رادون، سرطان شهری جدید

سرطان؛ سومین عامل مرگ و میر در ایران است. در این میان، زندگی شهری و رشد جمعیت و همچنین منابع بی‌شماری آلاینده‌های هوا در مناطق بسته شهری، اثرات مخربی بر زندگی مردم داشته است.

یکی از این اثرات سرطان ریه است. شایع ترین علت سرطان ریه قرار گرفتن طولانی مدت در معرض سیگار کشیدن غیرفعال است که تخمین زده می شود علت حدود 90 درصد سرطان های ریه باشد. گفته می شود سرطان ریه 15 درصد افرادی است که سیگار نمی کشند و در این موارد علت سرطان ترکیبی از عوامل ژنتیکی، گاز رادون، آزبست و آلودگی هوا و همچنین دود سیگار شخص ثالث است.

از جمله این عوامل، آنچه این روزها بیشتر مورد توجه رسانه ها قرار گرفته گاز رادون است. یک کارشناس وزارت بهداشت به دلیل تشعشعات، نسبت به افزایش خطر گاز رادون در فصل سرما که یکی دیگر از علل اصلی سرطان ریه پس از استعمال دخانیات است، هشدار داد.

وی گفت: غلظت بالای گاز رادون در صورت تجمع برای ریه ها خطرناک است. گاز رادون بعد از سیگار دومین عامل سرطان ریه در جهان است. با کاهش تهویه در زمستان و زمستان، احتمال تجمع گاز در خانه‌ها بیشتر می‌شود و غلظت‌های بالا خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش می‌دهد.

رادون چیست؟
گاز رادون یکی از اصلی ترین مواد رادیواکتیو و خطرناک در طبیعت محسوب می شود و از نظر فیزیکی یک گاز خنثی بی بو، بی مزه و نامرئی است و یکی از گازهای بی اثر و کمیاب به شمار می رود. این گاز محصول اورانیوم و رادیوم طبیعی زمین است.

اورانیوم عنصری است که به مقدار متفاوت در سنگ ها و خاک های سرتاسر جهان یافت می شود و از طریق خاک و سنگ ها آزاد می شود و امکان رسیدن به سطح و تجمع در محیط های بسته به ویژه در خانه ها و محل کار را دارد. بنابراین اورانیوم و رادیوم در خاک و سنگ اولین منبع این گاز هستند.

این گاز و همچنین تشعشعات کیهانی یکی از مهم ترین عوامل تشعشعات انسانی است. لازم به ذکر است که بیش از 50 درصد آسیبی که مردم از تشعشعات می‌گیرند تنها مربوط به گاز رادون است. میزان این گاز در طبیعت به موقعیت جغرافیایی و منابع زمینی منطقه بستگی دارد. همچنین به دلیل حلالیت در آب، به طور طبیعی در آب های زیرزمینی یافت می شود و این منابع دومین منبع مهم انتشار رادون به شمار می روند.

سایر منابع مانند نفت، گاز طبیعی، زغال سنگ و برخی از صنایع انسانی اهمیت کمتری نسبت به منابع اصلی ذکر شده در بالا دارند. با توجه به اینکه تعداد ذرات آلفا منتشر شده در زنجیره تجزیه گاز رادون زیاد است و خود ذرات آلفا یکی از خطرناک ترین ذرات پوسیدگی است که در نتیجه چسبیدن به ذرات معلق در هوا، ذرات غبار و سایر ذرات در تنفس است. . هوا و در اثر تنفس وارد ریه ها شده و به سلول های دیواره مجاری هوایی آسیب می رساند.

رادون، سرطان شهری جدید

اهمیت زیاد گاز رادون در بین آلاینده های ساختمانی
در مناطق بزرگ شهری، مردم درصد زیادی از وقت خود را در داخل و خارج از خانه می گذرانند. علاوه بر آلاینده های داخل ساختمان مانند مونوکسید کربن، اکسیدهای نیتروژن، برخی هیدروکربن ها، ذرات و برخی ترکیبات سرطان زا ناشی از پخت و پز، گرمایش و سرمایش، بهداشت و غیره، در اثر احتراق، مقادیر قابل توجهی ازن از دستگاه های فتوولتائیک پراکنده می شود. ساختمان ها، فرمالدئید ساطع شده از فایبرگلاس و تخته سه لا، اوره فرمالدئید از بخارات عایق، چسب های مختلف، مصالح ساختمانی مانند آزبست، دود سیگار و غیره. برای آسیب جدی به مستاجرین ساختمان گاز رادون از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

