خوئین روستایی با پیشینه تاریخی در زنجان است

به گزارش سلام نو، خوئین روستایی از توابع حلب در شهرستان ایجرود در استان زنجان در ایران است. این روستا دارای تاریخی غنی، آثار تاریخی غنی، جاذبه های طبیعی و مناظر بکر و جذاب است. غار زیرزمینی «دی مانده» و حمام باستانی، آسیاب‌ها و مساجد این روستا از مکان‌های تاریخی منطقه است. این روستا که به دلیل جاذبه های تاریخی و طبیعی به عنوان یک روستای نمونه گردشگری شناخته می شود، در میان کوه ها محصور شده و آثار ارزشمندی را در خود جای داده که هر کدام گوشه ای از تاریخ کهن و ارزشمند گذشته را بازگو می کند.

خوئین روستایی از توابع شهرستان حلب در شهرستان ایجرود در استان زنجان است. این روستا در بخش پایین ایجرود قرار دارد و طبق سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۰ دارای ۲۶۳ نفر (۱۲۱خانوار) ​​سکنه می باشد. مردم خوئین به زبان تایلندی به گویش خوئینی تکلم می کنند و هنوز آثار به جای مانده از زبان پهلوی در گویش خوئینی شنیده می شود. گفته می شود که اهالی این روستا در ابتدا در نزدیکی نجد عربستان سکونت داشتند، اما به دلیل ترویج تشیع توسط خلیفه، ابتدا به سیستان و بلوچستان در استان ایران مهاجرت کردند و زبان سیستانی را آموختند و به امروز کوچ کردند. منطقه از آنجا در توصيف اهميت اين روستا همين بس كه بين آن و باكو «در آذربايجان» خط تلگراف وجود داشته و مردم اينجا مقياسي داشتند كه حتي با زنجان فرق مي كرد. بر اساس شنیده ها، در گذشته محدوده روستای خوئین به سرزمین اطراف آبادی به نام پالان دوز در نزدیکی روستای جینگی کند می رسید و روستای سفید کمر توسط خوئینی ها ایجاد شد و روستاهای کومچی گاج و بلوبین جزء خوئین محسوب می شدند. زمان های قدیم. روستای خوئین ابتدا از آبادی لیج سرچشمه گرفته و سپس از این محل گسترش یافته است. در نزدیکی روستا قبرستانی باستانی وجود دارد که گفته می شود متعلق به زرتشتیان و غیر مسلمانان بوده است. در اطراف روستا قبرستان هایی وجود دارد که یکی در بالای کوه نزدیک آسیاب باستانی و دیگری در ورودی که پیکر مطهر چند شهید حدود پنجاه شهید این روستا در آن دیده می شود.

موقعیت جغرافیایی

روستای خوئین در 60 کیلومتری جنوب غربی زنجان به سمت بیاریتز، 30 کیلومتری زرین آباد و 8 کیلومتری مرکز حلب قرار دارد. مختصات جغرافیایی آن 48 درجه و 6 دقیقه طول شرقی و 36 درجه و 21 دقیقه عرض شمالی و ارتفاع آن از سطح دریا 1780 متر است. اختلاف ارتفاع خوئین از گورستان پایین تا آبنمای بار 120 متر است.

اقلیم

خوئین دارای چند کوه اصلی است که عبارتند از: «پیامبر داغی» که مشرف به روستا است، «نمازگان» که بین روستاهای خوئین و سعید آباد قرار دارد، «امام داغی» که در مسیر قهوه خانه قرار دارد. این منطقه دارای گیاهان دارویی مختلفی مانند آویشن یا کاکادو (جو دوسر)، نعناع، ​​رز (قزل آلا)، کنگر، زرشک، ترشک، بابونه، کتیرا، ریواس و پنیر است. جنگل گردو نیز یکی از جاذبه های طبیعی این منطقه است.

