ستاره شناسان از دستگاهی به نام ذره بین برای اندازه گیری روشنایی سیارات، ستارگان و دیگر اجرام در آسمان شب استفاده می کنند. روشنایی هر ستاره به دو دسته تقسیم می شود: قدر ظاهری و قدر مطلق.
هر چه روشنایی ستاره کمتر باشد، ستاره درخشان تر است، بنابراین ستاره هایی با اعداد منفی بسیار درخشان هستند.
سپس به درخشان ترین ستارگان شب (و روز) یعنی آسمان نگاه می کنیم که بر اساس اندازه ظاهری خود و نحوه ظاهرشان از زمین چیده شده اند.
10 – منتهی الیه رود (آخرنار) (اچرنار)
ستاره انتهای جریان در صورت فلکی جو قرار دارد. این ستاره دارای قدر ظاهری 0.46 و قدر مطلق 1.3- است که 69 سال نوری از زمین فاصله دارد.
در نزدیکی رودخانه ابرغول آبی قرار دارد و سرعت چرخش آن حول محور آن به قدری زیاد است که قطر این ستاره در خط استوا 50 درصد بزرگتر از قطر آن در قطب است. قطر انتهای رودخانه 9 برابر بزرگتر از خورشید است.
9- شاعران شام (پروکیون)
شاعران شامی در صورت فلکی «سگ کوچولو» در فاصله 11.4 سال نوری از زمین قرار دارند. قدر ظاهری آن 0.38 و قدر مطلق آن 2.6 است.
در تصویر بالا شاعران شامی، شعبان شانه (ابط الجوزا) و شباهنگ را می بینید که مثلث زمستان را تشکیل می دهند. این ستاره از شمال می آید و از آنجا که شام (سوریه) در شمال مناطق عرب نشین قرار دارد، به آن شاعران شام می گویند.
8 – پای شکاری (ریگل)
مقاله مرتبط:
پای شکارچی در صورت فلکی شکارچی یا شکارچی در فاصله 860 سال نوری از زمین قرار دارد. قدر ظاهری این ستاره 0.12 و قدر مطلق 6.7- است.
در تصویر درخشان این ستاره، سحابی از غبار سر جادوگر را روشن کرد. پای این شکارچی غول پیکر آبی است، حدود 70 برابر بزرگتر از قطر خورشید و 40000 بار سبکتر از آن.
7- سروش (کاپلا)
ستاره سروش در صورت فلکی کالسکه در فاصله 41 سال نوری از زمین می درخشد. قدر ظاهری سروش 0.08 و قدر مطلق آن 0.4 است.
سوروس ستاره ای زرد رنگ است و نشان دهنده شانه چپ کالسکه در صورت فلکی کالسکه است. گاهی در بین بزهایی که گاری حمل می کنند دیده می شود.
6- کرکس نشسته (رئال نصر) (وگا)
مقاله مرتبط:
جسد نشسته در صورت فلکی لیرا در فاصله 25 سال نوری از زمین قرار دارد.
قدر ظاهری این ستاره 0.03 و قدر مطلق 0.6 است. آش نشسته همراه با آش پرنده (نصر طائر) و دنب (زنابلجاجه) مثلث تابستانی را تشکیل می دهند.
در تصویر می توانید این ستاره درخشان را در مرکز و بالای کهکشان راه شیری ببینید.
5. آرکتوروس
گارد شمالی در فاصله 34 سال نوری از زمین در صورت فلکی کلاغ قرار دارد. قدر ظاهری این ستاره 0.04 و قدر مطلق 0.2 است.
مشتری یک ابرغول سرخ است که تقریباً هم جرم خورشید است و حدود 10 میلیارد سال سن دارد.این ستاره حدود 7 میلیارد سال پیش وارد کهکشان راه شیری شد و اکنون عضوی کامل از کهکشان ما است.
شما می توانید چهارمین ستاره درخشان در آسمان شب را در گوشه سمت راست بالای تصویر مشاهده کنید.
