ربا به معنی گرفتن یک مال در عوض پرداخت مالی از همان جنس است به طوری که میزان یکی زیادتر از دیگری باشد. ربا در دین اسلام یکی از گناهان کبیره است و در قرآن و احادیث فراوانی بر کبیره بودن این گناه تصریح شده است و حتی علاوه بر ربا گرفتن، ربا دادن به جز ربای حلال نیز حرام است و شاهد و کاتب معامله ربوی نیز در گناه آن شریک هستند. در اصل علت تحريم ربا اين است كه:
- خوبي ها از ميان جامعه می‌رود.
- ثروت مردم تلف می‌شود.
- انسان‌ها به دنبال افزون‌طلبی در سود و منفعت می‌روند.
- به سبب رايج شدن ربا كسی به ديگری وام نمی‌دهد و موجب فساد و ظلم و ستم در اجتماع می‌شود.
- ایجاد ورشکستگی‌های سازمان‌های اقتصادی و تولیدی
- ایجاد فساد و نابودی اموال، رکود اقتصادی و کاهش فعالیت‌های تجاری
- از بین رفتن ارزش‌های اخلاقی
- از بین رفتن انگیزه‌ی افراد برای ایجاد اشتغال
بیشتر بخوانید: فرق ربا و نزول چیست و هرکدام چه حکمی دارند؟
حدیث درباره رباخواری
احادیث نهی از ربا
پيامبر خدا (صلی الله عليه و آله):
شَرُّ الكَسبِ ، كَسبُ الرِّبا
بدترين كسب ، كسب رباسْت
پيامبر خدا (صلی الله عليه و آله):
إنّ اللّه َ عزّ و جلّ لَعَنَ آكِلَ الرِّبا و مُوكِلَهُ و كاتِبَهُ و شاهِدَيهِ
خداوند عزّ و جلّ ربا خوار و ربا دهنده و كاتب و گواهان بر آن را لعنت كرده است
پيامبر خدا (صلی الله عليه و آله):
لآخِذُ و المُعطِي سَواءٌ في الرِّبا
گيرنده و دهنده ربا يكسانند
پيامبر خدا (صلی الله عليه و آله):
لَيَأتِيَنَّ على الناسِ زَمانٌ لا يَبقى أحَدٌ ، إلاّ أكَلَ الربا
فإن لَم يَأْكُلهُ ، أصابَهُ مِن غُبارِهِ
روزگاری بر مردم فرا رسد كه همه ربا خوار شوند
و اگر هم كسی ربا نخورد، گَردِ آن بر دامنش بنشيند
امام باقر (عليه السلام):
أخبَثُ المَكاسِبِ، كَسبُ الرِّبا
پليدترين كسب‌ها ، رباسْت
امام صادق (عليه السلام):
ثلاثةٌ في حِرزِ اللّه ِ عزّ و جلّ إلى أن يَفرُغَ اللّه ُ مِن الحِسابِ
رجُلٌ لَم يَهُمَّ بِزِنا قَطُّ و رجُلٌ لم يَشُبْ مالَهُ بِرِبا قَطُّ و رجُلٌ لَم يَسْعَ فيهِما قَطُّ
سه كس در پناه خداوند عزّ و جلّ باشند، تا آن گاه كه خداوند از حسابرسی فارغ شود:
مردی كه هرگز گِردِ زنا نگردد، مردی كه مالش را هرگز به ربا آلوده نسازد و مردی كه در اين دو كار هرگز واسطه نشود
امام صادق (عليه السلام):
آكِلُ الرِّبا لا يَخْرُجُ مِنَ الدُّنْيا حَتّى يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطانُ؛
ربا خوار از دنيا نرود، تا آن كه شيطان ديوانه‌اش كند.
