راهنمای کاشت و تکثیر گیاه بولاغ اوتی 

معرفی گیاه بولاغ اوتی یا آب تره

بولاغ اوتی به تیره شب‌بو تعلق دارد.و گیاهی است علفی و پایا که از ساقه‌های خوابیده آن که عموما ضخیم و گوشت‌دار است، ریشه‌های کوچک و سفید رنگ به صورت شبکه‌ای خارج می‌شود که ارتباط آنها در نقاط مختلف زمین را باعث می‌گردد.

برگهای آن متناوب و گوشت‌دار به رنگ سبز تیره و عاری از کرک است. در قسمت انتهایی ساقه آن گلهای سفید رنگی مجتمع به شکل خوشه ظاهر می‌شود که پس از آمیزش هر یک میوه‌ای به صورت خورجین و به طول ۲ تا ۲٫۵ سانتیمتر تبدیل می‌گردد.

دانه‌اش قهوه‌ای رنگ مدور و واقع در دو ردیف در داخل میوه است، طول ساقه آن به تناسب شرایط محیط زندگی تفاوت می‌کنند. بطوری که در جریانهای آب کم عمق ساقه‌اش کوتاه ولی در جریانهای آب نسبتا عمیق که زلال نیز باشد از ۲ متر هم تجاوز می‌کند.

نمونه‌هایی از این گیاه در ارتفاعات زیاد می‌رویند. معمولا طعمی تلخ دارند و برعکس نمونه‌هایی که در اعماق زیاد آب رشد می‌کنند طعم تند خود را از دست می‌دهند.

روش کاشت بولاغ اوتی

تکثیر گیاه بولاغ اوتی از طریق کاشتن دانه یا قطعات ساقه ریشه‌دار انجام می‌گیرد. برای کاشت گیاه آن چیزی که اهمیت دارد ایجاد گودالهایی است که در آنها بطور مداوم آب در جریان باشد. آب جاری داخل گودالهای باید تازه زلال غیر اسیدی فاقد املاح آهکی و ترکیبات قابض باشد.

زیرا املاح اخیر در صورت موجود بودن به صورت ریز در سطح اعضا گیاه باقی مانده مانع از رشد آن می‌شوند آبهای آهن‌دار برای پرورش گیاه بسیار مناسب می‌باشد.

معمولا گودالهایی برای پرورش گیاه در نظر گرفته می‌شود که ۵۰ متر طول و ۳ متر عرض داشته باشند. در این گودالها باید ۴۰ تا ۵۰ لیتر آبی در ثانیه وارد گردد و جریان داشته باشد زیرا اگر آب محل پرورش حالت جاری داشته باشد طعم برگ و سرشاخه‌های گیاه ناپسند می‌گردد.

جنس زمین گودالها باید رسی و سفت باشند تا آب را از خود به نواحی عمقی نفوذ ندهد ولی چون ریشه گیاه باید در خاک نفوذ کند از این لحاظ به ارتفاع ۲۰ سانتیمتر خاک حاصلخیز و خاک برگ‌دار ، در کف گودالها می‌ریزند عمق این گودالها معمولا ۵۰ تا ۶۰ سانتیمتر انتخاب می‌گردد.

آنچه در زراعت این گیاه اهمیت دارد این است که بطور دقیق باید ترتیب وارد و خارج شدن آب در گودالها داده شود و به علاوه طول گودالها نباید از ۷۵ متر زیادتر باشد تا در زمستان با تغییرات آب و هوایی که پیش می‌آید تنظیم درجه حرارت آب محیط کشت با اشکال مواجه شود در بعضی نواحی گودالهای را به نحوی به یکدیگر مربوط می‌سازند که جریان آب از گودالی به گودال دیگر به سهولت امکان پذیر شود.

نحوه کوددهی بولاغ اوتی

از کودهای لازم برای زراعت گیاه کود حیوانی نیمه تجزیه شده همراه با خاکبرگ است. به علاوه برای آنکه رشد ریشه‌های گیاه تامین گردد باید علاوه بر کودهای شیمیایی به مقدار ۳ تا ۴ کیلوگرم سوپر فسفات ، یک کیلوگرم فسفات پتاسیم و ۲ تا ۳ کیلوگرم گچ به ازای هر ۱۰۰ متر مربع زمین افزوده می‌شود.

از معایت تکثیر از طریق کاشتن دانه آن است که محصول معمولا دیرتر بدست می‌آید به علاوه نوع محصول بدست آمده مرغوب نمی‌باشد و به همین علت است که اصولا در زراعت این گیاه از طریق مذکور کمتر استفاده می‌شود مگر در هنگامی که دسترسی به مزارع پرورش این گیاه در بین نباشد تا قطعات ساقه ریشه دار به منظور تکثیر از آن تهیه شود.

در تکثیر از طریق کاشتن دانه معمولا دانه‌های رسیده را در اسفند تا فروردین و یا در تابستان در سطح گودالهای مذکور می‌پاشند و در این عمل رعایت نکات زیر ضروری است:

چون علف چشمه دانه‌های بسیار ریز به رنگ زرد مایل به قرمز دارد بطوری که هر یک گرم دانه آن شامل ۴۰۰۰ عدد و هر لیتر دانه به وزن ۵۸۰ گرم می‌باشد از این جهت باید دانه‌ها قبلا با ماسه مخلوط شود تا پاشیدن یکنواخت آن به مقادیر مورد نظر امکان‌پذیر باشد.

قوه نامیه دانه گیاه ۵ سال دوام دارد. پس از پاشیدن دانه‌ها در سطح محیط کشت نیز به فاصله ۲ تا ۵ روز به تناسب گرمای محیط کشت دانه جوانه می‌زند.

