دیوان از بلخ

قضاوت باید بر اساس اصول عدالت و بی طرفی باشد. اگر به ترازوی عدالتی که در تالار دادگاه کیفری کاخ دادگستری تهران قرار داده شده است نگاه کنیم، می توان دریافت که شاهین دار این ترازو چشمان نابینا دارد.

در واقع به این معناست که عدالت کور است و فقط نور حق در مقام کادا به آن نور می دهد.

بدیهی است که اگر غیر از این باشد، به این معناست که چشم قاضی به دوستان و اقوام می افتد و گوش قاضی هر دعوتی را می پذیرد، دادگاه و دادگاه بی اثر می شود و به این معناست که « دیوان بلخ».

دیوان از بلخ

شهر بلخ که اکنون بخشی از افغانستان است، در گذشته یکی از شهرهای مهم خراسان بزرگ بوده است و پیش از ظهور اسلام، بزرگان بودا و زرتشت در آنجا تمرکز داشتند و سرزمین بلخ مقدس شمرده می شد. و به این دلیل گرامی داشته می شود.

پس از تولد اسلام، شهر بلخ همچنان نام و عنوان داشت، چنانکه به آن «کبه‌الاسلام»، «ام البلدان» و «دارالملک» و افراد مشهوری چون «مولانا جلال‌الدین محمد مولوی» می‌گفتند. “، “ابوشکور” و “شهید”. بلخی” و “کازی حمیدالدین صاحب حمیدیان” و “ابوعلی سینا” و “ناصر خسروف کبادیانی” معروف به حجت و صدها عالم و عالم دیگر از آنجا برخاستند. و آبادی های اطراف .

شهر بلخ در آن عصر و زمان چنان وسعت داشت که از طبقه اعیان و علما فقط پنجاه هزار نفر بودند.
در مااموری به حدی رسید که 1200 مکان اقامه نماز جمعه در شهر و کارا وجود داشت و 1200 عبادتگاه در آن مناطق موجود بود.

برای درک بهتر ریشه تاریخی ضرب المثل بالشکی تنها به یک نمونه از قضاوت های مضحک و به دور از معیار عقل و انصاف قاضی مذکور اشاره می کنیم:

روزی زنی نزد قاضی بلخ آمد و به تفصیل از بخل و طمع شوهرش و نپرداختن خانه و بدرفتاری و کمک نکردن و سازش شکایت کرد. قاضی با دقت به صحبت های شاکی گوش داد، اما بدون فکر سرش را تکان داد و گفت: «حق با توست!

این زن با رضایت و امید به صدور حکم به نفع خود و علیه همسرش دادگاه بلخ را ترک کرد. چندی نگذشت که شوهر شاکی به دادگاه بلخ آمد و از گناه همسرش روایت کرد که علاقه ای به زندگی زناشویی ندارد و او پر از توقع و توقع است.

این بار قاضی احمد حنفی با چهره ای غمگین سخنان دادستان را شنید و با شیوایی گفت: راست می گویی! حق با شماست !”

همسر قاضی که این صحنه مضحک و اعترافات غیرقابل تصور شوهرش را از پنجره اتاقش دیده بود، به محض خروج دادستان از دادگاه، به داخل رفت و ضربه محکمی به کشاله ران شوهرش زد و گفت: «احمق، چی؟ آیا این نوعی قضاوت است؟” در کدام یک از دادگاه ها و سوابق حقوقی جهان سابقه وجود دارد که یک قاضی در مورد اظهارات شاکی و متهم حکم مشابهی را صادر کرده باشد؟ آیا اطلاعی دارید که شاکی همسر بوده است. این شاکی؟

قاضی کتک خورده خندید و به همسر عصبانیش گفت: حق با توست!

در واقع جناب قاضی با این سه نظر مشابه نشان داد که در فرهنگ دربار در بلخ میدان حق و حقیقت آنقدر گسترده است که

در آن می توانید فاعل و مفعول، شاکی و سپاسگزار را قرار دهید!