راهنمای نگهداری و تکثیر کاکتوس لیتوپس

کاکتوس لیتوپس یا کاکتوس سنگی

لیتوپس با نام علمی Lithops که با اسم های عامیانه کاکتوس سنگی، گیاه سنگ سبز، سنگ زندگی نیز شناخته می شود.در طبیعت گیاهانی هستند که به طور کامل داخل زمین رشد می کنند، که تنها سطح آن روی سطح خاک قرار دارد و در مناطقی که دشتهای آن سنگریزه ای هستند یافت می شوند و هماهنگی زیادی بین رنگهای لیتوپس با زیستگاه آنها وجود دارد همچنین شباهت بسیار زیادی به سنگ های پس زمینه دارند و تا زمانی که گل نداده اند تشخیص لیتوپس از سنگهای اطرافشان دقت بسیار زیادی می خواهد.

لیتوپس ها جز پرطرفدارترین کاکتوس‌ها در جهان می‌باشد، که دارای رنگ ها و گونه‌های مختلفی می‌باشند. در کل نگهداری از لیتوپس ها نسبت به سایر کاکتوس‌ها سختر است. دلیل سخت بودن نگهداری از لیتوپس ها به دلیل متفاوت بودن زمان رشد و خواب این گیاه و حساس بودن به رطوبت و آفت‌ها می‌باشد. با شناخت و آشنایی با نحوه نگهداری این گیاه می‌شود به راحتی از آن در خانه و گلخانه نگهداری کرد.

گیاه شناسی کاکتوس لیتوپس

زادگاه اصلی لیتوپس در مناطق خشک گسترده‌ای از آفریقای جنوبی می باشد. در مناطقی که این گیاه رشد می‌کند بارش باران در ماه کمتر از ۵ میلی‌متر است. هنگامی که بارش باران بسیار کم باشد گونه‌هایی از لیتوپس رطوبت مورد نیاز خود را از هوا تأمین می‌کنند.

در واقع لیتوپس ها در طبیعت با این تغییر رنگ و استتار، خود را در برابر جانوران و حیوانات گیاه خوار محفوظ نگه میدارند.
لیتوپس گیاهی است که از فصل گرما، یعنی تابستان دوره ی استراحت و خواب خود را آغاز میکند و در فصل پاییز فعالیت و رشد و گلدهی خود را ادامه میدهد. گلها معمولا از اواسط فصل پاییز شروع به شکوفایی می کنند و با توجه به واریته های مختلف رنگ گلها سفید یا زرد می باشند.

برگ جدیداز دل برگ قبلی بیرون زده و برگ قبلی بعد از مدتی خشک می شود و دوباره گیاه به همان پروسه رشدی خود برگشته و این روند را تا ابتدای بهار یا نهایتا اردیبهشت طی میکند.با آغاز روزهای بلند و هوای گرم و خشک در طبیعت( که باید در منزل شبیه سازی شود) گیاه وارد فاز استراحت میشود و در هر فاز گیاه دستورات مخصوص به خود را دارد که باید رعایت گردد
لیتوپس ها برعکس خیلی از گیاهان در فصل تابستان به خواب می‌روند و در زمستان زمانی که دما به جدود ۷ درجه می‌رسد. پس می‌توان گفت لیتوپس ها اگر شرایط فراهم باشد در سال دو بار خواب دارند. زمانی که گیاه خواب است به نور و آب بسیار کمی نیاز دارد. به همین دلیل بسیاری از کسانی که لیتوپس نگهداری می‌کنند به دلیل عدم توجه به زمان خواب گیاه شاهد پوسیدگی و مرگ گیاه خود می‌شوند.

شرایط اکولوژیک مورد نیاز کاکتوس لیتوپس

خاک مناسب برای لیتوپس ها:

خاکی سبک که آب را در خود نگه ندارد و زهکشی مناسبی داشته باشد. مانند ترکیبی از ماسه و پیت ماس. گلدان لیتوپس حتماً باید دارای سوراخ‌هایی در کف گلدان برای خروج آب اضافی باشد.

نور مناسب لیتوپس ها:

در فصل رشد به روزی ۳ تا ۵ ساعت نور آفتاب ملایم احتیاج دارد. ن.ر نباید مستقیم و شدید باشد بخصوص در فصل تابستان که فصل خواب گیاه می‌باشد.

دما مناسب برای پرورش لیتوپس:

همان‌طور که در بالا توضیح داده شد لیتوپس در دمای خنک رشد می‌کنند. دمایی در حدود ۲۰ درجه سانتی‌گراد دمای ایده آل رشد لیتوپس ها می‌باشد. لیتوپس ها در دمای بالا به خواب می‌روند.

آبیاری:

لیتوپس ها در فصل رشد به آبیاری منظم در حدود هر هفته یک بار احتیاج دارند. حتماً اجازه دهید در فاصله دو آبیاری خاک کاملاً خشک شود. عدم جذب آب و خیس ماندن خاک نشانه پوسیدگی ریشه می‌باشد.

روش تکثیر لیتوپس

تکثیر این گل از طریق کاشت بذر و یا تقسیم بوته میباشد.اولا این گل خود عقیم بوده و قادر به خود گرده افشانی نیست.بنابراین زنبور ها آن را با گلهای گیاهان دیگر گرده افشانی میکنند.در اول پاییزکه گیاه بالغ شما گل داد میتوانید در روز چهارم گلدهی( کلا گلدهی یک هفته طول میکشد) آنرا با برس گرده افشانی کنید و بعد از چند هفته کپسول بذر را مشاهدی می کنید.