محققان می گویند رادون از منافذ خاک و سنگ به ویژه گرانیت و شیل در ساخت و ساز، مصالح و مصالح ساختمانی از جمله نوع مصالح، میزان کاربرد و نحوه استفاده، پی و قسمتی از بتن، آب به ویژه آب های زیرزمینی از مهمترین آنها می باشد. منابع تولید رادون در داخل ساختمان هستند، نحوه ورود به ساختمان و عوامل موثر بر آن مهم است. به طور کلی شکاف ها و حفره های ساختمان، نقاط اتصال، شکاف های دیوار، حفره های اطراف لوله ها و اتصالات در دیوار و کف، آب آشامیدنی، تاثیر پدیده هایی مانند اثر دودکش، اثر کششی مسیر باد، اثر خلاء، گسل ها. و ترک‌ها، وجود لایه‌هایی از آب‌های زیرزمینی و خاک‌های غیرقابل نفوذ به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر انتشار گاز رادون و نفوذ آن به محیط‌های بسته تأثیر می‌گذارد.

همچنین رطوبت و مقدار آب موجود در خاک بر میزان رهاسازی رادون تأثیر می گذارد و اگر آب آشامیدنی در خانه بیش از استانداردهای موجود رادون داشته باشد، پس از خروج آب از لوله، رادون موجود در آب به صورت گاز تبخیر می شود و در محیط زیست. هنگامی که گاز رادون در معرض جو و هوای آزاد قرار می گیرد، غلظت آن بسیار کم است.

با این حال، هنگامی که از طریق این منابع در ساختمان به دام می‌افتد، غلظت و در نتیجه سطح فعالیت آن افزایش می‌یابد، بنابراین نوسانات در ارزیابی میانگین غلظت سالانه رادون در منازل مسکونی و محل‌های کار به اندازه‌گیری دقیق و مطمئن میانگین غلظت رادون می‌رسد. . رادون حداقل هر سه ماه یکبار و ترجیحاً بیشتر مورد نیاز است.

ارتباط بین رادون و سرطان
گاز رادون در مقایسه با سایر مخود عنصر رادیواکتیو بیش از نیمی از تشعشعات هر فرد را تشکیل می دهد و از آنجایی که رادون در محیط گازی است، از طریق تنفس وارد ریه های انسان می شود و اگر با گرد و غبار و سایر مواد معلق ترکیب شود، به آنها می چسبد. ریه و در نهایت ریه ها را از بین می برد و علاوه بر برونشیت ریوی منجر به سرطان ریه می شود و اگر قرار گرفتن در معرض رادون طولانی شود، خطر سرطان ریه قطعی است و افزایش می یابد.

البته برخی از محققان پیشنهاد کرده اند که گاز رادون با برخی سرطان ها از جمله سرطان خون، سرطان پوست و سرطان معده مرتبط است، اما این ارتباط هنوز به خوبی ثابت نشده است.

تحقیقات نشان می دهد که از کل انتشار رادون انسانی، 95٪ در داخل خانه، به ویژه در خانه، 4٪ در فضای باز و 1٪ در منابع آب آشامیدنی رخ می دهد. رادون از طریق استنشاق از هوا جذب می شود و رادون موجود در آب به دلیل حلال بودن به دلیل نفوذ به بدن توسط موجودات مختلف جذب می شود و می تواند عوارض مختلفی را به دنبال داشته باشد.

چه می توانیم بکنیم؟
با توجه به اینکه ساخت و ساز در کشور ما رشد نامنظمی دارد و جدا از اینکه از انواع کانی ها و سنگ ها به هر شکل و شکلی در ساخت و ساز استفاده می شود و عملاً به میزان راحتی داخل ساختمان توجهی نمی شود. میزان سرطان ریه باید کاهش یابد. در این میان شناسایی و بازرسی ورودی ها و سوراخ های رادون در اولویت است.ترک های دیوارها و کف ساختمان برای ورود گاز رادون، استفاده از چاه های رادون در زیر کف برای هدایت گاز رادون، تنظیم سیستم کنترل فشار مثبت برای افزایش داخلی فشار هوا تا نفوذ رادون و کاهش اثر کاهش فشار هوا در ساخت و ساز، استفاده از مخلوط‌های بتن با چگالی بالا و همچنین بلوک‌های ساختمانی متراکم به جای بلوک‌های توخالی و تجزیه و تحلیل رادیواکتیو مصالح ساختمانی قبل از استفاده از عواملی که ممکن است مفید باشد.

اما از آنجایی که فضاهای داخلی در فصل سرما کمتر تهویه می شوند، احتمال وجود گاز رادون بیشتر است، بنابراین لازم است در فصل سرما به تهویه منازل توجه جدی شود.

آمار دقیقی از بروز سرطان ناشی از گاز رادون وجود ندارد و فقدان این آمار، تصمیم گیری در مورد میزان انتشار گاز رادون و اثرات و پیامدهای آن در محیط های بسته کشورمان و نیاز به مطالعات جامع را عملا غیرممکن می کند. . و تحقیق در این زمینه ضروری است.