روش های مراقبت از اسب پس از سوارکاری

نژادهای مختلف اسب برای سوارکاری

اسب یک پستاندار و فَردسُم است و به تیره اسبیان تعلق دارد. فرگشت اسب از ۴۵ تا ۵۵ میلیون سال پیش به این سو آغاز شده‌است ، گذشتهٔ اسب‌های بزرگ و تک‌سم امروزی به جانورانی کوچک‌جثه و چندسم بازمی‌گردد. نزدیک به ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد انسان تلاش کرد تا اسب را اهلی کند. گمان بر این است که تا سال ۳۰۰۰ پیش از میلاد اسب‌های اهلی در جاهای گوناگونی از زمین حضور داشتند.

نژادهای گوناگون اسب به دلیل نیاز به دارا بودن ویژگی‌های مشخص در اندامشان، که برای انسان‌ها سودمند بودند، پدید آمدند. از این رو، نژادی خالص‌شده اما قوی‌هیکل همچون اندلوس برای مصارف باربری و سواری – و البته با تمایل به انجام درساژ – شکل گرفت. اسب‌های سنگین‌وزن به دلیل نیاز به انجام کارهای سنگین در کشتزارها و کشیدن گاریهای سنگین پرورش یافتند. دیگر نژادها نیز برای کارهای سبک کشاورزی، سوارکاری و ورزش، یا صرفاً زیبایی و به عنوان جانور خانگی پرورش یافتند.

بعضی نژادها حاصل ترکیب نژادهای گوناگون در طی صدها سال هستند ولی نیاکان بعضی دیگر یک نر مولد مشخص یا تعداد محدودی مولد آغازین بوده‌اند. در غرب، این روند انتقال ویژگی‌ها از یک والد به نسل پس از خود در دفترچه‌هایی ویژه به ثبت می‌رسید. از قدیمی‌ترین این دفترچه‌ها می‌توان به دفترچه عمومی پرورشگاه اشاره کرد که دفتری شجره‌نامه‌وار از اسب‌های گوناگون بود که در سال ۱۷۹۱ آغاز به ثبت کرد. امروزه بیش از ۳۰۰ نژاد گوناگون اسب در جهان وجود دارند.

زین و برگ برای سوارکاری

به مجموعه وسایلی که برای سواری از اسب به پشت حیوان می‌گذارند «زین و برگ» می‌گویند که بخش اساسی آن به این شرح است: عرقگیر، زین، افسار، نمد، شال‌پا و سینه‌ریز.

عرقگیر از یک تکه نمد مرغوب به اندازه و شکل زین اسب درست می‌شود که در زیر زین قرار می‌گیرد. زین از چرم اعلا ساخته می‌شود، محکم و با شکل خاصی که سوارکار بتواند به راحتی روی آن بنشیند. در بعضی از زین‌ها مقداری چوب و فلز هم به‌کار می‌رود و گاهی اسکلت اصلی زین فلزی است. هر زین دو رکاب دارد از جنس فلز و دو بند چرمی که حلقه‌های رکاب را به زین وصل می‌کند. «تنگ» زین از چرم است، مثل کمربند از زیر شکم اسب عبور می‌کند و در طرف دیگر زین به حلقه ای گره می‌خورد و محکم می‌شود.

افسار اسب دو نوع است: یکی برای راه رفتن و سواری که سر اسب می‌زنند. این افسار دهنه دارد، و فلزی به شکل خاصی است که در دهان اسب و در محل خالی دندان‌های نیش قرار می‌گیرد و برای مهار و کنترل اسب به افسار دهنه‌دار نیاز است. اسب با این افسار نمی‌تواند چیزی بخورد و بیاشامد. افسار دیگر برای بستن اسب است که موقع استراحت حیوان به سرش می‌زنند. تمام کله‌بند یک افسار از چرم است و اتصالات آن با سگک فلزی به هم ارتباط دارد.