با جدا کردن بذر و کاشتن آن ترجیحا در بهار یا پاییز گیاه خود را تکثیر کرده اید.راه دوم تقسیم هر پایه در فصل خواب گیاه یا در ابتدای فصل رشد گیاه است که پایه ها را در گلدانهای جدا قرار میدهید.

تعویض گلدان و خاک کاکتوس لیتوپس

بهتر است گلدان لیتوپس را هر ۳ سال یکبار بعد از پایان مرحله ی تولید برگ تعویض کنید ریشه های گیاه نسبتا عمیق بوده و گلدان هایی با عمق بیشتر را ترجیح میدهند.خاک بخش مهم این گیاه را تشکیل میدهد خاک این گل حتما باید آب را به راحتی از خود عبور دهد در مناطق سردسیر باید کاملا خاک آب را رد کند و در مناطق گرمتر باید کمی خاک را سنگین تر گرفت ولی نه زیاد!! ترکیب شن و ماسه و پرلیت و کمی ورمی کمپوست برای این گل مناسب است.

نگهداری از کاکتوس لیتوپس

به طور کلی لیتوپس یک گیاه گوشتی است که به آبیاری زیاد نیاز ندارد و در صورت آبیاری بیش از اندازه حالت خمیری پیدا میکند و از بین میرود پس در آبیاری آن باید خیلی دقت کرد و خاک آن دارای تخلخل کافی باشد تا آب اضافی هنگام آبیاری به راحتی از زیر گلدان آن خارج شود.

گلدان مورد استفاده برای لیتوپس باید زه کشی مناسب داشته باشد و ترجیحا از گلدان های کوچک برای کاشت لیتوپس استفاده شود چون ریشه ی لیتوپس ها زیاد پخش نمیشود و ریشه کم حجمی دارند.

لیتوپس بهتر است در مکانی سایه روشن و بدور از آفتاب مستقیم نگهداری شود زیرا آفتاب باعث سوختگی لایه بیرونی گیاه می شود و با از بین رفتن این لایه گیاه نمیتواند فعالیتهای خود را از طریق لایه بیرونی ادامه بدهد در بعضی موارد که آفتاب شدید باشد ترشحاتی از پوسته آنها خارج میشود و باعث رنگ پریدگی و در نتیجه منجر به از بین رفتن لیتوپس می شود.

هنگام گلدهی مراقب باشید که آب روی گلها ریخته نشود زیرا گرده ها را از بین میبرد.با شروع تولید برگ در زمستان باید آبیاری را متوقف کرد زیرا برگ جدید تمام مواد غذایی و آب داخل برگ قبلی را باید جذب کند تا برگ قبلی از بین رفته و خود توسعه پیدا کند..بنابراین ازآبیاری در هنگام رویت برگ جدید تا آخر تولید برگ جدید خودداری کنید وگرنه برگ قبلی از بین نرفته و برگ جدید هم توسعه پیدا نمی کند!!!!!پس از آن دوباره با همان منوال قبلی آبیاری کنید در ضمن بین دو آبیاری خاک خشک شده باشد!! وقتی به اول بهار و شروع فصل گرما رسیدیم،باید آبیاری را به هر ۲ هفته یکبار تقلیل داده تا اجازه استراحت به گیاه را داده باشیم.

آفات و بیماریهای کاکتوس لیتوپس

مهم‌ترین آفت برای لیتوپس ها بیماری‌های قارچی در اثر رطوبت و گرمای زیاد می‌باشد که می‌توان با آبیاری منظم، نگهداری در محل خشک و خنک از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد.

مهمترین آفت این گل شپشک آردآلود می باشد که در درز شکاف سطح پنجره یا هنگام تولید گل جدید بین ۲ سطح برگ یا روی ریشه از شیره ی گل استفاده می کند .این آفت یک حالت پشمک مانند در خود درست کرده و مثل پنیر پیتزا کش میاید. بهترین راه این است که با برس آغشته به الکل صنعتی گیاه روی حشره بمالید تا از بین برود و سپس آن نقطه را با آب بشویید تا الکل آسیبی به بافت گل وارد نکند.

سؤالات مهم در مورد نگهداری لیتوپس

۱- دلیل چروک شدن لیتوپس چیست؟

پاسخ: چروک شدن می‌تواند به دلیل کم آبی یا خواب گیاه باشد. باید اول بررسی کنید که گیاه در حال رشد است یا نه و در چه دما و مکانی نگهداری می‌شود.

۲- جوانه‌های لیتوپس بعد از کاشت فوراً از بین می‌روند دلیل چیست؟

پاسخ: جوانه‌های لیتوپس شدیداً به بیماری‌های قارچی و گرما حساس هستند. حتماً باید در محلی خنک کاشته شود و بستر کشت کاملاً ضدعفونی شده باشد.

۳- دلیل پوسیدگی لیتوپس چیست؟
پاسخ: مهم‌ترین دلیل پوسیدگی رطوبت بالا بخصوص در فصل گرم می‌باشد. معمولاً پوسیدگی از ریشه شروع می‌شود و به تمامی اندام‌های گیاه گسترش پیدا می‌کند.

بیشتر بخوانید:

شرایط نگهداری و پرورش گل عنکبوتی

نگهداری صحیح گل حسن یوسف در آپارتمان

نحوه ی نگهداری و تکثیر گیاه کرواتی (سانسوریا) در منزل