راهنمای نگهداری گیاهان بالارونده همیشه سبز 

معرفی گیاهان بالارونده همیشه سبز

گیاهان بالارونده رشد طولی خوبی دارند و ارتفاع آن‌ها به سرعت زیاد می شود. گیاهان بالارونده در انواع مختلفی وجود دارند و به کمک آن ها می توان یک نمای متفاوت و منحصر به فرد ایجاد کرد. اما گیاه بالارونده همیشه سبز در چهار فصل زیبایی و طراوت را به همراه دارد به همین دلیل طرفداران زیادی دارد.

گیاهان بالارونده همیشه سبز دسته ای از گیاهان بالارونده هستند که با پرورش آن می توان جلوه ای زیبا به فضای اتاق، حیاط یا باغ خود بخشید. این گیاهان رونده علاوه بر زیبایی همانند یک حایل عمل کرده و برای روی بالکن بسیار مناسب می باشند.

پیچ های زینتی یا گیاهان بالارونده به شکل خزان دار یا همیشه سبز، تنک یا انبوه و برگ دار یا گل دهنده وجود دارند. این گیاهان، جوانه انتهایی پر رشدی دارند که عامل رشد خطی یا طولی گیاه است و بالاروندگی آن بدون اتکا به پایه و قیم امکان پذیر نیست. این گیاهان به شکل درختچه رشد نمی کنند و به خاطر آن که انعطاف پذیر هستند می توان طوری گیاه را هدایت کرد که نرده، داربست، دیوار یا حتی تنه درختان را بپوشاند.

اگر گیاهان رونده را به حال خود رها کنید تا به صورت طبیعی رشد کنند نه تنها باعث زیبا سازی محیط نمی شوند بلکه ممکن است رشد انبوه آنها یک شکل آشفته به وجود آورند و مشکلاتی را به همراه داشته باشند.

انتخاب گیاهان بالارونده

باید در انتخاب گیاهان بالارونده به محدودیت هایی چون کمبود مکان و فضا و عدم امکان کاشت درخت و درختچه دقت کنید و متناسب با فضای خود بهترین گیاه بالا رونده همیشه سبز را انتخاب کنید. عواملی چون سختی و مقاومت گیاه، مسیر تابش خورشید، محدوده پوششی مورد نیاز، دما و رطوبت محیط و مقدار و نوع تکیه گاه، در گزینش گیاه بالا رونده موثر است.

آشنایی با گیاهان بالارونده همیشه سبز

گیاه بالارونده پیچ امین الدوله

پیچ امین الدوله (lonicera japonica) که اغلب آن را با نام گل یاس یا یاس پیچ می شناسیم به دلیل آن که اولین بار توسط علی خان امین الدوله در باغ امین الدوله کاشته شد، اینگونه نامگذاری شده است.

پیچ امین الدوله از گیاهان گلدار چند ساله است که از اردیبهشت تا مهر ماه، زمان گلدهی آن می باشد. این گل رونده نیاز به هرس کردن ندارد مگر برای افزایش زیبایی و منظم کردن، شاخه های مزاحم و خشک را می توان هرس کرد.

آبیاری منظم، کود دهی به موقع، قرار دادن گیاه در مسیر جریان هوای مناسب و نور آفتاب، نیاز به یک قیم از نیازهای مراقبتی این گیاه بالارونده همیشه سبز می باشند. البته بیشتر گونه های گل یاس سایه-آفتاب را دوست دارند و ترجیح می دهند ریشه آن ها در سایه قرار بگیرد؛ قرار گرفتن گیاه در سایه به خصوص در مناطق گرم، حمله آفت شته را کاهش می دهد.

کاشت این گیاه در باغچه های کوچک مناسب نیست زیرا یاس سریعترین گیاه رونده است که تا ۱۰ متر ارتفاع دارد و قدرت پوششی آن زیاد است و می تواند بر یک درخت بزرگ هم غلبه کند. پیچ امین الدوله از گیاهان بالارونده همیشه سبزی است که نگهداری آن به عنوان گیاه رونده آپارتمانی مشکل است چون به راحتی با محیط اتاق سازگار نمی شود و به مراقبت و توجه زیادی نیاز دارد.

گیاه بالارونده انجیر چسب

انجیر چسب (CREEPING FIG) که به نام های دیگری چون انجیر خزنده، انجیر بالارونده، انجیر پاکوتاه، فیکوس چسبنده، فیکوس بالارونده و فیکوس پومیلا (Ficus Pumila) نیز شناخته می شود، گیاهی همیشه سبز و خزنده و بالارونده است که به شرق آسیا تعلق دارد.

