زندگی رنگی | چند روزی است که هوای آلوده امان مردم در شهرهای پرجمعیت و صنعتی را بریده است و مدارس را به تعطیلی کشانده اما این حجم از هوای آلوده با بدن ما چه کار می کند؟
بیماری‌های تنفسی
آلودگی هوا می‌تواند بر سلامت ریه تأثیر بگذارد و در ایجاد آمفیزم، آسم و سایر بیماری‌های تنفسی مانند بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) نقش دارد. آمفیزم به آسیب تدریجی بافت ریه، به‌ویژه تخریب آلوئول‌ها (کیسه‌های هوایی کوچک) گفته می‌شود.بیماری انسدادی مزمن ریه یا COPD گروهی از بیماری‌های ریوی شامل آمفیزم و برونشیت مزمن هستند که باعث انسداد جریان هوا و مشکلات تنفسی می‌شوند.
بیماری‌های قلبی عروقی
آلودگی هوا می‌تواند به دیواره‌های داخلی رگ‌های خونی آسیب برساند و باعث باریک شدن و سخت‌تر شدن آنها شود. این موضوع می‌تواند فشارخون را افزایش دهد و بر قلب فشار بیاورد.
مطالعات نشان داده‌اند که بین قرار گرفتن کوتاه‌مدت روزانه زنان، پس از یائسگی، در معرض اکسیدهای نیتروژن و افزایش خطر سکته مغزی ارتباطی وجود دارد.قرار گرفتن افراد سالخورده در معرض آلودگی هوای ناشی از ترافیک وسایل‌نقلیه موتوری، می‌تواند منجر به کاهش سطح کلسترول خوب (HDL) و بالا رفتن خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی شود.
قرار گرفتن در معرض آلودگی هوای ناشی از ترافیک وسایل‌نقلیه موتوری، خطر بالا رفتن فشارخون در دوران بارداری را افزایش می‌دهد. فشارخون بالا در دوران بارداری علت اصلی زایمان زودرس، وزن کم نوزاد در زمان تولد و بیماری یا مرگ مادر و جنین است.
سرطان
یک مطالعه‌ی بزرگ نشان داده است که زندگی در نزدیکی جاده‌ها یا خیابان‌های پر رفت‌وآمد ممکن است خطر ابتلا به سرطان پستان را در زنان افزایش دهد.مطالعه دیگری نشان داد که مواد سمی موجود در هوا، به‌ویژه متیلن کلراید که در محصولاتی مانند پاک‌کننده‌های رنگ‌ها استفاده می‌شود نیز، با افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان مرتبط است.
کار کردن مستقیم با بنزن، یک ماده شیمیایی صنعتی و جزئی از بنزین، می‌تواند باعث سرطان خون شود.
تاثیر آلودگی در بارداری
سطح و نوع آلاینده‌های مختلف هوا در فصل‌های مختلف سال ممکن است تغییر کند. درصورتی‌که آلاینده‌های موجود در هوا بیش از حد مجاز باشد، می‌تواند خطرهای جدی برای مادران بارداری که مدت زیادی در آن هوا تنفس کرده‌اند به دنبال داشته باشد. همچنین بسیاری از خانواده‌ها در فصل سرما از وسایل گرمایشی با سوخت فسیلی مثل بخاری نفتی و گازی در داخل خانه استفاده می‌کنند. سوخت ناقص این وسایل گرمایشی می‌تواند گاز‌های سمی خطرناکی را در هوای خانه ایجاد کند. نفس کشیدن در هوای آلوده و سمی می‌تواند مشکلات تنفسی برای مادر ایجاد کند و در اکسیژن‌رسانی به جنین تأثیر بگذارد.
در هوای آلوده چه چیزهایی بخوریم
شاخص آلودگی هوا اثر مستقیمی بر روی سلامت ما دارد. ذرات معلق سمی ناشی از آلودگی هوا می‌توانند آسیب‌های متعددی را به سلامت دستگاه تنفسی و قلبی عروقی وارد کنند. ما در این گزارش می‌خواهیم برای شما از روش‌های ساده‌ای بگوییم که در این شرایط بحرانی می‌توانند کمک کننده باشند؛ پس برای داشتن زندگی سالم‌تر، ما را تا انتهای این گزارش همراهی کنید.
- تا می‌توانید مایعات بیشتری بنوشید
خوردن مایعات به ویژه آب نه تنها باعث پاکیزگی مجاری گلو و دهان شده بلکه به دفع سموم از کلیه‌ها هم کمک می‌کند. استفاده از چای به دلیل تئوفیلین موجود در آن می‌تواند مجاری ریوی را بازکرده و ترشحات ریوی جمع شده را به بیرون ریه انتقال دهد.
