۲۹۰ تا ۹۷۰ کیلوگرم بر مترمربع به وزن بام اضافه
• 
  آبیاری: نیاز به نگهداری مداوم
• 
  پوشش گیاهی: انواع درخت، درختچه و بوته
• 
  هزینه: هزینه بالا

3- روف گاردن پرتابل و مدولار یا جعبه گیاه

سیستم سوم اجرای بام سبز، روش مدولار و پرتابل می باشد. سیستم مدولار قابلیت اجرا بر روی کلیه بام های ساخته شده و در حال بهره برداری را دارا می باشد. اجرای پوشش گیاهی در این سیستم تنوع بالایی را شامل می شود. در واقع پوشش گیاهی به صورت غیر مستقیم و بدون تماس با سطح بام داخل جعبه های مخصوصی که از پیش ساخته شده اند کاشته می شود.

اقلام روف گاردن مدولار هستند یعنی دارای مدول مشخص ( ابعاد متناسب و با ضریب مشخص) می باشند و پرتابل بودن نیز به این معناست که دارای قابلیت جابجایی هستند.

از مزایای اجرای بام سبز به روش مدولار و پرتابل امکان اجرای انواع آلاچیق و مبلمان شهری با طرح دلخواه می باشد. در واقع این سیستم یک پارک شهری کوچک را در پشت بام خانه به وجود می آورد. در ساخت روف گاردن پرتابل، میتوانید از چمن مصنوعی استفاده کنید تا کف روف گاردن زیبا تر به نظر برسد و چمن مصنوعی به خاطر سبک بودن و نداشتن درد سر های نگه داری چمن می تواند گزینه بسیار خوبی باشد.

نکته مهم در دو روش ذکر شده قبلی این است که قبل از اجرای این شیوه روف گاردن شما باید از مقاومت ساختمان در برابر بار مرده ایجاد شده در پشت بام مطلع باشید. آیا در محاسبات سازه ساختمان شما، بار مرده ناشی از اجرای باغچه ها و خاک سنگین اشباع شده در نظر گرفته شده است؟

اگر در این زمینه اطلاعاتی ندارید و از لحاظ امنیت و مقاومت سازه ساختمان خود در برابر میزان بار مرده ناشی از روف گاردن تردید دارید، بهترین روش برای ایجاد فضای سبز در پشت بام، استفاده از روش مدولار – پرتابل است.

در روش مدولار – پرتابل به زبان عامیانه از گلدانها و فلاورباکس‌های آماده جهت اجرای روف گاردن استفاده می شود. گلدان ها با توجه به نوع مصرفشان، می‌توانند سطح سبز گسترده و یا درختچه های زیبا و بلند داشته باشند.

در واقع تفاوت این روش نسب به دو سبک قبلی، از لحاظ ظاهری برجسته نیست. بلکه به لحاظ سازه ای، سرعت اجرا، امنیت، تنوع، مدرن بودن و … از دو روش قبلی برتر است.

ویژگی های بام سبز پرتابل مدولار

• 
  کاربرد: برای کلیه ساختمانهای ساخته شده و در حال ساخت
• 
  نگهداری: به دلیل تنوع کاشت نیازمند نگهداری و آبیاری دقیق
• 
  عمق کاشت: از ۱۰ تا ۸۰ سانتی متر متغیر
• 
  وزن: کلیه بارها به دلیل اجرا به سبک پرتابل، بار زنده محسوب شده و هیچ گونه بار مرده به ساختمان وارد نمی کنند
• 
  پوشش گیاهی: انواع درخت، درختچه و بوته
• 
  هزینه: هزینه کاملا مقرون به صرفه

از بین سه روش ذکر شده روف گاردن گسترده و متمرکز به دلیل عدم هماهنگی با سیستم نظام مهندسی ایران و مشکلات اجرایی فراوان، منسوخ شده و سیستم روف گاردن مدولار پرتابل مطابق با استانداردهای ایالات متحده و نظام مهندسی ایران، کاملا قابل اجرا بوده و بسیار مقرون به صرفه می باشد.

عکس روف گاردن های زیبا