امام رضا (عليه السلام):
اِعلَم ـ يَرحَمُكَ اللّه ُ ـ أنَّ الرِّبا، حَرامٌ سُحتٌ مِن الكبائرِ و ممّا قد وَعَدَ اللّه ُ علَيهِ النارَ؛
فَنَعُوذُ بِاللّه ِ مِنها و هُو مُحَرَّمٌ على لِسانِ كُلِّ نَبيٍّ و في كُلِّ كتابٍ
خدايت رحمت كناد! بدان كه ربا حرام و از گناهان كبيره است و خداوند بر آن وعده آتش داده است
پناه می‌بريم به خداوند از ربا. ربا را همه پيامبران و همه كتاب‌های آسمانی حرام كرده‌اند
احادیث چگونگی محشور شدن رباخوار
پيامبر خدا (صلی الله عليه و آله):
يَقومُ آكِلُ الرِّبا مِن قَبرِهِ، مَكتوبٌ بينَ عَينَيهِ : لا حُجَّةَ لَهُ عندَ اللّه ِ
آن گاه كه ربا خوار سر از قبر خود بر دارد، بر پيشانی او نوشته باشد : نزد خدا حجّتی ندارد
پيامبر خدا (صلی الله عليه و آله):
مَن أكَلَ الرِّبا ، مَلأَ اللّه ُ عزّ و جلّ بَطنَهُ مِن نارِ جَهَنَّمَ بقَدرِ ما أكَلَ
و إنِ اكتَسَـبَ مِنهُ مالاً ، لا يَقبَلُ اللّه ُ تعالى مِنهُ شيـئا مِن عَمَلِهِ
و لَم يَزَلْ في لَعنةِ اللّه ِ و الملائكةِ، ما كانَ عِندَهُ مِنهُ قِيراطٌ (واحِدٌ)
هر كه ربا بخورد، خداوند عزّ و جلّ به اندازه ربايی كه خورده، شكمش را از آتش دوزخ پُر كند
و اگر از طريق ربا، مالی به دست آورَد، خداوند متعال هيچ عمل او را نپذيرد
و تا زمانی كه قيراطی از مال ربا نزدش باشد، پيوسته خداوند و فرشتگان او را نفرين كنند
پيامبر خدا (صلی الله عليه و آله):
يُحشَرُ عَشرَةُ أصنافٍ مِن اُمَّتِي أشْتاتا قَد مَيَّزَهُمُ اللّه ُ مِنَ المسلمينَ
و بَعضُهُم مُنَكَّسُونَ ؛ أرجُلُهم مِن فَوقُ و وجوهُهُم مِن تَحتُ ثُمّ يُسحَبُونَ علَيها
و أمّا المُنَكَّسُونَ على رُؤوسِهِم، فَآكِلَةُ الرِّبا
ده گروه از امّت من به صورت پراكنده محشور می‌شوند كه خداوند آنها را از ساير مسلمانان متمايز كرده است
بعضی از آنها در حالی كه پاهايشان به سمت بالا و سرهايشان رو به پايين است كشان كشان بُرده مى شوند
آن‌هايی كه نگونسارند، همان ربا خواران هستند
پيامبر خدا (صلی الله عليه و آله):
أتَيتُ ليلةَ اُسرِيَ بِي على قَومٍ بُطونُهُم كالبيوتِ فيها الحَيّاتُ تُرى مِن خارجِ بُطونِهِم
فقلتُ : مَن هؤلاءِ يا جَبرئيلُ ؟! قالَ : هؤلاءِ أكَلَةُ الرِّبا
شبی كه به معراج رفتم ،بر مردمی گذشتم كه شكم‌هايشان چون خانه‌ای بود و در آنها مارهايی وجود داشت كه از بيرون شكم‌هايشان ديده می‌شد.
پرسيدم : ای جبرئيل! اين‌ها كيستند؟ گفت: اينان ربا خوارانند
امام صادق (عليه السلام):
آكِلُ الرِّبا لا يَخرُجُ مِنَ الدنيا، حتّى يَتَخَبَّطَهُ الشيطانُ
ربا خوار از دنيا نرود تا آن كه شيطان آشفته سرشان كند
احادیث گناه ربا
پيامبر خدا (صلی الله عليه و آله):
الرِّبا ثلاثةٌ و سَبعونَ بابا
أيسَـرُها ، مِثلُ أن يَنكِحَ الرَّجُـلُ اُمَّـهُ
و إنَّ أرْبى الرِّبا عِرضُ الرَّجُلِ المسلمِ .
