به گزارش سلام نو به نقل از تریپ یار، برج لاجیم واقع در روستای لاجیم از توابع شهرستان سوادکوه، ناخواسته به آرامگاه امامزاده عبدالله معروف است. برج لاجیم در زمان سلطنت آل زیار بر طبرستان بین سالهای 316 تا 443 هجری قمری ساخته شد. اهمیت برج لاجیم بیشتر به این دلیل است که در کنار کتیبه کوفی کتیبه ای کرک دار وجود دارد. همچنین حروف کوفه این کتیبه از نظر زیبایی و ارزش هنری یکی از زیباترین نمونه های تزیینی حروف کوفه است.
برج لاجیم در روستای لاجیم در روستای کاسیلیان از توابع شهرستان سوادکوه قرار دارد. به گفته مرحوم گدار ایرانی، لاجیم در واقع شهری مستحکم بوده است. برج باستانی لاجیم نگین درخشان این روستا از 1500 سال پیش است. در سال 1962 برج لاجیم توسط یک باستان شناس خارجی به نام ویلی مورد مطالعه قرار گرفت. در این تحقیق کتیبه هایی بر روی خط کوفی تزیینی در زیر سقف یافت شد که تنها دو کلمه در آن وجود داشت و بقیه از بین رفت. خط کوفه ای این کتیبه از نظر زیبایی و ارزش های هنری یکی از زیباترین نمونه های خط کوفه تزیینی است.
اهمیت برج لاجیم و همچنین برج رسکت عمدتاً به این دلیل است که در کنار کتیبه کوفی کتیبه ای پهلوی وجود دارد. این نشان می دهد که در قرن پنجم هجری قمری در این نقطه از ایران، حاکمان وقت علاوه بر توجه به هنر دوره جاهلی، به الفبای رایج در زمان پادشاهان ساسانی نیز توجه داشته اند.
بنای برج لاجیم مربوط به فاصله سقوط اولین سلسله باوندی تا ظهور دومین سلسله این سلسله است. در این دوره هفتاد ساله تمام مناطق مازندران در اختیار آل زیار بود. اما کوه ها را کنترل نکردند و باوندیان از دست رفته منتظر فرصت بودند تا اموال خود را به دست آورند.
بر اساس داستان های تاریخی که ابن اسفندیار نقل می کند، در زمان سلطنت آلبا ارسلان در سال های 455 تا 466 هجری قمری، سپهبد کرن بن سرخاب توانست تا حدودی بر مازندران تسلط یابد و از قدرت خاندان وشمگیر بکاهد. محل سکونت فرمانروای باوانیا در کوههای جنوب ساری بود.
برج لاجیم به دلیل تفکر مذهبی اهالی روستا به امامزاده عبدالله معروف شد اما نگاه مذهبی مردم محلی به برج نیز حفظ شد.
معماری ساختمان
بیرون از بیرون با گنبدی ساده و ظریف پوشیده شده است که از داخل به شکل مدور در می آید. محیط بنا در اصل 2680 سانتی متر، قطر فضای داخلی 547 سانتی متر و عرض ورودی 112 سانتی متر است. ورودی این بنای بنایی در ضلع شرقی است و پایه گنبد با طاق نماها مزین شده است. در کمربند زیر گنبد دو کتیبه به خط کوفی و پهلوی بر روی هم قرار گرفته است. این دو کتیبه با آجرهای تراش خورده بر زمینه ای از گچ سفید به زیبایی قرار گرفته اند. کتیبه به خط کوفی نام کیا اسماعیل ابوالفراس شهریار بن عباس صاحب بنا و تاریخ 413 هجری قمری را نشان می دهد. متن کتیبه به شرح زیر است: بسم الله الرحمن الرحیم. این مقبره الکائیم الکایاء الجلیل ابوالفراس شهریار بن العباس بن شهریار مولی امیرالمومنین علیه السلام است.
تاریخچه مرمت برج لاجیم
انجمن ملی بناهای تاریخی ایران مبلغی را برای تعمیر بنای برج در نظر گرفت و معمار اداره کل باستان شناسی با همکاری ناظران کارخانه تراورس شیرگا موفق به بازدید از آن شدند و تعمیر برج در سال 1338 در تاریخ 1338 ه .ش. داربست چوبی.
پس از آن، قبل از سال 1382، این برج چندین بار بازسازی شد که به طور خلاصه به شرح زیر است:
1- بازسازی گنبد و مرمت بخشی از مسیر پای گنبد
2- ساختن ناکشا در پای بنا
اقدامات مرمتی پس از سال 1361 تاکنون توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان مازندران:
1- نصب داربست فلزی
2- نظافت و بهسازی فضای اطراف ساختمان
3- تعمیر آجرهای فرسوده به ارتفاع بیش از یک متر در بدنه ساختمان
4- درزهای سیمانی را جدا کرده و مجدداً با ملات همگن وصل کنید
5- حذف گلسنگ ها، بوته ها و چمن ها از بدنه بنا و گنبد.
مسیر دسترسی:
راه دسترسی روستای لاجیم از شهر زیرآب شروع می شود و پس از طی مسافت 27 کیلومتر به گردنه مرتفعی می رسد که از دل طبیعت و ارتفاعات جنگلی بیرون آمده و به چمنزارها و بوته زارهای زیبا تبدیل می شود. در میان چمنزارهای وسیع فضایی بدون بوته مانند شبه جزیره وجود دارد که از سه طرف به پرتگاه های عمیق مشرف است. بر لبه پرتگاه در قدیم خندقی با دیوارهای عظیم وجود داشته که احتمالاً قلعه بزرگ و مهمی را تشکیل می داده است که برج معروف لاجیم در میان آن ساخته شده است.
جاده دوم از میان جنگل و از وسط جاده خاکی ساری به کیاشهر به روستای لاجیم منتهی می شود.