این گیاه یک گونه از گیاهان پیچک است که به طور طبیعی در محیط‌ های باز با تکیه بر چیزهای دیگر بالا می‌ رود و رشد سریعی دارد. انجیر چسب به خاطر چشم انداز زیبا و مردم پسندی که دارد از آن به عنوان گیاه تزئینی یا گیاه خانگی و پوشش نماهای بدمنظره استفاده می کنند. البته این گیاه ویژگی تهاجمی و پوششی دارد و قابلیت پوشش سطوح عمودی و افقی را دارد به همین دلیل باید مراقب رشد آن باشید که به ساختمان آسیب وارد نکند.

انجیر چسب به محیط روشن اما سایه علاقه دارد و در آب و هوای گرم بهتر رشد می کند، البته به سرمای سبک مقاوم است. برگهای آن به شکل قلب و سبز رنگ است، نگهداری از این گیاه خیلی سخت نیست و کمتر اتفاقی می تواند جلوی رشد آن را بگیرد، اما به چند هرس در طول سال نیاز دارد.

یکی از نکات جالب در مورد فیکوس پامیلا این است که این گونه به انجیر خوراکی شباهت هایی دارد و میوه ای به رنگ سبز دارد که قابل مصرف است و در تایوان، ژاپن و چین از میوه آن در آشپزی استفاده می کنند. اما گل های آن ارزش زینتی ندارند و به ندرت دیده می شوند.

گیاه بالارونده سیسوس

سیسوس Kangroo Vine یا پیچ کانگورو یکی از گیاهان بالارونده همیشه سبز است که دارای ۳۵۰ گونه مختلف می باشد و گونه Cissus Antarctica رایج ترین نوع آن است که به شکل بوته ایست که با استفاده از پیچک هایش رشد می کند. Cissus discolor گونه دیگری از سیسوس است که باید در دمای ثابت ۲۰ درجه نگهداری شود، تقریبا همیشه سبز است و می توان از یک سبد آویزان کرد.

سیسوس ساقه ای گوشتی، برگ هایی سبز و براق به شکل تخم مرغ با لبه های دندانه دار تیز دارد، ارتفاع گیاه به ۵ تا ۶ متر می رسد. قادر به گلدهی است و اگر دمای اتاق ثابت باشد میوه های کوچک و آبی رنگی می دهد.

این گیاه بومی استرالیا است و برخی گونه های آن رونده و برخی تخت هستند و علاوه بر آن که یک گیاه آپارتمانی است برای سایبان، فنس، آلاچیق، آلونک، روی ساختمان و سر در منازل هم مناسب است؛ از سیسوس و عشقه می توان برای پوشاندن دیوار استفاده کرد. نور مستقیم آفتاب و خاک خیس دو عامل مهمی است که باعث از بین رفتن گیاه می شود.

سیسوس گیاهی مقاوم، کم توقع و بی دردسر است که در برابر سایه مقاوم است و برای رشد به مکانی سایه دار یا نیم سایه (محیط روشن بدون نور مستقیم خورشید) نیاز دارد و برای افراد مبتدی بهترین گیاه به شمار می رود.

این گیاه نوسانات قابل توجه دما را تحمل می کند و می توان آن را در اتاق گرم یا ورودی سرد راهرو نگهداری کرد. پیچ کانگرو به مقدار آب متوسطی نیاز دارد و خاک آن همیشه باید مرطوب باشد.

گیاه بالارونده کلماتیس

کلماتیس که با نام های دیگری چون شقایق پیچ و leather flower هم شناخته می شود، گیاهی بسیار مقاوم است که تا دمای منفی ۵ درجه را تحمل می کند و باید در مکانی نیم سایه تا آفتاب کاشته شود؛ در واقع گیاه را باید به نحوی کاشت که قسمت های هوایی در نور کامل و ریشه ها در سایه و محل خنک باشند.

البته این گیاه در برابر خشکی خاک و کم آبی طولانی دوام نمی آورد و در روز حداقل به ۶ ساعت نور مستقیم آفتاب نیاز دارد و آفتاب صبح را بیشتر دوست دارد. کلماتیس مناطق معتدل و سرد و مرطوب را بیشتر از مناطق با آب و هوای گرم و خشک را می پسندد.