ربا، هفتاد و سه در دارد
كوچكترين آن، مثل اين است كه انسان با مادر خود هم بستر شود
و همانا بدترين ربا آبروى انسان مسلمان است
پيامبر خدا (صلی الله عليه و آله):
الرِّبا ثلاثـةٌ و سَـبعونَ بابا و الشِّـركُ مِثلُ ذلكَ
ربا هفتاد و سه دروازه دارد و شرك نيز چنين است
پيامبر خدا (صلی الله عليه و آله):
الرِّبا سَبعونَ حُوبا و أيسَرُها كَنِكاحِ الرَّجُلِ اُمَّهُ
ربا هفتاد گناه دارد كه كمترين آن مانند نزديكى انسان با مادر خويش است
پيامبر خدا (صلی الله عليه و آله):
دِرهَمُ ربا أعظَمُ عِندَ اللّه ِ عزّ و جلّ مِن سَبعينَ زَنيةً كلّها بِذاتِ مَحرمٍ في بيتِ اللّه ِ الحـرامِ
يك درهم ربا نزد خداوند عزّ و جلّ بدتر از هفتاد بار زنا كردن است كه همه آنها با محارم و در خانه خدا باشد
امام باقر (عليه السلام):
دِرهَمُ ربا أعظَمُ عِندَ اللّه ِ مِن أربَعينَ زَنيةً
يك درهم ربا نزد خداوند بدتر از چهل بار زنا كردن است
امام صادق (عليه السلام):
دِرهَمُ ربا أعظَمُ عِندَ اللّه ِ مِن ثلاثينَ زَنيةً كُلَّها بذاتِ مَحرَمٍ مِثلِ خالَةٍ و عَمّةٍ
يك درهم ربا نزد خدا بدتر است از سى بار زنا كردن با محارم خود ؛ مانند خاله و عمّه
امام صادق (عليه السلام):
الرِّبا سَبعونَ جُزءا، أيسَرُهُ أن يَنكِحَ الرَّجُلُ اُمَّهُ في بَيتِ اللّه ِ الحرامِ
ربا هفتاد جزء دارد كه كمترين آن ، [مانند] اين است كه انسان با مادر خود در خانه خدا نزديكى كند
احادیث حکمت حرام بودن ربا
امام باقر (عليه السلام):
إنّما حَرَّمَ اللّه ُ عزّ و جلّ الرِّبا، لِئلاّ يَذهَبَ المَعروفُ
خداوند عزّ و جلّ ربا را حرام فرمود ، تا احسان كردن از بين نرود
امام باقر (عليه السلام): در پاسخ به سؤال علّت تحريم ربا
لئلاّ يَتَمانَعَ الناسُ المَعـروفَ
تا اين كه مردم از احسان كردن به يكديگر دريغ نورزند
امام صادق (عليه السلام): در پاسخ به سؤال علّت تحريم ربا
إنّهُ لَو كانَ الرِّبا حلالاً ، لَتَرَكَ الناسُ التِّجاراتِ و ما يَحتاجونَ إلَيهِ ؛
فحَرَّمَ اللّه ُ الرِّبا لتَفِرَّ الناسُ عنِ الحرامِ إلى التِّجاراتِ و إلى البَيعِ و الشِّراءِ فَيَتَّصِلَ ذلكَ بَينَهُم في القَرضِ .
اگر ربا حلال بود ، مردم كار تجارت و كسب ما يحتاج خود را رها مى‌كردند ؛
پس خداوند ربا را حرام فرمود تا مردم از حرام خوارى دست كشيده به تجارت و خريد و فروش روى آورند و به يكديگر قرض دهند .
امام رضا (عليه السلام): در پاسخ به سؤال علّت تحريم ربا
علّةُ تحريمِ الرِّبا : إنّما نَهَى اللّه ُ عزّ و جلّ عَنهُ ؛ لِما فيهِ مِن فسادِ الأموالِ ؛
لِأنّ الإنسانَ إذا اشتَرى الدِّرهَمَ بالدِّرهَمَينِ ، كانَ ثَمَنُ الدِّرهَمِ دِرهَما و ثَمَنُ الآخَرِ باطِلاً ؛
فَبَيْعُ الرِّبا و شِـراؤهُ وَكْـسٌ على كلِّ حالٍ على المُشتَرِي و على البائعِ ؛
فَحَظَرَ اللّه ُ تبارَكَ و تعالى على العِبادِ الرِّبا لِعِلِّةِ فَسادِ الأموالِ .
خداوند عزّ و جلّ ربا را حرام فرمود ؛ چون مايه بر باد رفتن اموال مى‌شود ؛
زيرا وقتى انسان يك درهم را به دو درهم بخرد، بهاى آن درهم يك درهم است و درهم ديگر بيهوده و بيجاست ؛
پس خريد و فروش ربوى در هر حال موجب نقصان و زيان براى خريدار و فروشنده است ؛
بنابراين خداوند تبارك و تعالى ربا خوارى را بر بندگان ممنوع ساخت ؛ چون مايه تباه شدن اموال مى‌گردد .
