مراحل قانونی اجاره دادن رحم
صاحب رحم اجاره ای همراه همسرش و زوج صاحب جنین باید چند جلسه توسط متخصص پزشکی اجتماعی مشاوره شوند تا از همه نظر ( حقوقی – پزشکی و اجتماعی ) اطلاعات کافی را بدست آورند . ارزیابی بالینی و آزمایشگاهی (از نظر رد بیماریهای عفونی و تائید سلامت روانی اجتماعی ) هم باید انجام شود.
بین صاحبان جنین و زن اجاره دهنده باید قرار داد نوشته شود . یاد آوری میکنیم بهتر است با مشورت فردی آگاه (مثل وکیل یا پزشک متخصص اجتماعی) این قرار داد نوشته شود و همه شرط و شروط ها هم رعایت شود.
مثلا هزینه 9 ماه اجاره ، هزینه های درمانی قابل پیش بینی (هزینه تولد نوزاد در بیمارستان ) و غیر قابل پیش بینی (هزینه ی بستری حین حاملگی بدلائل مختلف از جمله تهدید به سقط جنین یا خود سقط یا…) را چه کسی باید بدهد و …
همچنین یادآوری می کنیم صاحب رحم اجاره ای هیچ حق و حقوقی نسبت به فرزند متولد شده ندارد و باید تفهیم شده باشد که او با جنین داخل شکمش هیچگونه وابستگی ژنتیکی نخواهد داشت و مادرش نیست. بعدا هم نباید ادعای مادری کند .
وقتی قرار داد نوشته شود و قانونی باشد ( خودشان ننویسند ) مادر نمیتواند ادعا کند جنین در رحم من پرورش یافته و من به نوزاد وابستگی عاطفی و مادری پیدا کرده ام . یا مثلا بگوید نوزاد را به شما نمی دهم و پول دریافتی را بر میگردانم .
همه این ادعاها باطل است و دادگاه آن را قبول نداردو بچه را به والدین اصلی تحویل می دهد.
1. علت استفاده از رحم اجاره ای
- بیماری خاص که حاملگی باعث وخیم تر شدن آن یا به خطر افتادن جان مادر شود.
- ناهنجاری های رحمی یا عدم وجود رحم (مادرزادی یا اکتسابی)
- سقط های مکرر و شکست های مکرر IVF یا میکرواینجکشن
2. شرایط استفاده از رحم اجاره ای
- داشتن برگه معرفی از پزشک معالج متخصص زنان مبنی بر لزوم استفاده از رحم اجاره ای
- عدم ابتلا زوجین به بیماری هایی نظیر ایدز، هپاتیت، سیفلیس و …
3. عدم اعتیاد زوجین
داشتن سونوگرافی نرمال و تأیید شده توسط پزشک معالج از نظر حجم و ذخیره تخمدانها
مدارک لازم برای استفاده از رحم اجاره ای
- شناسنامه و کپی از صفحات اول و دوم
- سند ازدواج و کپی از صفحات اول تا چهارم آن
- یک قطعه عکس 4×3 از هر کدام از زوجین
- دفترچه بیمه
شرایط اجاره دادن رحم اجاره ای
- داشتن سن زیر 35 سال و ترجیحاً متأهل و غیرشیرده
- از نظر جسمی، روحی و روانی سالم
- عدم استفاده از داروهای خاص
- عدم ابتلا به بیماری هایی که در آنها بارداری برای مادر و جنین خطرناک است.
