روزنامه ایران دوشنبه ۱۸ مرداد در یادداشتی به قلم آلبرت بغزیان استاد اقتصاد دانشگاه تهران، آورده است: یعنی باید به پاسخ این پرسشها برسیم که آیا نظام شناور مدیریت شده را پیش بگیریم یا نظام شناور مبتنی بر نرخ ارز بازار آزاد. در واقع تا تکلیف نرخ ارز و محدوده آن مشخص نشود و دولت تغییرات نرخ ارز و تبعات آن بر تورم و بیکاری و رکود را مشاهده نکند هیچ اقدامی نمیتوان بر پایههای متزلزل شکل داد.
پس این موضوع میتواند قدم نخست باشد. در اولویتهای بعدی میتوان گفت بیشترین اقدامات بستگی به بحث برجام دارد که تکلیف آن با دولتهای خارجی مشخص شود. هم اکنون نفت کشور تحریم است و دولت بعد باید بداند آیا باید با دور زدن تحریمها به کسب درآمد و سرمایهگذاری امیدوار باشد یا میتواند به منبع درآمدی جدید برای رفع کسری بودجه دست یابد.
البته همواره گفته میشود که کسری بودجه خود معلول است. کسری بودجه در خیلی از مسائل نقش دارد اما خود معلول شرایط ارزی و فروش نفت و تحریم هاست. موضوع بعدی که در مسیر حرکت دولت نقش تعیین کننده دارد مسأله تورم است. تورم هم معلول است و ناشی از قیمتهایی است که افزایش پیدا کرده اما در اینجا چرایی افزایش قیمتها مهم است. با وجود این مسائل باز هم میتوان به اهمیت تعیین نرخ ارز اشاره کرد که طی چند سال گذشته به ۳۰ تومان رسیده است.
از سوی دیگر کمبود ذخایر ارزی باعث ایجاد کسری بودجه شده است که دولت با تزریق نقدینگی در جامعه امورات خود را میگذراند. البته از این نکته هم نباید غافل شد که تصمیمهایی که در بخش تولید گرفته شد قیمت تمام شده کالاها را افزایش داد. همچنین عدم نظارت هم مزید بر علت شده و ضمن افزایش قیمت زمینه تورم را ایجاد میکند.مسأله تورم و افزایش قیمتها در شرایط فعلی هم قابل تحمل نیست امید میرود برنامه و سیاستی اعمال نشود که این شرایط را تشدید کند.
دولت جدید باید عوامل ایجاد کننده افزایش قیمتها را مد نظر قرار دهد که یکی از آنها کسری بودجه پنهان و دیگری کسری بودجه آشکار است. اما آنچه اهمیت دارد چگونگی تأمین این کسری است که با روشهایی مانند تزریق پول، افزایش پایه پولی و افزایش نقدینگی نمیتوان به حل مؤثر این مشکل کمک کرد. در نهایت هم باید به بحث مبارزه با فساد اشاره کردکه بهعنوان یکی از اولویتهای جدی دولت آقای رئیسی مطرح است. البته ایشان بارها مسأله فساد را در برنامههای انتخاباتی خود مطرح کرده و نسبت به رفع آن با ارائه برنامه اعلام آمادگی کردهاند.