معرفی سنبل آبی
سنبل آبی گیاهی آبزی شناور چند ساله از جنس Eichhornia در خانواده Pontederiaceae بومی مناطق گرمسیری و زیر گرمسیری امریکای جنوبی به خصوص حوضه آمازون است. این گیاه در مناطق خارج از محدوده بومی خود اغلب یک گونه مهاجم شناخته می شود.
سنبل آبی یکی از سریع الرشد ترین گیاهان شناخته شده می باشد. همچنین تولید مقادیر زیادی از دانه و قابلیت دوام سی سال از دیگر مشخصات آن است. برخی پرورش دهندگان شناخته شده آن را به دو برابر جمعیت خود در دو هفته می رسانند.
گیاه سنبل آبی در مناطق گرمسیری روی آبهای راکد به شدت رشد می کند و در برخی مناطق مانند استرالیا به دلیل پوشاندن سطح وسیعی از رودخانهها و باتلاقها ایجاد مشکلات زیست محیطی (مانند ایجاد مشکل در زندگی ماهیها و گیاهان آبی دیگر) نمودهاست. این گیاه چنان سطح آب را میپوشاند که حتی رفت و آمد قایقها هم دچار مشکل می شود.
گیاه شناسی سنبل آبی
سنبل آبی ممکن است بالاتر از سطح آب به اندازه 1 متر در ارتفاع رشد کند. دارای برگ های گسترده، ضخیم، براق و تخم مرغی شکل 10 تا 20 سانتی متری میباشد که در سطح آب شناور است. گل سنبل آبی در جنوب پاکستان در استان سند و در رودخانه سند فراوان یافت میشود.
دارای ریشه های ارغوانی سیاه آزاد و ساقه راست که 8 تا 15 گل جذاب را بر روی خود دارد. عمدتا سنبل آبی به رنگ صورتی با شش گلبرگ است. شکوفه، سنبل آبی ممکن است با Limnobium spongia اشتباه گرفته شود.
این گیاه می تواند دریاچه ها و حوضچه ها را به طور کامل پوشش دهد و باعث نرسیدن نور خورشید به گیاهان آبزی و همچنین ماهی ها و لاک پشت ها و ازبین رفتن آنها شود ولی در صورت پرورش کنترل شده می تواند باعث تمیزی و کمک به تامین اکسیژن در حوضچه های ساخته شده توسط انسان شود.
گلهای آبی رنگی شبیه گلهای سنبل پیازی تولید می کند. نسبت به سرما حساس است و زمستانهای ملایم را هم تحمل نمی کند.
نگهداری از سنبل آبی
هوای آزاد و نور متوسط برای این گیاه مناسب است همچنین دمای شبانه نباید خیلی بالاتر از دمای روزانه باشد. سنبل آبی اغلب طول تابستان را گل می دهد. ماندگاری گلها کم و در حدود یک روز است.
این گیاه بسیار مقاوم است و ظرفیت بالایی برای جذب فلزات سنگین، از جمله کروم، کبالت، نیکل، سرب و جیوه دارد که می تواند برای تصفیه فاضلاب های صنعتی و همچنین زدودن سایر مواد سمی مفید باشد. همچنین عامل حذف آرسنیک از آب آشامیدنی آلوده است و یک ابزار مفید در حذف آرسنیک در آب لوله کشی در بنگلادش است.
کوددهی سنبل آبی
این گیاه مواد غذایی را به صورت محلول از آب جذب می کند و استفاده از کودهای کامل مایع به صورت دوز مصرفی یک در هزار و ماهانه حداقل یکبار برای این گیاه مناسب است.
روش تکثیر سنبل آبی
تکثیر گیاه به وسیله گیاهچههای جدیدی که در انتهای استولونها تشکیل می شود، انجام می شود. سنبل آبی به وسیله دم برگهایی که تغییر شکل یافتهاند و به شکل اسفنجی در آمدهاند می تواند روی سطح آب شناور بماند و به وسیله استولون (ساقههای رونده یا بندهای ریشهزا. همانند توت فرنگی) تکثیر می شود.
کاربردهای سنبل آبی
- این گیاه برای استفاده در مخازن تولید انرژی و گاز به روش بیوماس (بیوگاز) بسیار کارایی دارد.
- این گیاه بسیار مقاوم است و ظرفیت بالایی برای جذب فلزات سنگین، از جمله کروم، کبالت، نیکل، سرب و جیوه دارد که می تواند برای تصفیه فاضلاب های صنعتی و همچنین زدودن سایر مواد سمی مفید باشد. همچنین عامل حذف آرسنیک از آب آشامیدنی آلوده است و یک ابزار مفید در حذف آرسنیک در آب لوله کشی در بنگلادش است.
- در حیاطهایی که دارای حوض هستند میتواند سنبل را در کنار گیاهان آبزی دیگری مانند نیلوفر آبی و همچنین گیاهان کنار-آب-زی مانند جگن و نخل مرداب نگهداری کرده و ترکیب زیبایی از آنها به وجود آورد.
نکات مهم در رابطه با سنبل آبی
این گیاه ممکن است به صورت تک و گلدانی مشکلی نداشته باشد ولی با توجه به سرعت بالای تکثیر این گیاه در آب، این گیاه به عنوان گونه ای مهاجم و خطرناک در کوچک ترین محیط آبی باعث می شود تا از حالت کنترل خارج شده و با گسترش سریع در اکوسیستم، حیات گونه های مختلف جانوری را از بین ببرد.
همچنین سنبل آبی قدرت بالایی در پالایش محیط اطراف خود دارد و فلزاتی سنگین مثل جیوه و سرب که از طریق فاضلاب کارخانه های صنعتی به آب ها وارد می شوند را به خود جذب کند از این رو تجمع سنبل آبی در محیط به شدت خطرناک بوده و می تواند عامل مهمی برای بروز بیماری هایی ازجمله انواع سرطان باشد.
گل سنبل آبی سرطان زاست
سنبل آبی به لحاظ آنکه یک گیاه غیر بومی است، در صورت فراهم شدن شرایط رویشی مناسب، به طور جدی حیات سایر زیست مندان آبزی و کنار آبزی را به مخاطره می اندازد. ریشه های این گیاه جاذب آلاینده ها، فلزات سنگین و مواد سمی است و بنابر این گیاهی سمی و سرطان زا شناخته شده است.
گل سنبل آبی برای اولین بار در سال ۱۳۹۰ در تالاب عینک شهر رشت دیده شده است و متأسفانه در حال حاضر در سطح وسیعی از کشور تکثیر و خرید و فروش می شود.
بیشتر بخوانید:
راهنمای کاشت و پرورش گل ختمی
با روش کاشت گل نرگس آشنا شوید
از پرورش گل ابری چه می دانید؟؟