4- آلفا قنطورس (آلفا قنطورس)
سومین ستاره درخشان در آسمان شب آلفا قنطورس است. این ستاره در صورت فلکی قنطورس در فاصله 4.3 سال نوری از زمین قرار دارد که نزدیک ترین همسایه به منظومه شمسی است.
قدر ظاهری آلفا قنطورس 0.27 و قدر مطلق 4.4 است. آلفا قنطورس یک ستاره دوتایی است که هر 80 سال یک بار به دور ستاره بسیار ضعیف پروکسیما قنطورس می چرخد.
شعاع این ستاره 23 درصد و جرم آن 10 درصد بزرگتر از خورشید است.
3- سهیل (کانوپوس)
سهیل در صورت فلکی حوت و در فاصله 313 سال نوری از زمین قرار دارد. قدر ظاهری این ستاره 72/0- و قدر مطلق آن 5/5- است.
این ستاره پرنور در مدارهای شمالی قابل مشاهده نیست به عنوان مثال در تهران این ستاره تنها یک درجه از افق طلوع می کند و پس از حدود 3 ساعت غروب می کند و در بندرعباس نیز حدود 6 ساعت پس از طلوع خورشید قابل مشاهده است.
دلیل محبوبیت این ستاره این است که به ندرت در مدارهای شمالی یافت می شود که در قالب ضرب المثل به فرهنگ ایرانی راه یافته است. سهیل ابرگل ستاره ای سفید رنگ است که جرم آن 9 برابر خورشید و 70 برابر قطر آن است و درخشندگی آن حدود 10000 برابر خورشید است.
در تصویر بالا ستاره سهیل را در آسمان توکیو مشاهده می کنید.
2- شاعر یا شاعر یمنی (سیریوس)
شباهنگ در صورت فلکی سگ بزرگ در فاصله 8.6 سال نوری از زمین قرار دارد. قدر ظاهری این ستاره 1.46 و قدر مطلق 1.4 است.
این ستاره تقریباً از تمام نقاط کشور که مردم در آن زندگی می کنند قابل مشاهده است و ضلع مثلث زمستانی را تشکیل می دهد. جرم مدار 2.4 برابر جرم خورشید است. افسانه های زیادی در مورد درخشان ترین ستاره شب ساخته شده است.
اعراب جاهلی این ستاره را می پرستیدند که در آیه 49 سوره نجم از قرآن کریم آمده است. تصویر بالا توسط تلسکوپ فضایی هابل از یک کوتوله سفید در همان نزدیکی گرفته شده است.
1- خورشید.
مقاله مرتبط:
خورشید نزدیک ترین ستاره به زمین و درخشان ترین ستاره آسمان در روز است نه شب. قدر ظاهری خورشید 26.72 و قدر مطلق 4.2 است. قطر خورشید حدود 109 برابر بزرگتر از زمین و جرم آن 330000 برابر بزرگتر از زمین است، بنابراین 99.86٪ از جرم کل منظومه شمسی از آن خورشید است.
فاصله زمین تا خورشید حدود 150 میلیون کیلومتر است که در زمان های مختلف متفاوت است. در طبقه بندی ستارگان، خورشید را کوتوله زرد می نامند، حدود ۷۵ درصد جرم خورشید را هیدروژن و بقیه را هلیوم تشکیل می دهد، البته عناصر سنگین دیگری مانند اکسیژن، کربن، نئون و آهن در خورشید وجود دارد. 69 درصد جرم این ستاره است، اما همین مقدار بیش از 5.5 برابر جرم زمین است.
اگرچه خورشید بسیار کوچکتر از بسیاری از ستارگان دیگر است، اما همچنان از 85 درصد ستارگان کهکشان راه شیری که عمدتاً کوتوله های قرمز هستند، درخشان تر است.
انرژی خورشیدی توسط هلیوم از همجوشی هسته های هیدروژن تامین می شود. همانطور که در تصویر عبور ناهید از مقابل خورشید در سال 2012 می بینید، 620 میلیون تن هیدروژن در هر ثانیه در هسته خورشید به هلیوم تبدیل می شود.