احادیث آلودگی به ربا از امام علی علیه السلام
امام علی (عليه السلام):
مَعاشِرَ الناسِ ! الفِقهَ ثُمَّ المَتجَرَ .
و اللّه ِ ، لَلرِّبا في هذِهِ الاُمَّةِ أخفى من دَبِيبِ النَّملِ عَلى الصَّفا .
اى مردم! ابتدا احكام ، سپس تجارت .
به خدا قسم كه ، ربا در ميان اين امّت، نا پيداتر از حركت مورچه بر روى تخته سنگ سياه است .
امام علی (عليه السلام):
مَنِ اتَّجَرَ بغَيرِ فِقهٍ ، فَقَدِ ارتَطَمَ في الرِّبا .
آن كه بدون دانستن احكام دين سوداگرى كند ، به ورطه ربا افتد .
امام علی (عليه السلام):
مَن لَم يَتَفَقَّهْ في دِينِهِ ثُمّ اتَّجَرَ ، ارتَطَمَ في الرِّبا ، ثُمّ ارتَطَمَ .
كسى كه احكام دين خود را نداند و دست به سوداگرى زند ، بارها و بارها گرفتار ربا شود .
حدیث رباخواری
امام علی (عليه السلام):
لَمّا أنزَلَ اللّه ُ سبحانَهُ قولَهُ « الم * أ حَسِبَ الناسُ أنْ يُتْرَكُوا اَن يَقولوا آمَنّا وَ هُم لا يَفتنون »
عَلِمتُ أنَّ الفِتنَةَ لا تَنزِلُ بِنا و رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله بَينَ أظهُرِنا .
فقلتُ : يا رسولَ اللّه ِ ! ما هذهِ الفِتنَةُ؟
قال : يا عليُّ ! إنّ القَومَ سَيُفتَنُونَ بأموالِهِم و يَمُنُّونَ بِدِينِهم على رَبِّهِم
و يَتَمَنَّونَ رَحمَتَهُ و يَأمَنُونَ سَطوَتَهُ
و يَستَحِلُّونَ حَرامَهُ بالشُّبُهاتِ الكاذِبَةِ و الأهواءِ الساهِيَةِ
فَيَستَحِلُّونَ الخمرَ بالنَّبيذِ و السُّحتَ بالهَدِيَّةِ و الرِّبا بالبَيعِ
چون خداى سبحان آيه « الف ، لام ، ميم . آيا مردم پندارند كه رها مى‌شوند و آزمايش نمى‌شوند؟ » را نازل فرمود ،
دانستم كه تا رسول خدا صلى الله عليه و آله در ميان ماست، گرفتار آن آزمايش نخواهيم شد .
پس ، عرض كردم : اى رسول خدا ! اين آزمايش چيست؟ . .
فرمود : اى على! مسلمانان به وسيله اموالشان آزمايش خواهند شد و به خاطر دينشان بر خدايشان منّت مى نهند
و آرزوى رحمت او را مى كنند و خود را از خشم او در امان مى دانند
و با شب اى دروغين و خواهشهاى غفلت زا، حرام او را حلال مى گردانند .
شراب را به نام آب انگور يا خرما حلال شمرده، مى نوشند و حرام را به نام هديه و ربا را به نام بيع مى گيرند .
احادیث بی برکت بودن ربا
امام صادق (عليه السلام): در پاسخ به اين سؤال كه گاه مردى ربا مى خورد و مال و ثروتش هم زياد مى شود:
خداوند دين او را مى برد، اگر چه مال و ثروتش زياد شود .
فَأيُّ مَحقٍ أمحَقُ مِن دِرهَمِ ربا يَمحَقُ الدِّينَ
فإن تابَ مِنهُ ذَهَبَ مالُهُ و افتَقَرَ .
كدام نابودى و بى بركتى بدتر از اين كه يك درهم ربا، دين را نابود كند .
اگر توبه كند، ثروتش از دست مى رود و فقير مى شود .
بیشتر بخوانید: مجازات رباخواری بر اساس دیدگاه اسلام
لطفا نظظرات و پیشنهادات خود را در انتهای همین مطلب با ما و کاربران محترم سایت ستاره به اشتراک بگذارید.