معرفی قرص داساتینیب و کاربردهای درمانی آن
داساتینیب (Dasatinib) دارویی است که برای درمان انواع خاصی از لوکمی به کار می‌رود. لوکمی سرطان سلول‌های موجود در مغز استخوان است، مغز استخوان سلول‌هایی هستند که به سلول‌های خونی تکامل پیدا می‌کنند. انواعی از لوکمی که برای درمان آن داساتینیب تجویز می‌گردد عبارت‌اند از لوکمیای میلوئیدی مزمن (CML) و لوکمیای لنفوبلاستیک حاد (ALL).در سرطان، سلول‌های خاصی در بدن به صورت غیر نرمال رشد کرده و به سرعت تکثیر می‌شوند. شیمی درمانی سبب مهار رشد و تکثیر این سلول‌های غیر نرمال می‌گردد.
داساتینیب به گروهی از داروهای ضد سرطانی به نام مهارکننده‌های تیروزین کیناز تعلق دارد. این داروها پیام‌های شیمیایی مورد نیاز برای رشد سلول‌های سرطانی را مهار می‌کنند (تیروزین کینازها) و این مکانیسم به نوبه خود از تکثیر و رشد سلول‌های سرطانی ممانعت می‌کند.
نام تجاری: اسپرایسل Sprycel
دستور مصرف داساتینیب
-
داساتینیب قرص است و بصورت خوراکی مصرف می شود. -
ممکنست داساتینیب همراه یا بدون غذا مصرف شود. -
قرص را نشکنید، له نکنید یا نجوید.
اگر یک دوز داساتینیب را فراموش کردید، دوز بعدی را در زمان مشخص روز بعد مصرف نمایید و دوز داساتینیب را دو برایر نکنید. اگر مطمئن نیستید چکار کنید با مراقب سلامت تماس بگیرید.
میزان دوز داساتینیب به فاکتورهای زیادی بستگی دارد منجمله نوع سرطان. یا شرایط شما. پزشک دوز و برنامه زمانی مصرف داساتینیب را تعیین می کند.
تداخلات دارویی داساتینیب
تداخل دارویی ممکن است عملکرد داروها را تغییر و خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. یک لیست از تمام داروهایی (ازجمله داروهای با نسخه / بدون نسخه و داروهای گیاهی) که استفاده می‌کنید تهیه کرده و آن را با دکتر و داروساز خود به اشتراک بگذارید. دوز دارو مصرفی خود را بدون مشورت با دکتر خود تغییر نداده و یا مصرف دارو را ترک نکنید.
برخی از داروهایی که ممکن است با داساتینیب تداخل کنند عبارت‌اند از: “رقیق کننده‌های خون” (ضد انعقادهایی مانند وارفارین، هپارین)، مسدودکننده‌های H2 (به عنوان مثال، سایمتیدین، فاموتیدین، رانیتیدین)، مهارکننده‌های پمپ پروتون (به عنوان مثال، لانزوپرازول، امپرازول، پنتوپرازول).
داروهایی که بر حذف داساتینیب از بدن تأثیرگذارند و درنتیجه بر روی عملکرد داروی داساتینیب نیز تأثیر می‌گذارند، عبارت‌اند از: آنتی‌بیوتیک‌های ماکرولید (مانند اریترومایسین) ، ریفامایسین‌های خاص (rifamycins) (مانند ریفامپین (rifampin) ، ریفاپنتین(rifapentine))، ضد قارچ‌های آزول (مانند ایتراکونازول، کتوکونازول)، دگزامتازون، مهارکننده‌های پروتئاز HIV (مانند ریتوناویر، ساکوییناویر(saquinavir)) ، مخمر سنت جان ، داروهای ضد تشنج(مثل کاربامازپین، فنی توئین).
داروی داساتینیب می‌تواند با تأثیر بر آنزیم‌های خاص کبدی، سرعت حذف داروهای دیگر از بدن را کاهش دهد. داروهایی که تحت تأثیر داساتینیب هستند ، عبارت‌اند از: ارگوتامین، فنتانیل، سیمواستاتین و تاکرولیموس. در مورد استفاده از این داروها به همراه داساتینیب ، از پزشک خود سؤال کنید.
اگر پزشک به شما برای پیشگیری از سکته مغزی یا حمله قلبی ، آسپرین با دوز پایین (معمولاً دوزهای ۳۲۵-۸۱ میلی‌گرم در روز) تجویز کرده است ، باید مصرف آن را ادامه دهید،مگر اینکه دکتر به شما دستور ترک مصرف آسپرین را دهد. راجع به جزئیات بیشتر با داروساز خود مشورت کنید.
علاوه بر داساتینیب بسیاری از داروها ممکن است ریتم قلب (طولانی شدن زمان QT) را تحت تأثیر قرار دهند، از جمله: آمیودارون(amiodarone) ، دوفتیلید(dofetilide) ، پیموزاید(pimozide) ، پروکائین آمید(procainamide)، کینیدین(quinidine) ، سوتالول (sotalol) ، آنتی‌بیوتیک‌های ماکرولید (مانند اریترومایسین). قبل از استفاده از داساتینیب لیستی از تمام داروهایی که استفاده می‌کنید ، به پزشک ارائه دهید.
نکاتی که قبل از مصرف داساتینیب باید در نظر گرفته شود
بعضی داروها را نمی‌توان در بعضی از شرایط تجویز نمود و بعضی داروها نیز در صورتی که نیاز به درمان تکمیلی باشد تجویز می‌گردد. بنابراین بهتر است که قبل از مصرف داروی داساتینیب ، پزشکتان از موارد زیر مطلع باشد:
-
اگر دچار بیماری هستید و یا احساس کسالت و ناخوشی دارید. -
اگر دچار بیماری‌های قلبی هستید و یا اینکه ضربان قلب نامنظمی دارید. -
اگر دچار هر نوع اختلال کبدی هستید. -
اگر حامله هستید و یا به نوزاد خود شیر می‌دهید. -
اگر تا به حال حساسیت به داروی خاصی داشته‌اید.