این گیاه خزنده و بالارونده به خانواده آلاله ها (Ranunculacea) تعلق دارد و بومی اروپای جنوبی و آسیای غربی است. رشد کندی دارد، میوه های آن سمی است، گل های آن دارای تنوع رنگ گسترده ای می باشند و هرچند بو دارند اما عطرآگین نیستند.

کلماتیس برای افرادیکه به دنبال یک گیاه رونده و پیچ برای نمای ویلا، حیاط و باغ خود هستند بسیار مناسب ست. کلماتیس در رنگ های مختلفی وجود دارد؛ رنگ قرمز محبوب ترین و معروف ترین نوع کلماتیس است که در ایران یافت نمی شود.

در صورتیکه شاهد کاهش رشد گیاه و میزان گلدهی آن شدید باید به خاک اطراف ریشه کود اضافه کنید. همچنین سطح خاک این گیاه باید بین دو آبیاری کمی مرطوب باشد و تعداد دفعات آبیاری به آب و هوای محل کاشت، فصل سال، بافت خاک و میزان نیاز رطوبتی گیاه بستگی دارد.

گیاه بالارونده پیچ ساعتی

پیچ ساعتی (Passion flower ) یا پنگانو گیاهی بالارونده، زینتی و چند ساله است که بومی برزیل،آرژانتین، پاراگوئه و اروگوئه است. این گیاه بالا رونده همیشه سبز به قیم احتیاج دارد، گل های درشت، معطر و زیبای این گیاه گلدار دارای شهد فراوانی است و به رنگ سفید، آبی، ارغوانی و بنفش می باشد.

این گل زینتی در ماه های گرم سال گل می دهد و عمر گل ها یک تا دو روز است؛ به خاطر اینکه گلبرگ ها، پرچم و مادگی آن شبیه به شماره و عقربه ساعت می باشد، بدین نام معروف شده است.

گل ساعتی رونده از گیاهان بالا رونده همیشه سبز است که از آن برای سر درب منازل، روی نرده ها و سایبان ها استفاده می کنند. البته پیچ ساعتی یک نوع گل رونده آپارتمانی هم هست و می توان آن را در گلدان قرار داد به شرطی که زود به زود آن را هرس کرد و در بهار گلدان را با یک اندازه بزرگتر عوض کرد.

پیچ ساعتی یا پشن فروت، از گیاهان رونده سریع الرشد است که ساقه های علفی یا چوبی بلند آن توسط پیچک هایی که در خود دارند، به دور درخت می پیچند و بین ۴ تا ۹ متر بالا می روند. ساقه های این گیاه رونده همیشه سبز، به شکل صاف یا کرکدار است، میوه های بیضی شکل و آبدار آن نیز در ابتدا سبز رنگ و سپس نارنجی می شوند و قابل خوردن هستند و محبوب ترین میوه بین بومیان آمریکای جنوبی می باشند.

گیاه رونده ساعتی دارای دو گونه زینتی و دارای میوه می باشد که گونه میوه دار آن مصرف دارویی دارد. در ایران بیشتر گونه تزئینی گل ساعتی کاشت می شود و نوع دارویی آن بیشتر در مناطق حاره آمریکای شمالی و جنوبی و برزیل وجود دارد. گل ساعتی از گیاهان بالا رونده همیشه سبز است که علاوه بر صنعت داروسازی در صنعت شیرینی و بستنی سازی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

گل ساعت یا پاسی فلور طبعی گرم دارد و تمام بخش های آن خاصیت دارویی دارند؛ درمان بی خوابی ناشی از نگرانی روانی و کار زیاد، خاصیت آرام بخشی، ضد تشنج، کاهش اضطراب، اسپاسم عضلانی و بی خوابی ناشی از ترک اعتیاد، ضد افسردگی، تقویت کننده قلب، ضد سرطان، ملین و محرک سیستم گوارش، کم کننده کلسترول خون، تفویت کننده چشم و پوست، کاهش علائم آسم، کاهش وزن، کاهش آلرژی و التهاب، محرک مغز، بازکننده عروق، ضد سرفه از خواص درمانی این گل رونده می باشند.

این گیاه در صنعت داروسازی و پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد؛ برگ، میوه و گلهای این گل رونده خاصیت دارویی دارند و در طب سنتی به صورت دمکرده مصرف می شد. گل ساعتی به شکل چای، قرص و قطره استفاده می شود؛ قطره پاسی پی و پاسی فلور از فرآورده های این گیاه می باشند.

