گندم یکی از رایج ترین دانه های غلات و به عبارتی قوت غالب اکثر مردم جهان است که از یک گیاه علفی با نام علمی : Triticum به دست می آید. دانه گندم از سه قسمت سبوس (لایه خارجی)، جوانه و آندوسپرم (داخلی ترین لایه) تشکیل شده است.
گندم سبوس دار به دلیل مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها، ویتامین ها، مواد معدنی و فیبر که دارد به بهبود هضم غذا کمک کرده و خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش می دهد.
در ادامه همراه کوکا باشید تا با تمامی فواید گندم برای سلامتی بدن و نحوه مصرف آن بیشتر آشنا شوید؛
فواید دارویی و درمانی گندم برای بدن
1. سلامت روده
مطالعات نشان می دهد که مقادیر بالای فیبر نامحلول موجود در گندم سبوس دار به عنوان پری بیوتیک عمل کرده و بعضی از باکتری های مفید موجود در روده انسان را تغذیه می کند.
سبوس گندم همچنین ممکن است به بهبود هضم غذا کمک کرده و با افزایش حرکات روده به پیشگیری و درمان یبوست در کودکان و بزرگسالان کمک کند.
2. سرطان روده بزرگ
مطالعات نشان داده که مصرف غلات کامل – از جمله گندم کامل – به دلیل مقادیر بالای فیبر و آنتی اکسیدان هایی که دارند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش می دهند.
یک مطالعه نشان داده که مصرف فیبر زیاد خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را 40 درصد کاهش می دهد.
3. لاغری و کاهش وزن
گندم یک دانه کامل است که به دلیل مقادیر بالای فیبر به کاهش اشتها کمک کرده و با جلوگیری از پرخوری باعث لاغری و کاهش وزن می شود.
همچنین تحقیقات نشان داده که فیبر موجود در گندم، فرآیند هضم را در بدن تقویت کرده و متابولیسم کلی را بهبود می بخشد.
4. افزایش انرژی بدن
تحقیقات نشان داده که مقادیر بالای کربوهیدرات ها و ویتامین های B موجود گندم کامل باعث افزایش انرژی در بدن می شوند.
5. سندرم متابولیک
غلات کامل مانند گندم برای درمان بیماری سندروم متابولیک که عامل چاقی احشایی، چربی خون بالا و فشار خون بالاست، مفید می باشند.
تحقیقات انجام شده توسط دو متخصص تغذیه نشان داده که مصرف بیشتر غلات کامل (حدود سه وعده در روز) باعث کاهش BMI و چربی مرکزی بدن می شود.
6. قند خون و دیابت
گندم سرشار از منیزیم است که باعث بهبود عملکرد آنزیم هایی که در تولید انسولین و ترشح گلوکز نقش دارند، می شود.
یک مطالعه نشان داده که مصرف غلات کامل مانند گندم خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش می دهد.
7. ضد التهاب قوی
گندم کامل به دلیل مقادیر بالای ترکیبات ضد التهابی طبیعی که دارد خطر ابتلا به بیماری های التهابی مانند روماتیسم، پوکی استخوان، بیماری های قلبی، آلزایمر و دیابت نوع 2 را کاهش می دهد.
8. درمان آسم کودکی
تحقیقات متعدد نشان داده که مقادیر بالای منیزیم و ویتامین E موجود در گندم برای پیشگیری و درمان آسم کودکی مفید می باشند.
توجه : در برخی موارد مصرف گندم ممکن است برای بیماران آسم مضر باشد چون خودش یک آلرژن غذایی است که خطر ابتلا به آسم را افزایش می دهد.
9. یائسگی
مقادیر بالای فیبر و پروتئین موجود در گندم به مدیریت وزن، تعادل هورمون ها و کاهش علائم یائسگی در زنان کمک می کند.
10. سم زدایی کبد
مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها و فیبر موجود در گندم کامل به سم زدایی کبد کمک می کنند و باعث بهبود سلامتی بدن می شوند.
11. سلامت قلب
فشار خون : گندم سبوس دار سرشار از لیگنان های گیاهی است که به کاهش فشار خون بالا کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش می دهند.
چربی خون : مصرف گندم باعث کاهش تری گلیسیرید یا چربی خون بالا شده و خطر ابتلا به آترواسکلروز و سکته قلبی را از بین می برد.