- شکلات تلخ بخورید/شیر خوردن یادتان نرود
استفاده از شکلات تلخ هم در روزهای آلوده موثر است. استفاده حداکثر ۳ لیوان شیر و خوردن لبنیات به کودکان توصیه می‌شود؛ ضمن اینکه شیر داغ به عنوان یک مایع گرم کمک می‌کند تاثیر آلاینده‌ها در بدن کمتر شود و برونش‌های ریه توان بهتری برای انتقال اکسیژن پیدا کنند و اکسیژن بیشتری توسط خون به اندام بدن برسد.
- منابع غذایی حاوی ویتامین E استفاده کنید
مهمترین آنتی اکسیدانها ویتامین‌های C، E بتاکاروتن، سیلنیوم و روی هستند. این مواد مغذی به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی که دارند به طور موثری از بروز التهابات جلوگیری کرده و موجب غیرفعال شدن رادیکال‌های آزاد موجود در هوای آلوده می‌شوند.
منابع غذایی حاوی ویتامین E را می‌توان جزء یکی از بهترین‌های تغذیه مناسب در هنگام آلودگی هوا دانست؛ مانند گردو، بادام، زیتون، جوانه گندم، جگر و سبزیجات دارای برگ سبز به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی قوی در روزهای آلوده باید بیشتر مصرف شوند.
- روغن زیتون میل شود
روغن زیتون حاوی یک نوع از ویتامین E است؛ در نتیجه نقش موثری در بهبود وضع تنفس دارد. اگر در روزهای معمولی از روغن مایع گیاهی معمول استفاده می‌کردید در روزهایی که هوا آلوده است حتما روغن زیتون را برای مصارف پخت غذا مصرف کنید و حتی سالاد را بیشتر از معمول با روغن زیتون و لیموی تازه خوش طعم کنید تا همه افراد خانواده از آن مصرف کنند.
- محصولات گیاهی و میوه‌های تازه بخورید
واقعا مهم نیست چه نوعی از سبزی و میوه، مهم مصرف روزانه و افزایش مصرف است. اغلب سبزی‌ها و محصولات گیاهی تازه، غنی از آنتی اکسیدان هستند و می‌توانند عوارض آلودگی هوا را کاهش دهند.این روزها پرتغال، نارنگی، سیب، لیمو شیرین به وفور در بازار یافت می‌شود.این میوه‌ها سرشار از ویتامین سی هستند؛ در نتیجه از مصرف آنها دریغ نکنید.
- سیب سرب را جذب می‌کند
در میان میوه‌ها سیب، سرب را جذب می‌کند و مانع رسیدن آسیب به سلول‌های بدن می‌شود. پرتقال، لیمو، گریپ فروت، هویج، انبه، کدو تنبل، فلفل سبز، اسفناج، انواع کلم، گوجه‌فرنگی، کیوی و غلات سبوس‌دار هم این خاصیت را دارند.
گردو، بادام، زیتون، جوانه گندم، جگر و سبزیجات دارای برگ سبز به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی قوی در روزهای آلوده باید بیشتر مصرف شوند
کلم بروکلی به طور خاص تنفس را راحت تر می‌کند. حتما در هر وعده غذایی شامل صبحانه، نهار و شام یک نوع یا بیشتر سبزی و محصولات گیاهی تازه و میوه مصرف کنید.
- سیر و پیاز مملو از مواد ضد سرطانی
سیر و پیاز دارای آنتی اکسیدان‌های قوی هستند که نقش مهمی در کاهش خطر رادیکال‌های آزادی که از هوای محیط وارد بدن می‌شوند دارند. اشعه ماورای بنفش، دود ناشی از سیگار و کلا آلاینده‌های هوا از طریق ریه وارد بدن شده و رادیکال‌های آزادی که در اثر ورود آنها به سیستم حیاتی ما ایجاد می شود، کلا سیستم ایمنی و سلامت ما را در معرض خطر قرار می‌دهد.
آنتی اکسیدانها می‌توانند این خطر را کاهش دهند. سیر با خاصیت آنتی اکسیدانی خود از بروز التهاب در سینوس‌ها و آلرژی‌های مرتبط جلوگیری می‌کند.
- ماهی‌های بخارپز فراموش نشود
ماهی آب‌پز یا تنوری غنی از اسیدهای چرب امگا ۳مانند ساردین، قباد، سالمون، شاه ماهی، قزل‌آلا (حتی انواع پرورشی) و ماهی‌های آزاد در کنار میگو می‌توانند از اثرات زیان بار ترکیبات التهاب‌آور آلاینده‌ها بکاهند و مصرف آن به مبتلایان آسم، تنگی نفس و مشکلات قلبی و التهابی توصیه می‌شود.
