تفسیر کامل کلسترول بد (LDL) در آزمایش چیست ؟

LDL در آزمایش خون نشانه چیست ؟

LDL مخفف لیپوپروتئین با چگالی پایین (low-density lipoprotein) هست و نوعی از کلسترول می باشد که در خون یافت می شود.

از LDL بیشتر به عنوان کلسترول “بد” نام می برند. زیرا بیشتر رسوب کلسترول در شریان ها مربوط به این نوع کلسترول بوده و می تواند منجر به حمله ی قلبی و سکته ی مغزی شود.

افرادی که دارای سطح بالای کلسترول خوب یا HDL هستند، خطر ابتلا به بیماری های قلبی در آن ها کمتر است.

HDL حمل کننده ی LDL ، تری گلیسرید و چربی های مضر به کبد می باشد و کبد هم با شکستن LDL ، آن را به صفرا (Bile) تبدیل کرده و از بدن حذف می نماید.

تست کلسترول LDL (یا LDL-C) به عنوان بخشی از پروفایل لیپیدی برای تشخیص میزان خطر ابتلا به بیماری های قلبی صورت می گیرد.

از میان تمامی اشکال کلسترول در خون، کلسترول LDL برای پیش بینی ابتلا به بیماری قلبی در نظر گرفته می شود.

چون تصمیمات درمانی اغلب بر اساس میزان کلسترول LDL گرفته می شود، این تست را برای مانیتورینگ سطوح LDL پس از شروع رژیم غذایی و ورزش کردن و یا تجویز یکی از داروهای کاهنده ی لیپید (مثل استاتین ها statins) استفاده می کنند.

طبق مطالعات جدید، علاوه بر اندازه گیری میزان کلسترول LDL در خون، آزمایش های دیگری که تعداد ذرات LDL (همان LDL-P یا LDL particles) و یا اندازه ی آن ها را اندازه گیری می کند، می تواند در تشخیص میزان خطر ابتلا به بیماری های قلبی مفید باشد.

مقادیر زیاد این نوع کلسترول در دیواره رگ‌ها و بافت‌های بدن رسوب می‌کند.

چربی LDL از مقدار زیادی کلسترول و مقدار کمی پروتئین تشکیل شده است.

به طور دقیق، LDL حاوی 45 درصد کلسترول و 20 درصد پروتئین و مقدار کمی تری گلیسیرید است.

LDL کلسترول را به بخش‌های مختلف بدن انتقال می‌دهد و اگر به دیواره عروق بچسبد و مقدار آن زیاد باشد سبب بروز مشکلات جدی می‌شود.

بیشتر بخوانید: mcv در آزمایش خون نشانه چیست ؟

وظیفه LDL چیست ؟

وظیفه LDL در بدن انتقال کلسترول و انواع دیگر چربی در خون است. اگر سطح LDL خون بالاتر از حد طبیعی باشد، موجب تنگ و باریک شدن رگ‌ها و اختلال در عروق کرونل می‌شود و به تبع مشکلات جدی را برای مغز و قلب ایجاد می‌کند. LDL بالا احتمال بروز سکته قلبی، ایست قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهد.

پزشکان توصیه می کنند که از مصرف چربی، کلسترول، مواد غذایی پرکالری و پرنمک جلوگیری شود و با افزایش فعالیت بدنی و کنترل وزن، افراد میزان LDL خون خود را مناسب و ثابت نگه دارند.

گاهی اوقات در صورت بالا بودن LDL ، پزشک معالج علاوه بر توصیه‌های مخصوص برنامه غذایی و سبک زندگی، داروهایی نیز تجویز می‌کند تا به بیمار کمک کند سریع‌تر سطح LDL خونش را به حد طبیعی برساند.

گاهی اوقات بر اثر ابتلا به برخی بیماری‌ها و اختلالات همچون دیابت، چاقی، مشکلات کلیوی، بیماری‌های عفونی، اعتیاد، استعمال دخانیات، نارسایی کلیوی و مشکلات غده تیروئید سطح LDL خون افزایش می‌یابد.

مقدار طبیعی و مناسب LDL حدود 100 تا 130 میلی‌گرم در دسی لیتر گزارش شده است. افرادی که از مشکلات قلبی عروقی رنج می‌برند بهتر است سطح LDL خون خود را به زیر 110 برسانند.

به طور کلی، 130 میلی‌گرم در دسی لیتر حد طبیعی است اما اگر میزان LDL به 130 تا 160 میلی‌گرم در دسی لیتر برسد، کمی نگران‌کننده و خطرناک است.

اگر LDL به بیش از 160 برسد، وضعیت بیمار نگران‌کننده و بسیار خطرناک در نظر گرفته می‌شود.

چه زمانی آزمایش کلسترول LDL درخواست می شود ؟

اندازه گیری سطوح کلسترول LDL به عنوان بخشی از پروفایل لیپیدی، همراه با کلسترول توتال، کلسترول HDL و تری گلیسرید انجام می شود.

این پروفایل لیپیدی می تواند برای غربالگری افراد سالم به عنوان بخشی از چکاپ روتین انجام گیرد. توصیه می شود همه ی افراد بالغ حداقل هر 5 سال یکبار این تست ها را انجام دهند.