اقتصاد و محصولات

این روستا دارای باغ‌ها و مزارع متعددی است که عبارتند از: آمند، پنبه جران (پامبوگلی)، خولی دره، ارزین کلا، سرخه رزن، باغ جیلیکجان و لیج، حاجی باغچه و خوئین چای. میوه ها شامل انگور، سیب، زردآلو، گیلاس، آلبالو، بادام، گردو، بادام، انجیر، خرما، زیتون، هلو، گلابی، آلو، آلو و آفتابگردان و میوه های تابستانی مانند هندوانه، خربزه، خربزه، بادمجان، بادمجان است. ، خیار، گوجه فرنگی، فلفل سبز و سبزیجات مختلف.

زبان و فرهنگ

زبان مردم خوئین یکی از زبانهای ایرانی باستانی است. زبان شناسان زبان مردم خوئین را زبان تاتی جنوبی می نامیدند که به زبان سیستانی (زابلی) نزدیک است و وفس اراک و بویین زهرا و تاکستان و برخی از روستاهای خلخال و خوی نیز صحبت می کردند. همان زبان زبان «داد شمالی» در جمهوری آذربایجان و قفقاز نیز کاربرد دارد. مردم خوئین دارای ویژگی های خوب بسیاری از جمله حفظ اصالت خود و ارتباط با دیگران هستند که باعث شده هر جا ساکن شده اند با مردم آن محل ارتباط خوب و موثری داشته باشند. خوئین را در گذشته «دارالمؤمنین» می‌نامیدند، زیرا اهل علم و فضیلت و علمای محترم بودند و زمانی روحانیان زیادی داشت که برخی از آنان دارای وحی و کرامت بودند.

گمرک

مردم این روستا مانند اکثر شیعیان ایران در ایام عزاداری محرم و صفر با برپایی مجالس عزاداری به ساحت مقدس اباعبدالله(ع) و همچنین شب و روز عاشورا با حرکت دسته عزاداری می پردازند. به هشت مسجد در روستا. در دوران اخیر در مرکز روستا و روبروی مسجد میرباقری فضای بزرگی به نام شبی جری (محل تعزیه) وجود داشت که در آن مجالس مختلف تعزیه برپا می شد.

جاذبه های گردشگری خوئین

مسجد حسین

این روستا در زمان ساخت اولین مسجد خوئین در ارگه دره دارای هشت مسجد فعال بوده و اکنون بسیار رونق دارد. وجود مساجد متعدد و تکایای مختلف در داخل روستای خوئین و ساخت حسینیه و هیئت خوئینی ها در شهرهای تهران و کوم، نشان از اعتقادات مذهبی و ارادت مردم این دیار به ائمه اطهار دارد. هشت مسجد خوئین عبارتند از:

• «مسجد ارگی دره» در ارگی دره فعلی
• «مسجد میر باقری» متعلق به سید میر باکر خوئینی است که به عنوان مسجد جامع فعال است و منبر موجود در آن یکی از آثار باستانی و تاریخی است.
• «مسجد لیج» متعلق به ملا رحمان در آبادی لیج است
• «مسجد جوانمردی» متعلق به حاج علی جوانمردی و در شهرک میانی (وسط) قرار دارد.
• «مسجد خواجه خانک» واقع در پایین آبادی جنوبی آسیاب دره
• مسجد سنگبر از خانواده سنگبر است و در آبادی بالا نزدیک پلنگ دره قرار دارد.
• «مسجد ملابابا» متعلق به حاج ملابابا و در آبادی پایین قرار دارد
• «مسجد حاجی» متعلق به آیت الله حاج ملا ابراهیم است که در آبادی بالا قرار دارد.

آسیاب باستانی (کنبد یا همان گنبد)

این بنای تاریخی متعلق به قرن ششم هجری قمری (دوران سلجوقیان) است که از سنگ، آجر، ساروج و خشت ساخته شده و به عنوان رصدخانه مورد استفاده قرار می گرفته است. دارای دو سقف است که سقف داخلی آن سنگی است. در نوع خود بی نظیر می گویند از این آرزوی دیرینه چهار شماره در چهار جهت جغرافیایی روستا بوده و تنها یک عدد باقی مانده است. کنبز (با کاف مضمون) یا آرزوی باستانی کنونی ارکوین را حتی بعد از زرین آباد می توانید ببینید. این بنا یکی از نشانه های خوئین است.