معمولا در ماههای اسفند فروردین پس از آنکه آب را وارد گودال کردند و آنرا بعد از مدت کوتاهی خارج ساختند دانه‌ها را بطور یکنواخت می‌پاشند و پس از آنکه دانه‌ها جوانه زدند گیاهان جوان رشد نسبتا کافی پیدا نمودند به ملایمت آب را وارد گودال می‌سازند زیرا سرعت جریان آب باعث ریشه‌کن شدن گیاهان جوان خواهد شد.

تکثیر بولاغ اوتی از طریق کاشتن قطعات ریشه‌دار

این روش در مرداد ماه انجام می‌گیرد. در این هنگام هر ۲ یا ۳ قطعه ریشه‌دار را باهم می‌کارند و در عمق نسبتا کم خاک آنها را وارد می‌سازند.

ترتیب کاشتن آنها نیز به نحوی است که آنها را در امتداد خطوطی به فواصل ۸ تا ۱۰ سانتیمتر از یکدیگر در عمق کم خاک وارد می‌کنند و همواره رعایت می‌شود که فاصله قطعات از یکدیگر ۸ تا ۱۰ سانتیمتر باشد.

به علاوه بعد از ۱۵ روز موقعی که قطعات به خوبی ریشه دوانیده دارای اعضای هوائی شدند، آب را به آرامی وارد گودال می‌سازند بطوری که ارتفاع ۳ تا ۴ سانتیمتر سطح کشت را فرا گیرد.

اگر در این مقطع آب زیادتر از ارتفاع مذکور باشد گیاه جوان در آب غوطه‌ور خواهد شد که برای نمو مناسب نیست. در این موقع باید توجه داشت که اگر کود قبلا به داخل گودال وارد نشده باشد آنرا در این موقع به محل کشت افزود بنحوی که کود بیشتر در فواصل قطعات رویش یافته جای بگیرد و با این عمل در مواردی که قدرت جریان آب زیاد است مانع ریشه کن شدن آنها شود.

پس از نمو نسبتا کامل گیاهان جوان ، آب به مقدار کافی وارد گودال می‌نمایند بطوری که ارتفاع آن معادل ۱۰ تا ۲۰ سانتیمتر در سطح کشت باشد تا گیاه رشد بهتری پیدا کند.

روش داشت بولاغ اوتی

از مراقبتهای لازم محیط کشت آنست که توجه گردد سطح گودال هیچ وقت خشک نشود و به علاوه علفهای هرز آبزی مانند veronica beccabungal و عدسک آبی از محیط کشت خارج گردند.

خارج کردن عدسکهای آبی بدین طریق است که آب محیط کشت را از حد عادی زیادتر می‌نمایند بنحوی که گیاهان به حالت غوطه‌ور در داخل آن قرار گیرند سپس با یک شن کش عدسکهای آبی را از سطح آب خارج می‌سازند.

مبارزه با آفات و بیماریهای بولاغ اوتی

آفات مختلفی به زراعت گیاه حمله می‌کنند که بعضی از آنها باعث فساد برگ و ساقه‌ها و غوطه‌ور شدن آنه در داخل آب می‌گردند در این گونه موارد بهترین وسیله برای از بین بردن آنها این است که ساقه‌های آفت دیده را از کلیه قسمتهای مزرعه قطع نموده آنها را در خارج از مزرعه بسوزانند در مواقع یخبندانهای شدید باید گیاهان به حالت غوطه‌ور در آب درآیند.

مراقبتهای لازم و کندن علفهای هرز معمولا هر ۱۰ تا ۱۵ روز باید انجام گیرد به علاوه درجه حرارت آب گودالها باید بطور مداوم تحت کنترل دقیق باشد و ضمنا دقت شود که گیاهان به مرحله گل دادن نرسند یعنی قبل از رسیدن به این مرحله چیده شوند زیرا در غیر اینصورت از ارزش آن کاسته می‌شود.

برداشت بولاغ اوتی

برای مصارف درمانی معمولا گیاهان را با ریشه از زمین خارج می‌کنند و پس از قطع ریشه‌ها آنها را به حالت تازه عرصه نمود انجام این کار را نیز به اواخر اردیبهشت تا مهر ماه موکول می‌نمایند هر قدر آب محیط کشت تازه باشد محصول بدست آمده جهت مصرف به حالت خام مرغوب‌تر خواهد بود.

معمولا موقعی اقدام به چیدن گیاه می‌گردد که طول آنها ۱۶ تا ۲۰ سانتیمتر شود. در این مقطع سر شاخه و برگ را از حد ۱۰ سانتیمتر قطع می‌کنند. این گیاه برای مصارف تغذیه و درمانی کاربرد دارد.

دامنه انتشار بولاغ اوتی

جریانهای آب غالب نواحی ایران راه کرج چالوس ، ارتفاعات سیاه بیشه ، عمارلو اطراف تهران ، ری ، گیلان ، آذربایجان ، شیراز ، نزدیک بوشهر ، سیستان

خواص درمانی گیاه بولاغ اوتی

مقدار ویتامین C موجود در بولاغ اوتی بالاتر از پرتقال است . علاوه بر این حاوی آهن بیشتری نسبت به استفناج و کلسیم بیشتری از شیر و فولات بیشتری از موز است .

بولاغ اوتی همچنین حاوی مقادیر بالایی از ویتامین A، ویتامین B6، ویتامین B12، کلسیم، فسفر، آهن و منیزیم است که همه آنها برای بدن سالم حیاتی هستند.

بیشتر بخوانید:

۲۰ خاصیت شگفت انگیز گیاه دارویی زنیان برای سلامت بدن

آنغوزه چیست و خواص آنغوزه کدامند؟

خواص زرین گیاه : فواید دارویی و درمانی زرین گیاه در طب سنتی