درباره کوه گنبد باز نطنز بیشتر بدانید

به گزارش سلام نو، مقبره های گنبدی شکل بر فراز یکی از رشته کوه های کرکس در جنوب غربی شهر نطنزه و بر فراز کوهی ساخته شده است. این بنا به شماره 644 22. فروردین 1346 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

پس از عبور از جاده های پر پیچ و خم و پشت سر گذاشتن خط الراس جاده، با دیدن منظره شهر نطنز اولین چیزی که نظر همه را به خود جلب می کند گنبدی است که بر روی کوه مشرف به شهر نطنز برپا شده است. برج گنبد باز بر روی کوهی مرتفع در کنار کوه کرکس در جنوب نطنز قرار دارد. اهمیت این بنای تاریخی به حدی است که کوه هرمی شکل اطراف آن به کوه گنبد باز معروف است و از هر نقطه شهر و همچنین از میدان های ورودی نطنز قابل مشاهده است.

گنبد باز یکی از شاهکارهای هنر معماری ایران از دوران صفویه است که گنبد آجری، طاق‌ها و ستون‌ها بر روی سنگ ساخته شده‌اند. نمای بیرونی بنا از پایه تا بالای در ورودی هشت ضلعی و بالای آن مدور و گنبدی و داخل آن دارای پلان هشت ضلعی است. از ایوان او و به عبارتی تا اعماق صحرا فاصله های بسیار زیادی دیده می شد.

تاریخ

گفته می شود یکی از پایگاه های شکاری شاه عباس معروف به باز لوند که به دلیل شجاعت و چالاکی به این نام شهرت داشت مورد علاقه خاص شاه عباس صفوی بوده و با توجه به اینکه شاه در سال 1001 ه. وقتی رفت از اصفهان به قزوین است. باز لوند در حین خروج در نزدیکی روستای کاسبه نطنز درگذشت و شاه به دلیل علاقه زیاد به این زندان دستور داد برجی به عنوان یادبود در بالای کوه برپا کنند و این برج که هنوز می ایستد، به گنبد باز معروف است. لازم به ذکر است که نویسنده کتاب زندگی شاه عباس اول مضمون لوند را از کتاب نقاوه الاخر ذکر الاخیار محمود بن هدایت الله افوشته نطنزی مورخ بزرگ زمان شاه آورده است. عباس.

معماری

گنبد آجری هشت ضلعی بر روی تختی مدور از سنگ جسد به قطر حدود 10 متر و ارتفاع 80 سانتی متر تا 3 متر بر روی قله کوهی به ارتفاع حدود 2000 متر از سطح اطراف ساخته شده است، به طوری که لبه آن از پرتگاه تا خط الراس کشیده شده است. حدود 1 متر فاصله دارد و ابعاد هر یک از اضلاع هشت ضلعی آن 3 و قطر پی 1.8 متر است. هر یک از 88 درهای آن 100 سانتی متر طول و 80 سانتی متر عرض و 180 سانتی متر ارتفاع دارد و در فاصله 30 سانتی متر بالای همه درها پنجره هایی به ارتفاع 90 سانتی متر قرار دارد و هر در و در بالا یک ایوان از بیرون است. ایوان کوچک 2 متر طول، 1 متر عرض و 3 متر ارتفاع دارد و کف ایوان نیز آجرکاری شده است. ورودی گوشه شمال غربی دارای پلکانی با یازده پله مارپیچ است که از آن بالا می رود و روی سقف حیاط داخلی گنبد دهانه مدور وجود دارد که نمای داخلی ساقه و پوسته بیرونی گنبد از آنجا خم می شود. از شمال شرقی به جنوب غربی کشیده شده، قابل مشاهده است.

ویژگی های معماری

این بنا نگینی است در گنجینه هنر معماری ایران، سرزمینی و ستاره ای در آسمان آثار هنرهای زیبای ایران که تاکنون دیده شده است. طراح این شاهکار در کار خود بسیار عالی بود و در محاسبات فنی بسیار ماهر و در کارهای تزئینی فوق العاده خوش ذوق بود. ستون هایی که در بالاترین نسبت های معماری انتخاب شده اند بهترین مقاومت را در برابر زلزله دارند و از زلزله ها و طوفان های شدید کوه کرکس جان سالم به در برده اند و شما نمی توانید کوچک ترین تغییری ایجاد کنید و یا صرفه جویی بیشتری کنید. ساخت این بنای بسیار ظریف با ابعاد کاملا متعادل و همچنین قرار گرفتن در فضایی بسیار محدود با وجود راه بسیار سخت واقعاً یکی از شگفتی‌هاست و واقعاً جالب است که این ساختمان هشت ضلعی با قطر نه متر حتی مساحت آپارتمان در ازاره بر روی قطعات پایینی سنگ به گونه ای ساخته شده است که عملاً عبور از اطراف آنها غیرممکن است. در داخل یکی از پایه ها، پلکانی قسمت پایین را به ایوان فوقانی متصل می کند و این ایوان در برابر فشارهای ناشی از وزن گنبد به صورت کمربندی محکم محاسبه و ساخته می شود. از این ایوان می توان افق اطراف را کیلومترها دنبال کرد. اختراع و ساخت ایوان به این صورت در این بنا شاهکاری هنری و مطابق با اصل معروف معماری است که کلیت واجب و مصرفی در عین تحقق هدف اساسی خود زمانی به کمال می رسد که زیبایی و دوام بیافزاید. به ساختمان انتقال مصالح لازم به قله کوه با مشکلات فراوانی همراه بود که نشان از اهمیت ساخت گنبد باز برای شاه عباس صفوی دارد. تماشای این بنا چنان هر بیننده ای را به حیرت وا می دارد که انسان متحیر می شود که چگونه سازندگان هنرمند آن توانسته اند مصالحی را از کوه صعب العبور به دامنه کوه ببرند و در ارتفاعات کوه های نطنز چنین برجی مرتفع و مستحکم بنا کنند.

مسیر دسترسی

نطنز، کوچه احمدی، کوچه افتخار (برای بالا رفتن از کوه و رسیدن به گنبد راه مشخصی وجود دارد که اخیراً توسط یکی از اهالی نطنز به نام حسن رودی مشخص شده است تا کسانی که می خواهند آن را از دست ندهند. این مسیر روبروی شهر نطنز و هنگام صعود می توانید نمای کاملی از شهر نطنز را ببینید.)

منبع: تریپ یار