قلعه مانده (شهر زیرزمینی)

بنا به گفته باستان شناسان، قلعه مانده با عمق تقریبی چهل متر و مساحتی در حدود چهار هزار متر مربع، یکی از بزرگترین بناهای دست ساز در زیرزمین است. ظاهراً در این شهر زیرزمینی میدان بزرگی بود که دور تا دور آن را مغازه ها احاطه کرده بودند و در وسط میدان حوضی با آب به شکل الماس و دور حوض تخت های چوبی بود که فرش هایی روی آن ها انداخته بودند که همه پوسیده بودند. در طول زمان. در این قلعه زیرزمینی اتاق های مخصوص، برآمدگی ها، کوره ها، انبارها و انبارهای نگهداری حیوانات و انبارها و تقاطع های تودرتو در طبقات مختلف مورد توجه قرار گرفت. به نظر می رسد قلعه دارای یک دروازه سنگی بزرگ به ابعاد دو در سه متر با کتیبه هایی بر روی باستان (مشابه خط اشکانی) و یک دروازه کوچک به ابعاد یک به یک و یک متر توسط طاقچه در داخل قلعه است. این دژ زیرزمینی از طریق تونل هایی به اطراف متصل می شد که یکی از آنها با عبور از رودخانه چای به روستای کومچکا متصل می شد.

بازارهای خوئین

در قدیم مردم شهرهای اطراف و بزرگ مانند تبریز و قزوین برای تبادل کالا به این روستا سفر می کردند. خوئین دارای پنج راسته بازار مجزا با 200 مغازه است که برخی از آنها شبیه 50 مغازه است. بازار صباغ که بیشترین نقاش را داشت، بازار آهنگر، زرگر، بازار آهنگر و بازار نجاری از بازار خوئین بود. در میان این بازارها مغازه های دیگری مانند خیاطی، آرایشگری، کفاشی، قصابی، تعمیر چراغ و … وجود داشت.

آسیاب های خوئین

در این روستا یازده آسیاب فعال وجود داشت که همگی همزمان فعالیت می کردند اما به دلیل جمعیت زیاد نتوانستند آرد مورد نیاز مردم را تامین کنند. آسیاب های خوئین از قسمت شمالی روستا معروف به کلبر شروع و به دره سرخه رزن ختم می شود. ارتفاع برخی از آسیاب ها به چهارده متر می رسید. آسیابان ها به ازای هر پنج کیلو گندمی که آسیاب می کردند یک کیلوگرم می گرفتند.

دره خوینا

خوئین قدیم شامل دره هایی پوشیده از جنگل های انبوه بود و حیوانات وحشی زیادی در این دره ها زندگی می کردند. دره های خوئین عبارتند از:

• «اورگی دره» یعنی دره آسیاب ها
• «دره پلنگ ها» زیستگاه پلنگ در دوران باستان بوده است
• «دره سرخه رزن» که به معنی دره انگور سرخ است.
• “دره آسیا”
• “خولی دره یا موزی دره”

چشمه بر خوئین که جایگاهی در شعر شاعران خوش ذوق است در کوه های شمال شرقی روستا قرار دارد و به شکل آبشاری از میان طاق غزه به دره می ریزد. غازارکی و چشمه بار آثار غازان خان جانشین کیکاتو از نوادگان هولاکو خان ​​مغول است که برخی از خوئینی های کنونی به وی منسوب است.

حمام تاریخی

حمام خوئین قدیم یکی از معدود حمام های تاریخی و باستانی مربوط به دوره قاجاریه است که توسط اداره کل میراث فرهنگی زنجان مرمت شده و باید برای ساخت موزه تغییر کاربری مورد استفاده قرار گیرد.

منبع: تریپ یار