البته مصرف فرآورده های این گیاه بالارونده باید زیر نظر پزشک انجام شود چون مصرف زیاد قطره آن باعث ایجاد اسهال و ناراحتی‌های گوارشی و خواب آلودگی و حتی کما می شود. در ضمن ریشه این گیاه سمی است و تنها مقدار کمی از آن برای کشتن کرم معده مفید است.

گیاه بالار ونده پیچک نیلوفر

گل نیلوفر، نیلوفر پیچ، نیلوفر سه رنگ، نیلوفر رونده یا مورنینگ گلوری گیاهی چند ساله و از خانواده پیچکیان است که متعلق به نواحی گرمسیری به ویژه مکزیک و آمریکای مرکزی و جنوبی می باشد. این گیاه دارای گونه های رونده، دائمی، یکساله و همیشه سبز می باشد و گل های شیپوری آن در رنگ های گوناگونی وجود دارند. گل های معطر و خوشبو این گیاه رونده صبح باز می شوند به همین دلیل به آن Morning glory می گویند.

گل پیچک رونده ( morning glory) یکی از سریعترین گیاهان رونده است که به خاطر تولید زیاد بذر به آن هرز مهاجم هم می گویند و بلندی شاخه های آن به ۲ تا ۴ متر می رسد و به سرعت تمام حصار شما را می پوشاند. کاشت این گیاه رونده در آلاچیق، سایبان، بالکن، کنار نرده و داربست یا به عنوان زمین پوش باعث ایجاد چشم اندازی جالب می شود.

نیلوفر از گیاهان بالا رونده همیشه سبز است که در آب و هوای معتدل رشد بهتری دارد اما چون بومی مناطق گرمسیری است و تا حدی می تواند خشکی را تحمل کند، در مناطق گرمسیر هم رشد می کند. در مناطق گرمسیر این گیاه را در محلی بکارید که عصر سایه باشد تا بهتر گل بدهد.

پیچک نیلوفر برعکس گل ساعتی رونده، خوراکی نیست و دانه های آن خاصیت توهم زایی دارند و در صورت مصرف فرد دچار تهوع می شود.

نیلوفر پیچ گیاه بالارونده همیشه سبز مقاومی است که به مراقبت زیادی نیاز ندارد، آبیاری مرتب برای اینکه خاک آن به صورت همیشگی مرطوب باشد تا زمانیکه به رشد کامل برسد مناسب است؛ البته خاک گلدان نباید خیس باشد چون باعث کاهش رشد گیاه و زرد شدن تدریجی برگ ها می شود. این گیاه بالا رونده همیشه سبز به هرس نیاز ندارد مگر افرادی که از آن به عنوان گل رونده آپارتمانی استفاده کنند.

این گیاه بالا رونده به قیم نیاز دارد تا به اطراف آن بپیچد و بالا برود که بهتر است به خاطر ازدحام و سنگینی ساقه های گیاه، پایه های قیم را در خاک فرو ببرید. برای گلدهی بهتر این گل رونده به جای کود دادن از خاک برگ استفاده کنید.

گل نیلوفر از گیاهان بالا رونده همیشه سبزی است که با سرعت به سمت بالا حرکت می کند و اطراف هر چیزی که بر سر راهش قرار گیرد می پیچد به همین دلیل زمانی ارتفاع آن بیست سانتی متر شد باید آن را از گلدان خارج کنید و در محلی باز بکارید.

گیاه بالارونده هویا یا پیچ مومی

هویا یا پیچ مومی ( Hoya bella) یا شهد مومی به خانواده Asclepidaceae تعلق دارد و دارای ۲۰۰ گونه همیشه سبز است که اغلب آن بالا رونده است. هویا گیاهی همیشه سبز است که دارای گونه های متعددی می باشد؛ پیچ شمعی (Hoya carnosa)، Hoya australlis، Hoya coronaria، Hoya imperialis، Hoya Keysii، Hoya multiflora و پیچ مومی (Hoya bella) معروف ترین گونه های این گیاه رونده می باشند.

پیچ مومی (نوع کوتاه قامت گیاه هویا) شاخه هایی آویزان، برگ های تخم مرغی و سبز رنگ و گل های گوشتی ستاره ای شکل سفید و معطر دارد. هویا از انواع گیاهان گوشتی است که در بافت خود آب نگه می دارد و از گیاهان بالا رونده همیشه سبز است که سن گیاه، محل نگهداری و نوری که دریافت می کند در گلدهی آن تاثیر گذار هستند.