12. سلامت چشم
ویتامین E، نیاسین و روی موجود در گندم کامل خطر ابتلا به دژنراسیون ماکولا و آب مروارید را کاهش می دهد. همچنین لوتئین موجود در دانه های گندم به بهبود سلامت چشم کمک می کند.
13. درمان افسردگی
آهن، فولات، ویتامین های B و E موجود در گندم باعث افزایش سروتونین در بدن شده و به بهبود خلق و خو، تقویت روحیه و درمان افسردگی کمک می کنند.
خواص گندم برای پوست و مو
14. آکنه و جوش صورت
سلنیوم، ویتامین E و روی موجود در گندم به درمان آکنه و جوش صورت کمک می کند.
15. جوان سازی پوست صورت
مقدار بالای فیبر موجود در گندم به دفع سموم بدن کمک کرده و این به نوبه ی خود باعث رفع چین و چروک و جوان سازی پوست صورت می شود.
16. تقویت و افزایش رشد مو
روی موجود در گندم به تقویت موهای سالم کمک کرده و با تقویت فولیکول ها باعث افزایش رشد موی سر می شود.
عوارض و مضرات گندم
بیماری سلیاک
گندم منبع اصلی گلوتن است، افراد مبتلا به بیماری سلیاک یعنی افرادی که به گلوتن حساسیت دارند ممکن است در اثر مصرف گندم دچار کاهش وزن، نفخ شکم، اسهال، یبوست، درد معده و خستگی شوند.
بیماری سلیاک به روده کوچک شما آسیب می رساند و در نتیجه باعث اختلال در جذب مواد مغذی می شود.
همچنین گفته می شود که گلوتن ممکن است در اختلالات مغزی افراد مبتلا به بیماری سلیاک مانند اسکیزوفرنی و صرع نقش داشته باشد.
آلرژی و حساسیت
شواهد نشان می دهد که فروکتان های موجود در گندم باعث تشدید بیماری سندروم روده تحریک پذیر IBS می شود.
آسم و التهاب بینی یکی دیگر از واکنش های آلرژیک معمولی در برابر گرد و غبار گندم است.
گندم سبوس دار حاوی فیتریک اسید (فیتات) است که جذب مواد معدنی – مانند آهن و روی – را از وعده غذایی مختل می کند.
سنگ کلیه، سنگ کیسه صفرا و نقرس
گنم سرشار از اگزالات است که ممکن است باعث ایجاد سنگ کیسه صفرا، سنگ کلیه و نقرس شود.
طبع گندم چیست؟
طبیعت و مزاج گندم خشک گرم و خشک و گندم تازه گرم و تر می باشد.
دانه گندم معمولا به دو صورت مصرف می شود :
- گندم سبوس دار : گندم کامل که تمام مواد مغذی از جمله سبوس، جوانه و همچنین آندوسپرم را دارد.
- گندم فرآوری شده : برای تهیه آرد سفید استفاده می شود و معمولا سبوس و جوانه گندم را ندارد. همچنین بیش از نیمی از ویتامین های B و E، کلسیم، فسفر، مس، روی، آهن و فیبر آن از بین می روند.
ویتامین ها، مواد معدنی و مواد مغذی موجود در گندم
گندم حاوی مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها، کربوهیدرات، فیبر، فروولیک اسید، پروتئین، سلنیوم، منگنز، فسفر، مس، فولات، ویتامین E، کلسیم، منیزیم، پتاسیم، گوگرد، کلر، آرسنیک، سیلیکون، روی، ید، فیتیک اسید و لوتئین است.
انواع گونه های گندم
گندم معمولی (گندم نان)، گندم دوروم، گندم آلمانی، گندم دو دانه، گندم سیاه و گندم خراسان از مهم ترین گونه های گندم در جهان محسوب می شوند.
طریقه مصرف گندم
گندم را برای تهیه آرد سفید، آرد گندم سبوس دار، جوانه گندم، ماکارونی، نودل، سمولینا، بلغور، کوسکوس، گندم بوداده (گندم برشته) استفاده می کنند.
آرد گندم برای تهیه انواع نان، کیک، کلوچه و شیرینی استفاده می شود.
ارزش غذایی گندم (100 گرم)
- کالری : 340
- چربی : 2.5 گرم
- کربوهیدرات : 72 گرم
- پروتئین : 13.2 گرم
- فیبر : 10.7 گرم
- قند : 0.4 گرم
منابع : healthline – organicfacts