- دارای حداقل یک بار تجربه به آخر رساندن حاملگی با موفقیت
- نداشتن سابقه سقط، زایمان زود رس، فشار خون و دیابت حاملگی و عوارض وخیم در حاملگی
- عدم ابتلا زوجین به بیماری هایی نظیر ایدز، هپاتیت، سیفلیس و…
- عدم اعتیاد زوجین و دارای سونوگرافی نرمال و تأیید شده توسط پزشک معالج، از نظر داشتن رحم سالم
قیمت رحم اجاره ای
طبق اطلاعات بدست آمده هزینه ی رحم اجاره ای ( که درواقع هزینه نگهداری و پرورش 9 ماهه جنین در رحم زن اجاره دهنده است) توافقی است ومعمولا رقمی بین 5 تا 20 میلیون تومان میباشد. حتی برخی ها تا 35 میلیون یا بیشتر هم قبول می کنند. این فقط به توافق دو طرف بستگی دارد. در صورت امکان بخاطر پیشگیری از بروز بعضی اختلافات بهتر است سعی شود از فامیل رحم اجاره ای پیدا شود.
توصیه می شود که والدین اصلی (صاحبان جنین ) کمک به خدمات رفاهی – تغذیه ای- اجتماعی- فکری وروحی صاحب رحم کنند تا نوزاد سالمتری به دنیا آید . چون اضطراب – افسردگی و سوء تغذیه صاحب رحم مسلما برای اجاره دهنده و جنین مضر است.
بیشتر بخوانید::
چه شب هایی رابطه زناشویی حرام است؟
چند مشکل اساسی در رابطه زناشویی + راه حل و درمان
۵ بازی جنسی هات برای تنوع در رابطه زناشویی
۱۰ راهکار مفید برای جلوگیری از تکراری شدن رابطه در زندگی زناشویی
اشتباهات جنسی زن ها در روابط جنسی !
ابعاد مثبت و منفی رحم اجاره ای
1. ابعاد مثبت روش به کارگیری رحم اجاره ای
- کاهش آمار طلاق در کشور و حل مشکلات زوج های نابارور
- فرزند صالح از این روش از لحاظ ژنتیکی تمام خصوصیات والدین صاحب نطفه را دارد و نسبت به روش های غیرشرعی و یا فرزند خواندگی ارجحیت دارد.
- این روش به زنانی که از لحاظ تخمک گذاری مشکلی ندارند و دلایل دیگری برای ناباروری دارند کمک می کند. از این رو درصد بالایی از مشکلات ناباروری حل می شود .
- از نظر روانشناسی و روانپزشکی نیز حدود 15 سال است که در مورد رحم اجاره ای ارزیابی هایی صورت گرفته ( تا تقریبا” چهارهزار مورد مطالعه شده ) و آسیب های احتمالی را که فرد داوطلب امکان دارد متحمل شود را بررسی کرده اند ، اما هنوز هیچ آسیب مشخصی گزارش نشده است .
- از لحاظ فقهی فرزندی که در رحم اجاره ای رشد یافته مشروع و قانونی است .
2. ابعاد منفی روش بکارگیری رحم اجاره ای
- از لحاظ فرهنگی این روش هنوز مورد قبول همه مردم واقع نشده و اکثر آنها از این روش بی اطلاع هستند ، بنابراین دید مناسبی نسبت به فردی که رحم اجاره داده می شود وجود ندارد.
- احتمال انتقال بیماری هایی چون ایدز و هپاتیت و … از مادر اجاره ای به نوزاد
- احتمال انتقال بیماری از زوج های اهداء جنین مانند بیماری های عفونی (نظیر ایدز ، و هپاتیت و ….) و بیماری های ویروسی و … به جنین و سپس مادر اجاره ای
- اطلاع طفل از اینکه حاصل چنین روند پزشکی است و نوع برخورد وی با این مسئله
- امکان سوء استفاده های مختلف از این روش از جمله سوء استفاده های مالی
- نارضایی اطرافیان به خصوص فرزندان و همسران افراد ” داوطلب رحم اجاره ای “
- از لحاظ حقوقی و قانونی هنوز مشکلاتی در اعمال این روش وجود دارد.