نمد معمولاً به صورت سراسری، از گردن تا انتهای ترک اسب را می‌پوشاند. نمد دارای نقش و رنگ چشم‌نواز با دامنه‌های پر از منگوله‌های زنگی است. نمد را برای خشک کردن اسب ـ وقتی در اسطبل برای استراحت و خوراک است و همچنین جلوگیری از سرما به پشت آن می‌اندازند. برای گردن اسب از یکپارچه منگوله‌دار استفاده می‌کنند.

شال‌پا؛ بافته شده از نخ‌های خامه‌رنگی است که برای زیبا کردن و فریبایی اسب بر پشت آن می‌اندازند. سینه‌ریز؛ یا سینه‌بند از جنس چرم به شکل مثلث است که یک سر آن به گردن اسب و دو سر دیگر بعد از گذشتن از میان دست‌های اسب به تنگ و کمربند متصل می‌شود و با بسته و محکم شدن تنگ، (کمربند) سینه‌ریز هم در جای خود محکم می‌شود.

چگونه بعد از سوارکاری از اسب مراقبت کنیم؟

مراقبت از اسب بعد از اسب سواری یکی از مهم ترین مسایل در پرورش اسب می باشد که باید به آن توجه به سزایی داشته باشید . به عبارت دیگر برای شاد و سالم نگه داشتن اسبتان ضروری است که بعد از سواری موارد زیر را انجام دهید .

روش سرد کردن اسب

از اسبتان پیاده شوید همزمان پاهایتان را از رکاب اسب در آورده و از سمت چپ اسب پیاده شوید . رکاب ها را جمع کنید و روی زین بیاندازید . تنگ زین را یک الی دو شماره شل کنید . افسار را دور گردن اسب انداخته و شروع به پیاده روی کنید .

دستهایتان را بین دو دست اسب ( سینه اسب ) بگذارید و ببینید که داغ است یا خیر در صورتی که هنوز حرارت بدن اسب زیاد بود به پیاده روی کردن ادامه دهید و مطمن شوید تا زمانی که نفس اسبتان به حالت نرمال بازگشت به پیاده روی کردن ادامه دهید . چک کنید که عرق بین دست ها و پا های اسب نباشد و درصورت مشاهده حتما آن را شستشو دهید .

در آوردن تجهیزات اسب

زین , پد زین و تمامی تجهیزات را از روی بدن اسب بردارید تا عرق اسبتان خشک شود . توجه داشته باشید این در فصول سرد برای جلوگیری از مریض شدن اسب بهتر است زین روی اسب بماند تا عرقش خشک شود سپس برداشته شود .

پیاده روی کردن با اسب

در اولین مرحله ی مراقبت از اسب بعد از سواری نیاز است که با شل کردن افسار در دهن اسب حداقل به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه همراه با اسبتان پیاده روی کنید.

مخصوصا در زمان هایی که تمرینات سخت مانند کورس , استقامت , پرش و … را انجام داده اید باید حتما مطمن شوید که عضلات اسبتان سرد شده است .

درست مانند ما انسان ها و دوندگان که بعد از تمرین و ورزش نیاز به سرد کردن دارند , اسب ها نیز نیاز دارند تا بعد از تمرین قبل از توقف کامل و استراحت , عضلات خود را سرد کنند .

اسب ها سزاوار این هستند که بعد از تمرین سخت حتما پیاده روی داشته باشند تا سرد شوند , در نتیجه شما باید تا زمانی که تنفس اسب به حالت آرام و معمولی در آید و تعریق اسب قطع شود به پیاده روی کردن ادامه دهید . می توانید قسمتی از مسیر برگشت از سواری را برای پیاده روی انتخاب کنید که هم برای شما و هم برای اسبتان لذت بخش باشد .

آب دادن به اسب

یک سطل تمیز آب ولرم یا سرد در اختیار اسبتان قرار دهید تا بنوشد . در صورتی که کل سطل را نوشید و تمام کرد , یک سطل دیگر پر از آب در اختیارش قرار دهید .