- سس یا رب گوجه فرنگی خانگی بخورید
لیکوپن موجود در بعضی از غذاها مانند گوجه فرنگی نقش حفاظتی موثری برای ریه و تنفس و کاهش آسم دارند. به جای اینکه مصرف پاستا و ماکارونی را زیاد کنید، سس گوجه فرنگی آن را زیاد کنید. مطمئن شوید که رب یا سس گوجه فرنگی تقلبی نباشد. در صورت عدم اطمینان بهتر است خودتان با گوجه فرنگی سس درست کنید و یا از گوجه فرنگی در صبحانه و نهار و شام استفاده کنید.
- آب انار، چای سبز، چای سفید و قهوه میل شود
آب انار، چای سبز، چای سفید و قهوه به دلیل داشتن ترکیبات فلاونوئیدی به دفاع بدن در برابر عوامل اکسیدکننده که از طریق آلودگی هوا وارد بدن می‌شوند کمک می‌کند؛ در مقابل خوراکی‌های پرچرب، پرپروتئین و غذاهای فرآوری شده آماده می‌توانند سرعت اکسیداسیون و افزایش رادیکال‌های مضر آزاد را در بدن بالا ببرند.
- این توصیه‌ها را جدی بگیرید!
۱.خوردن آنتی اکسیدانها راهی برای مقابله با عوارض آلودگی هواست.افرادی که کمبود کلسیم دارند، بیشتر در معرض خطر آلودگی با سرب قرار می‌گیرند.
۲.تغذیه متعادل و مناسب با در دسترس قرار دادن مواد مغذی که هر یک به طریقی بافت‌های بدن را در برابر آثار مخرب ذرات آلاینده یاری می‌کنند، نقش موثری در حفظ سلامت بدن دارد.
۳.سبزی‌ها و میوهای تازه، منابع غنی ویتامین C هستند. حساسیت این مواد به حرارت، نور و PH محیط بالاست؛ مثلاً با افزودن جوش شیرین به غذا، ویتامین موجود در این مواد غیر فعال می‌شود. از این رو بهتر است میوه‌ها و سبزیجات را تازه مصرف کنید.
۴.روغن سویا، آفتابگردان، جوانه گندم و سایر روغن‌های گیاهی، غنی ترین منابع ویتامین E هستند. ویتامین‌های E نسبت به شرایط طبخ مقاومت بیشتری دارند.
- مواد غذایی چرب و چیلی ممنوع !
۵. تا می‌توانید از غذاهای فست فودی پرهیز کنید.در روزهایی که آلودگی هوا بسیار زیاد است، از خوردن غذاهای چرب به خصوص چربی‌های جامد حیوانی و فست فودها پرهیز کنید؛ زیرا مصرف چنین غذاهایی سبب تشدید کاهش توان بدنی و ذهنی شما در طول روز خواهد شد.
خوردن تنقلات کم ارزش مانند چیپس، پفک ، نوشابه های گازدار،مواد حاوی نگهدارنده مانند سوسیس و کالباس ،مواد کافئین دار مانند قهوه،نسکافه و …. را به کلی فراموش کنید.
۶. روزانه بینی و گلوی خود را با آب نمک معمولی و نه خیلی شور شستشو دهید. با این کار مجاری تنفسی تان تمیز می‌شود.
۷.هنگام برگشتن از کار روزانه به خانه سعی کنید دوش گرفته یا حداقل سر و صورت خود را با آب و صابون بشویید تا آلودگی نشسته بر آن از بین برود.
۸.لبنیات میل کنید اما کم چرب؛ در زمان آلودگی هوا باید بیشتر از روزهای معمول دیگر شیر، ماست و دوغ بنوشید، زیرا فسفر، منیزیم و کلسیمی موجود در لبنیات به عنوان خنثی کننده سموم عمل کرده و تاثیر به سزایی در کاهش صدمات دستگاه تنفسی و التهاب دستگاه گوارش ناشی از آلودگی هوا، خواهد داشت.میزان کلسیم موجود در بدن رابطه معکوس با جذب سرب در بدن خواهد داشت.
دقت کنیم! متاسفانه آلودگی هوا جزئی از زندگی روزمره ما شده است؛ در نتیجه باید به ابزار مقابله با آن تجهیز شویم؛ این ابزار همان مصرف غذاهای موثر در کاهش آسیب‌های ناشی از آلودگی هوا بر سلامت ماست.