چه زمانی باید از رحم اجاره ای استفاده کرد
زنانی خودشان توانایی و امکانِ پرورشِ جنین آزمایشگاهی را ندارند و ناچارند از رحم زن دیگری کمک بگیرند؟ خانم دکتر خادم با همراهی همکارش این گونه پاسخ می دهد: «زنانی که سابقه سقط مکرر دارند؛ مثلا شش یا هفت مرتبه سقط. زنانی که به شکل مادرزاد رحم ندارند؛ یعنی تخمدان دارند و هر ماه به شکل طبیعی تخمک آزاد می کنند اما فاقد رحم هستند.
زنانی که در رحمشان فیبروم های بزرگ داشتند و برای برداشتن فیبروم ها، مجبور به برداشتن رحم شده اند. یا زنانی که در حاملگی های قبل، به دلایلی مثل نفوذ جفت به درون حفره رحم، جفت و رحم را به دلیل خطر خونریزی با هم برداشتند. این ها مواردی است که مریض رحم ندارد اما مواردی هم هست که بیمار رحم دارد اما آن رحم، قابلیت نگهداری جنین را ندارد.
مثلا رحم های فیبروماتو که زن، چندین فیبروم درون رحم دارد اما در عین حال نیازی به جراحی ندارد و بهتر است به رحم خودش دست نزند و از رحم شخص دیگری کمک بگیرد. دسته بعد زنانی هستند که مبتلا به بیماری های خاص مثل ناسازگاری RHخون یا دیابت و بیماری های قلبی اند و بارداری می تواند جان مادر یا جنین را تهدید کند.
حکم شرعی رحم اجاره ای
آیت الله خامنه ای:
سوال :
- آیا لقاح آزمایشگاهی در صورتی که اسپرم و تخمک از زن و شوهر شرعی باشد، جایز است؟
- بر فرض جواز، آیا جایز است این کار توسط پزشکان اجنبی صورت بگیرد؟ و آیا فرزندی که از این طریق به دنیا میآید ملحق به زن و شوهری است که صاحب اسپرم و تخمک هستند؟
- بر فرض که عمل مذکور فی‌نفسه جایز نباشد، آیا موردی که نجات زندگی زناشویی متوقف بر آن باشد، از حکم عدم جواز استثنا میشود؟
- گاهی بعضی از زوجها به علت عدم تخمک گذاری در زن که وجود آن برای عمل لقاح ضروری است، مجبور به جدایی شده و یا به علت عدم امکان درمان بیماری و بچه دار نشدن، با مشکلات زناشویی و روحی مواجه می شوند، آیا در این صورت جایز است که به روش علمی از تخمک گذاری زن دیگری برای انجام عمل لقاح با نطفه شوهر در خارج از رحم استفاده شود و سپس نطفه لقاح یافته به رحم آن زن منتقل گردد؟
جواب سوالات :
- عمل مذکور فی‌نفسه اشکال ندارد ولی واجب است از مقدمات حرام مانند لمس و نظر اجتناب شود.
- کودکی که از این طریق متولد میشود ملحق به زن و شوهری است که صاحب اسپرم و تخمک هستند.
- گفته شد که عمل مذکور فی‌نفسه جایز است.
- گفته شد که عمل مذکور فی‌نفسه جایز است.
آیت الله سیستانی:
پرسش: لقاح مصنوعی از زن و مرد شرعی و گذاردن آن در رحم زن دیگر برای باردار شدن چیست؟
پاسخ: فی حد نفسه اشکال ندارد.
پرسش: آیا قرار دادن نطفه مرد اجنبی در رحم زن اجنبیه فی نفسه جایز است ؟ آیا این عمل شبیه به زنا نیست ؟
پاسخ: جایز نیست ولی حکم زنا را ندارد.