در بسیاری از مردم و اسب داران اعتقاد بر این است که اسب داغ و ورزش کرده نباید آب بخورند که این افسانه ای بیش نیست و صحت ندارد .

یک اسب می تواند در حدود ۲ الی ۴ گالن آب بدن را از طریق تعریق در هنگام ورزش از دست بدهد در نتیجه بعد از تمرین برای جلوگیری از کم آبی و عوارض آن باید حتما آب بنوشد .

تیمار اسب

با استفاده قشو فلزی یا پلاستیکی کل بدن اسبتان را با حرکات دایره ای تیمار کنید به غیر از صورت و زانو های اسبتان . این کار باعث میشود گرد و خاک , جانوران و عرق خشک شده ی اسب که در زیر مو های بدن گیر کرده اند از آن خارج شوند . یکی دیگر از مزیت های این کار افزایش خون رسانی در پوست اسب و ماساژ و ریکاوری عضلات اسب میباشد .

برس خشن

با استفاده از برس خشن شروع کنید به تمیز کردن و پاک کردن بخش هایی که با قشو تمییز نموده بودید . استفاده از برس به این دلیل نیاز است که قشو معمولا آلودگی ها را به سطح مو آورده اما پاک سازی نمیکند و شما میتوانید با استفاده از برس تمامی این آلودگی و ذرات را از روی بدن اسب بردارید . همچنین برس خشن می تواند چسبندگی های ناشی از تعریق روی بدن اسب را بردارد و موی بدن اسب را یکدست و مرتب کند.

برس نرم

حال با استفاده از یک برس نرم تمامی قسمت هایی از بدن اسبتان که گرد خاک باقیمانده دارد و همین طور صورت و قسمت هایی از بدن که پوست حساس دارد را تمییز کنید .

سم پاک کن اسب

تمیز و خالی کردن سم بسیار امر مهم و ضروری میباشد که باید حتما هم در قبل از شروع سواری و هم بعد از آن انجام شود. ابتدا از دست چپ اسبتان شروع کرده و دست اسب را بلند کنید و داخل سم را با استفاده از سم پاک کن خالی کنید و مطمن شوید که هیچگونه سنگ و آلودگی و موارد اضافه در سم وجود نداشته باشد.

این قسمت از بدن اسب بسیار مهم میباشد و وجود سنگ و مواد تیز در آن و همین طور جمع شدن زیاد پهن خود اسب در آن می تواند آسیب های جدی به سم اسبتان وارد کند .

چند نکته اساسی برای مراقبت از اسب

راستش را بخواهید داشتن و حتی تماشای اسب هم لذتی بی همتاست. وقار و نجابت این حیوان مثال زدنی است، هر چند نگهداری از یک اسب اصلا کار ساده ای نیست. به اشتراک گذاشتن زندگی و وقت با یک اسب می تواند تجربه العاده ای باشد و از طرفی دیگر به این معنا است که شما مسئولیت مراقبت از او را تا زمانی که شما را همراهی می‌کند، پذیرفته‌اید.

اما این همه ماجرا نیست و در این مورد شما نیاز به دانسته های بیشتری دارید. در ادامه مطلب برخی از دستورالعمل های عمومی برای مراقبت از اسب‌ها را برای شما ذکر می کنیم:

هزینه مراقبت روزمره‌ از اسب قابل توجه و روز افزون است. در واقع، هزینه خرید یک اسب اغلب بسیار کمتر از هزینه نگهداری از آن برای یک سال است. پیش از قبول کردن مسئولیت اطمینان حاصل کنید که از عهده کلیه مخارج به صورتی واقع بینانه بر می آیید.