این گیاه بالا رونده همیشه سبز به گرمای زیاد، خاک قلیایی و رطوبت هوای ۷۰ درصد نیاز دارد. این گیاه رشد سریعی دارد و اگر می خواهید گیاه حالت بوته ای داشته باشد می توانید سر ساقه ها را هرس کنید. برای شکل دهی به ساقه های گیاه می توانید به کمک قیم های سیمی، ساقه های گیاه را به شکل نیم دایره در آورید یا گل را در سبد آویزان قرار دهید.

پیچ شمعی گیاه رونده همیشه سبزی است که در زمستان رشد آن کاهش می یابد اما به خواب فرو نمی رود. گل رونده پیچ مومی بیش از پیچ شمعی نور مستقیم را تحمل می کند و حداقل به ۴ ساعت نور مستقیم برای گلدهی نیاز دارد؛ در روزهای ابری می توانید از نور مصنوعی استفاده کنید. اگر این گیاه بالارونده را در آپارتمان نگهداری می کنید در فصل زمستان آن را از شوفاژ و بخاری دور نگه دارید چون حرارت این منابع باعث خشک شدن برگ ها می شود.

گیاه بالارونده پاپیتال

پاپیتال یا عشقه با محیط‌های مختلف سازگاری بسیاری دارد و با درجه حرارت بالا و پایین یا نور کم و زیا می‌تواند به راحتی رشد کند و به زیست خود ادامه دهد. پاپیتال‌هایی که برگ‌های ابلق دارند نسبت به سرما و بادهای شدید مقاوم‌تر می‌باشند. اگر این گیاه را در کنار یک مانع عمودی قرار دهید به سمت بالا رشد می‌کند و بالا می‌رود. اگر این مانع عمودی درخت باشد لازم است از بالا رفتن بیش از حد آن جلوگیری کرد چون باعث خشک شدن درخت می‌شود. رشد گیاه پاپیتال در ابتدا کند می‌باشد همچنین رشد این گیاه با برگ‌های ابلق آهسته‌تر است نسبت به برگ‌های سبز. گیاه پاپیتال در زمستان بهتر است در محیط‌هایی مثل گلخانه نگهداری شود چون سرمای شدید باعث از بین رفتن این گیاه می‌شود. گیاه پاپیتال نیازمند نور فراوان است اما در معرض مستقیم اشعه های آفتاب آسیب می‌بیند و برگ های آن بی رنگ می شود. گیاه پاپیتال در فصل تابستان نیاز به آبیاری هفته ای دوبار و در زمستان هفته ای یک بار را دارد.

این گیاه تا حدی سمی است و به شکل وحشی روی صخره ها ،در جنگل ها و روی دیوارها می روید . اغلب آن را به عنوان گیاه تزیینی می کارند و چند نوع پرورشی از آن وجود دارد. برگهای آن مصرف دارویی دارد که آن را با دست چیده و در مقابل آفتاب در جایی که هوا جریان دارد خشک می کنند.

گیاه بالارونده گل کاغذی

گل کاغدی خواستگاهش مناطق گرمسیری و نواحی نیمه گرمسیری آمریکای جنوبی هست که برای اولین بار در برزیل پیدا شده این گیاه یک درختچه با رشد بسیار زیاد هست که به تناسب گونه گیاه ارتفاع اون متفاوت هست.ولی خب میشود به طور میانگین گفت که ارتفاع این گیاه در گلدان حداکثر در حدود ۲ تا ۳٫۵ متر میرسد. گل کاغذی یک نوعی گیاه بالارونده محسوب میشود و می تواند از درختان یا دیوار های کناری خود بالا رفته و منظره بسیار زیبایی ایجاد کند

نیاز گل کاغذی به مکان آفتابی و گرم است در زمستان است و جهت گل‌دهی مناسب در تابستان ۱۰ – ۸ درجه سانتی‌گراد، در فاصله بین دو آبیاری اجازه دهید سطح خاک کمی خشک شود، آبیاری و کوددهی زیادی مخصوصاً در فصل بهار که شاخه‌های تازه روئیده حدود ۳۰ سانتی‌متر رشد کرده‌اند، باعث به تعویق افتادن گل‌دهی خواهد شد. گل‌ها روی شاخه‌های یک‌ساله ظاهر می‌شوند بنابراین هرس شاخه‌ها باید بعد از پایان گل‌دهی صورت گیرد. در تابستان هر هفته یک بار کود محلول با غلظت ۲ گرم در لیتر نیاز دارد.

بیشتر بخوانید:

روش کاشت و پرورش گل میخک

نگهداری ، تکثیر و کاشت گل سنبل

شرایط نگهداری و پرورش گل عنکبوتی