آیت الله سبحانی:
پرسش: هرگاه اسپرم زوج با تخمک زوجه تلقیح شود اما پرورش جنین در رحم اجاره اى قرار گیرد، حکم فرزند چیست؟
پاسخ: فرزند یاد شده از آن زوج و زوجه است که از اسپرم و تخمک آنها متولد شده است ولى نسبت به صاحب رحم اجاره اى احتیاط شود یعنى این فرزند احتیاطاً نمى تواند با صاحب رحم و فرزندان او ازدواج کند.
پرسش: شوهر و همسر اسپرم و تخمک دارند ولى رحم قابلیت نگهدارى جنین را ندارد ولذا اسپرم را با تخمک در بیرون تلقیح مى کند و در رحم اجنبیه (رحم اجاره اى) قرار مى دهند اگر این کار با مقدمات حلال صورت گیرد جایز است؟ و آیا فرزند با این سه نفر(صاحب اسپرم، صاحب تخمک، صاحب رحم) محرم است؟
پاسخ: در صورتى که صاحب رحم اجاره اى شوهر نداشته باشد صاحب اسپرم وى را در مدت نگهدارى جنین عقد موقت کند و فرزندِ صاحب اسپرم و تخمک مى باشد و نسبت به صاحبِ رحم باید احتیاط کرد.
پرسش :خانمى، تخمک براى بچه دار شدن ندارد، لذا اسپرم شوهرش را با تخمک زن دیگرى بارور مى کنند و در رحم این خانم قرار مى دهند اگر این کار با مقدمات حلال صورت گیرد جایز است؟
هرگاه زنى که اسپرم شوهر با تخمک او تلقیح شده، زن شرعى او باشد و در این صورت تخمک تلقیح شده را در رحم زن اول قرار دهند اشکال ندارد و فرزندى که متولد مى شود براى زن صاحب رحم محرم خواهد بود چون فرزند
پاسخ: شوهرش است و اما اگر آن زن زوجه شرعى نباشد چنین تلقیحى جایز نیست.
آیت الله مکارم شیرازی:
پرسش: تلقیح اسپرم و تخمک زن و شوهر شرعى در خارج از بدن و جایگزینى آن در رحم همان زن چه حکمى دارد؟ آیا کودک حاصل حلال زاده است؟
پاسخ: این کار ذاتاً اشکالى ندارد; ولى چون معمولاً مستلزم نظر و لمس حرام است، تنها در صورت ضرورت جایز مى باشد. (منظور از ضرورت این است که مثلاً اگر این کار انجام نشود زندگى زناشویى آن مرد و زن مختل، و یا زن گرفتار بیمارى مى شود). و در هر حال فرزند مذکور حلال زاده است.
پرسش: خانمى بر اثر تزریق آمپول، از مرد بیگانه‌اى حامله شده، (و به اصطلاح رحم خود را اجاره داده،) و پس از وضع حمل، فرزند را به صاحب نطفه مى‌دهد. حکم این مسأله چیست؟ و فرزند ملحق به کیست؟ و از نظر ارث، چگونه است؟
جواب: تزریق نطفه مرد اجنبى به زن اجنبى حرام است. و بچّه‌اى که از ترکیب این دو نطفه متولّد مى‌شود، حکم فرزند نامشروع دارد. ولى اگر نطفه مردى را با نطفه همسر شرعى‌اش در خارج رحم ترکیب کنند، و در رحم زن دیگرى پرورش یابد، فرزند مشروع و متعلّق به صاحبان نطفه است. ولى این کار جز در موارد ضرورت، اشکال دارد.
آیت الله صافی گلپایگانی:
پرسش :چنانچه ملازم با حرام از قبیل لمس و نظر نباشد فی نفسه مانعی ندارد.
پاسخ: اما روش دیگر برای بارورسازی زوج های نابارور تزریق اسپرم مرد به رحم زنی غیر از همسرش است که در حکم شرعی این مورد بین فقها اختلاف نظر وجود دارد. برخی از مراجع تقلید به طور صریح این کار را مجاز ندانسته اند و برخی هم برای آن شروطی قائل شده اند