بر اساس گزارش ها شمانیوز: نسبت قیمت مسکن به درآمد اجاره (P/R) که به شاخص حباب مسکن نیز معروف است، نسبت بین ارزش سرمایه گذاری مسکن و درآمد اجاره را نشان می دهد. در 4 دهه گذشته متوسط اجاره سالانه یک خانه یک سیزدهم ارزش آن است که این شاخص در اوایل دهه 90 به حدود 16 رسید. اما این شاخص در پایان سال 1399 از عدد 36 گذشت و در سال 1400 با خوش بینانه ترین سناریوها نمی تواند کمتر از 33 باشد.
مسکن؛ بازار نظر داد
از دید مسئولان مسکن، ممکن است بازار اجاره با اعطای وام به مستاجران کم درآمد و مانور دادن با شعار شروع اجاره نامه حرفه ای یا ساخت مسکن عمومی مشکل جدی نداشته باشد. اما واقعیت این آمار این است که قیمت مسکن به شدت از قدرت خرید و درآمد اجاره‌ای جامعه کاسته شده است و اگر وزارت راه و شهرسازی و وزارت مسکن و ساختمان بتوانند از تخلیه تورم انباشته مسکن جلوگیری کنند. بازار اجاره، بازار اجاره عملا با یک سونامی ویرانگر تورم مواجه خواهد شد.
در شرایط فعلی آمارهای رسمی روایت دردناکی از تغییرات قیمت مسکن دارند. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، میانگین قیمت مسکن در تمامی مناطق شهری ایران از ابتدای سال 1391 تا پایان سال 1399، 920 درصد افزایش یافت و این بازار دچار ابرحباب شد.
البته به گفته دست اندرکاران صنعت ساختمان و بازار مسکن، این تورم شدید بخشی از واقعیت اقتصاد است و پیامد جهش نرخ ارز، افزایش تورم مصرف کننده و افزایش هزینه های تولید است. اما واقعیت این است که رشد بازار قیمت مسکن بیشتر ناشی از بی تفاوتی بلندمدت مسئولان و مسئولان است تا رشد نرخ ارز، تورم و … که با عدم اعتقاد به سازوکار بازار و اقتصاد آزاد به شدت. اعتقاد به آزادی و قیمت ها واقع بینانه رشد بازار مسکن با انفعال با تلاطم مواجه شد.
تورم سالیانه در نقطه جوش
بررسی آمار رسمی مرکز آمار ایران از قیمت مسکن و اجاره بها در مناطق شهری نشان می دهد که نسبت قیمت مسکن به درآمد اجاره از حدود 16 برابر در اوایل دهه 90 به بیش از 35 برابر در پایان این دهه رسیده است.
از منظر اقتصاد دیکتاتوری ایران که به شدت بر سرکوب دستمزدها و درآمدها متکی است، این نشان از تشکیل حباب بسیار بزرگ قیمتی در بازار مسکن و تخلیه این حباب قیمتی علاوه بر شفاف سازی و قانونی شدن است. روابط ملکی و تخلیه، بقای انسان با احتساب کالاهای سرمایه ای امکان پذیر نیست.
البته از دیدگاه اقتصاددانان آزاد و ذینفعان بازار مسکن، افزایش روابط P/R در بازار مسکن بیش از آنکه نشانه حباب قیمتی باشد، نشانه حباب منفی در بازار اجاره است. و اجاره بها باید 300 درصد دیگر افزایش یابد. زیرا آمارها نشان می دهد که از سال 1391 تا پایان سال 1399، متوسط تورم آپارتمان های شهری در ایران 920 درصد بوده است، در حالی که تورم بازار اجاره در مدت مشابه از 365 درصد فراتر نرفته است.
آنچه در مقابل ادعای تاخیر در تورم بازار اجاره می توان گفت این است که بر اساس گزارش مرکز آمار ایران در مدت مشابه رشد درآمد خانوارهای شهری در ایران 330 درصد و رشد اجاره بها پرداخت شده است. توسط مستاجران بیش از مقدار. به درآمد آنها اضافه شده است.
در این شرایط و با توجه به خالی بودن خانه ها، قیمت اجاره بها در مکانیزم عرضه و تقاضای بازار و با حداکثر نرخ تعیین شد و عملا امکان افزایش بیشتر وجود نداشت.
با چنین تفاسیری، تورم بازار اجاره به نقطه جوش رسیده و دیگر جایی برای واکنش به زیاده خواهی برخی بازیگران در بازار مسکن وجود ندارد. اما اگر بی توجهی مسئولان مسکن به اجاره بها ادامه پیدا کند، می تواند به تحولات ناخوشایندی از جمله جابجایی اجباری طبقه متوسط به محله های کم برخوردار و اخراج احتمالی خانوارهای کم درآمد از سکونتگاه های کم درآمد به حاشیه شهرها و سکونتگاه های غیررسمی منجر شود. . شهرک ها
این تحولات در دوره های متوالی رخ داده است و اسکان حدود یک چهارم جمعیت کشور در حاشیه شهرها و سکونتگاه های غیررسمی نیز نشان از بی تفاوتی مسئولان در دوره های متوالی دارد اما در دولت سیزدهم است که پا به میدان گذاشت. . انتظار می رود با شعار حل مشکل مسکن به وضعیت بازار اجاره واکنش نشان داده و تدابیری برای بهبود آن اندیشیده شود.