اسب به طور منظم به یک منبع مواد غذایی نیاز دارد. از آنجا که معده آن ها نسبتا کوچک و سیستم گوارشی آن ها بطور شگفت‌اوری ظریف است، در اغلب موارد، برای تغذیه به یونجه یا چرا کردن در مرتع در طول روز به همراه افزودنی های خوراک دو بار در روز نیاز دارند. اسبی با اندازه متوسط در طول روز حداقل ۹ کیلوگرم غذا می خورد و ۳۰ لیتر آب می نوشد.

اسب‌ها برای تغذیه به وعده های کوچک و یا چراندن در طول روز، به جای یک یا دو وعده غذا در روز نیاز دارند. باید سم اسب به طور منظم بازدید شود. هماهنگی با یک نعلبند (آهنگر) برای تمیز کردن سم یا نعل زدن هر شش تا هشت هفته فکر خوبی است.

اسب ها به مراقبت های دامپزشکی به طور منظم نیاز دارند. باید اسب شما حداقل یک بار در سال، در برابر کزاز و سایر بیماری‌ها واکسینه شود. همچنین به یک دامپزشک برای مراقبت های معمول دندان نیاز است. به خاطر داشته باشید که هزینه درمان‌های اورژانس پزشکی، که متاسفانه خیلی اوقات رخ می‌دهد، می تواند تا میلیون ها تومان برسد.

از آنجا که اسب‌ها (به علت چراندن آن‌ها در مراتع) به طور مداوم در معرض خطر آلودگی به کرم روده هستند، باید هر شش تا هشت هفته کرم زدایی شوند. تحمل مداوم وزن سنگین این کرم‌ها می‌تواند باعث بیماری جدی و یا مرگ اسب شود، بنابراین درمان به موقع و به طور منظم برای سلامت اسب شما بسیار مهم است.

اسب‌ها نیاز به دسترسی مداوم به سرپناهی امن، راحت و خشک برای حفاظت آن ها از باران، باد و برف دارند. در آب و هوای گرم و آفتابی، پناهگاهی که شما عرضه خواهید کرد باید سایه مورد نیاز را ارائه دهد. یک ساختمان خوب و یا حداقل مکانی که از سه طرف دیواری داشته باشد تدارک ببینید تا هر گاه اسب شما خواست استراحت کند به آنجا پناه ببرد. اصطبل یا پناهگاه باید هر روز تمیز شود و دقت کنید که هیچ گونه کود شیمیایی هم در آنجا نباشد.

اسب نیاز به ورزش و تمرین مداوم دارد. علاوه بر زمان‌هایی که شما سوار اسبتان می شوید و برای سوار کاری تمرینش می دهید، باید میدان اسبدوانی یا مرتعی برای قدم زدن و آرامش یافتن او اختصاص دهید. یک اسب نباید کل روز را در اصطبل بگذراند مگر اینکه دامپزشک توصیه کرده باشد.

اطراف چراگاه باید توسط نرده های امن مرز کشی شود. با حصار کشی محکم محیط امن و مطمئنی را برای حفاطت از اسب ایجاد کنید. سیم خاردار حصار قابل قبولی برای این کار نیست و همواره علت بسیاری از آسیب‌های جدی بوده است‌.

همیشه به یاد داشته باشید که اسب ها به عشق، مراقبت و تعهدی که شما نسبت به آنها دارید وابسته هستند. شما می توانید از طریق نظافت، نوازش، سواری و تمرین دادن و درمان گاه به گاه عشق خود را به اسب‌تان نشان دهید. یادتان باشد باید ۳۶۵ روز سال، در آب و هوای خوب و بد نیاز های او را تامین کرده، تعهد خود را نسبت به او انجام دهید. با مراقبت و حفاظت خوب و صحیح، اسب شما می تواند ۳۵ سال یا بیشتر زندگی کند و متقابلا همراه و دوست وفاداری برای شما باشد.

بیشتر بخوانید:

معرفی کامل نژاد اسب عرب

همه چیز در مورد خرید اسب

آشنایی با طرح توجیهی پرورش اسب