اگر در حال حاضر در حال مصرف داروی خاصی هستید. این داروها شامل تمام داروهای در دسترس است، چه برایتان تجویز شده است و چه بدن تجویز پزشک آن را مصرف می‌کنید نظیر داروهای گیاهی و داروهای مکمل.
عوارض جانبی احتمالی داروی داساتینیب
تمام داروها در کنار تأثیرات مثبتشان، می‌توانند مسبب عوارض ناخواسته‌ای در بدن باشند. اگرچه این عوارض در همه افراد به وجود نمی‌آید. با گذر زمان بدن خود را با داروی جدید وفق می‌دهد و این علائم نیز برطرف می‌شوند اما اگر علائم زیر ادامه پیدا کرد و یا رنج آور شد با پزشک خود مشورت نمایید.
-
سردرد، دردهای عمومی بدن: از پزشکتان بخواهید که یک مسکن مناسب برایتان تجویز نماید. -
خواب آلودگی، سرگیجه، تاری دید: در این شرایط از رانندگی کردن و کار با ابزار خودداری کنید. -
احساس کسالت، آشفتگی معده، سوء هاضمه: غذاهای ساده مصرف کنید. -
اسهال و یبوست: آب فراوان بنوشید. -
خونریزی، سرفه‌های خشک، تب: سریعاً به پزشکتان اطلاع دهید. -
کاهش اشتها، صدای زنگ در گوش، تغییرات خلق و خو، مشکلات خواب، تغییر در احساس چشایی، مورمور شدن و بی حسی در دست و پا، تغییرات وزن: در صورتی که هر کدام از موارد ذکر شده آزار دهنده شد به پزشکتان اطلاع دهید. -
تغییر در نتایج آزمایشات خونی، اختلالات قلبی، فشار خون بالا: پزشک به صورت منظم این موارد را کنترل می‌کند. -
اگر علائم دیگری در شما پدید آمد که احساس می‌کنید به واسطه مصرف داروی داساتینیب می‌باشد با پزشک خود صحبت کنید.
احتیاطات در مورد مصرف داساتینیب
قبل از شروع درمان با داساتینیب هر دارویی که مصرف می کنید را به اطلاع پزشکتان برسانید (منجمله داروهای نسخه ای، غیر نسخه ای، ویتامین، گیاهان دارویی، …). آسپرین و ترکیبات حاوی آسپرین مصرف نکنید مگر اینکه پزشک شما اجازه دهد.
داساتینیب با بسیاری از داروهای شایع تداخل دارد. قبل از شروع هر داروی جدیدی پزشکتان را در جریان قرار دهید. حین دریافت داساتینیب بدون تایید پزشکتان هیچگونه واکسیناسیون یا ایمونیزاسیون ای دریافت نکنید.
اگر حامله هستید یا ممکنست حامله شوید قبل از شروع درمان به پزشکتان اطلاع دهید. دسته دارویی لاپاتینیب در حاملگی D است و ممکنست برای جنین مضر باشد.
خانم ها و آقایان باید از روش های پیشگیری از حاملگی استفاده کنند و بچه دار نشوند. توصیه می شود از روش های سد کننده مانند کاندوم ها استفاده شود. هنگام دریافت این دارو باید از شیردهی اجتناب نمود.
توصیه های دارویی داساتینیب
-
در 24 ساعت حداقل 2-3 لیوان مایعات بنوشید مگر اینکه پزشک شما توصیه دیگری کرده باشد. -
برای کاهش تهوع، از پزشکتان داروهای ضد تهوع بخواهید، وعده های غذایی را کوچک اما متعدد نمایید. -
برای کمک به درمان/پیشگیری از زخم های دهان، از یک مسواک نرم استفاده کنید و سه بار در روز با یک قاشق جوش شیرین مخلوط با 25 سی سی آب، دهان را بشویید. -
شما در معرض خطر عفونت هستید به همین خاطر فورا تب یا هرگونه علامت عفونت را به مراقب سلامت خود اطلاع دهید. از حضور در مکان های شلوغ یا رویارویی با افراد تب دار و سرما خورده بپرهیزید. دستان خود را مکرر بشویید. -
برای کاهش خطر خونریزی از ماشین اصلاح الکتریکی و مسواک نرم استفاده نمایید. از ورزش های تماسی یا فعالت های آسیب زا پرهیز کنید. -
از رویارویی با نور خورشید پرهیز نمایید. از کرم ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر و پوشش های مناسب استفاده نمایید. -
در کل نوشیدن الکل باید کاملا قطع شود. شما باید این مساله را با پزشکتان درمیان بگذارید. خیلی استراحت کنید و تغذیه خوب داشته باشید. -
اگر دچار عوارضی شدید به تیم مراقب سلامتتان اطلاع دهید. آنها می توانند دارو یا راهکارهایی را به شما پیشنهاد دهند که در مدیریت این مشکلات موثر است.
نحوه نگه‌داری داروی داساتینیب
-
دارو را در جایی خنک، خشک و به دور از گرما و تابش نور مستقیم آفتاب نگه دارید. -
تمام داروها را دور از دسترس کودکان نگه دارید. -
قرص‌های استفاده نشده را به داروخانه بازگردانید.
بیشتر بخوانید:
معرفی داروی ضد سرطان فلوتامید
همه چیز در مورد داروی ضد سرطان اگزالی پلاتین
داروهای ضد سرطان : معرفی بهترین قرص های ضد سرطان