می توان پروفایل لیپیدی ناشتا را به صورت مکرر برای افرادی که دارای یکی و یا بیشتر از ریسک فاکتور های بزرگ بیماری قلبی هستند، درخواست داد.

همچنین برای افرادی نیز درخواست می شود که دارای سطح کلسترول توتال بالا بودند و می خواهند بدانند علت بالا بودن کلسترول توتال به خاطر افزایش کلسترول LDL هست یا نه.

طبق آکادمی بیماری های کودکان آمریکا (AAP)، پروفایل لیپیدی روتین برای کودکان و نوجوانان یکبار بین سنین 9 تا 11 سالگی و بار دیگر بین سنین 17 تا 21 سالگی توصیه می شود.

غربالگری کودکان و نوجوانانی که در معرض خطر ابتلا به بیماری های قلبی هستند، اهمیت دارد.

برخی از ریسک فاکتورهایی که مشترک میان بزرگسالان و کودکان و نوجوانان هست شامل :

سابقه ی خانوادگی بیماری قلبی و یا بیماری هایی مثل دیابت، فشار خون بالا و اضافه وزن و چاقی. کودکان در معرض خطر بالا، باید اولین تست پروفایل لیپیدی خود را بین سنین 2 تا 8 سالگی انجام دهند.

کودکان کمتر از 2 سال برای این تست خیلی کوچک هستند.

همچنین تست کلسترول LDL را می توان در فواصل منظم برای پیگیری میزان موفقیت تغییر شیوه ی زندگی به یک زندگی سالم (مثل رژیم های غذایی و ورزش کردن) و یا برای پیگیری میزان اثربخشی دارو درمانی (مثل استاتین ها) انجام داد.

بیشتر بخوانید: سطح MCH در آزمایش خون چه معنایی دارد ؟

تفسیر نتایج آزمایش کلسترول LDL چگونه می باشد ؟

سطوح افزایش یافته ی کلسترول LDL می تواند نشان دهنده ی خطر ابتلا به بیماری های قلبی باشد.

طبق برنامه ی ملی آموزش کلسترول (NCEP) اگر شخصی ریسک فاکتورهای دیگر را نداشته باشد، سطح کلسترول LDL به شکل زیر می تواند ارزیابی شود :

کمتر از 100 میلی گرم بر دسی لیتر (mg/dL)

1. (2.59 mmol/L) : مطلوب، عالی
2. (optimal) : بین 100 تا 129 میلی گرم بر دسی لیتر (mg/dL)
3. (بین 2.59 تا 3.34 میلی مول بر لیتر) : خوب
4. (Near optimal, above optimal) : بین 130 تا 159 میلی گرم بر دسی لیتر (mg/dL)
5. (بین 3.37 تا 4.12 میلی مول بر لیتر) : مرز بالا
6. (Borderline high) : بین 160 تا 189 میلی گرم بر دسی لیتر (mg/dL)
7. (بین 4.15 تا 4.90 میلی مول بر لیتر) : بالا
8. (High) : بیشتر از 189 میلی گرم بر دسی لیتر (mg/dL)
9. (4.90 mmol/L) : خیلی بالا

اهداف مورد نظر برای سطح LDL که در بالا گفته شد بر اساس ریسک فاکتورهای شخصی تغییر می کند. این سطوح LDL بر اساس وجود ریسک فاکتورهای شخصی عبارت اند از :

1. کلسترول LDL کمتر از 100 میلی گرم بر دسی لیتر (یا 2.59 mmol/L) همراه با بیماری قلبی یا دیابت
2. کلسترول LDL کمتر از 130 میلی گرم بر دسی لیتر (یا 3.37 mmol/L) همراه با دو مورد یا بیشتر از ریسک فاکتورها (خطر متوسط برای بیماری قلبی)
3. کلسترول LDL کمتر از 160 میلی گرم بر دسی لیتر (یا 4.14 mmol/L) بدون ریسک فاکتور و یا همراه با یک ریسک فاکتور (خطر پایین برای ابتلا به بیماری قلبی)

در این مورد برخی از سازمان ها پیشنهاد می کنند که کلسترول LDL کمتر از 70 میلی گرم بر دسی لیتر (یا 1.82 mmol/L) باشد، در صورتی که شخص مبتلا به بیماری قلبی بوده و یا سابقه ی حمله ی قلبی دارد.

طبق آکادمی بیماری های کودکان آمریکا، سطح کلسترول LDL برای افرادی که ریسک فاکتور دیگری ندارند، به شکل زیر ارزیابی می شود :

سطح LDL در کودکان و نوجوانان

1. قابل قبول (Acceptable) : کمتر از 110 میلی گرم بر دسی لیتر (یا 2.85 mmol/L)
2. مرز بالا (Borderline high) : بین 110 تا 129 میلی گرم بر دسی لیتر (2.85 تا 3.34 میلی مول بر لیتر)
3. بالا (High) : بیشتر از 130 میلی گرم بر دسی لیتر (یا 3.36 mmol/L)

سطح LDL در جوانان یا بالغین جوان

سطوح پایین کلسترول LDL به صورت کلی جای نگرانی ندارد و بررسی نمی شود.

این مورد امکان دارد در افراد مبتلا به کمبود لیپوپروتئین ارثی، هیپرتیروئیدیسم، عفونت، التهاب و سیروز دیده شود.

1. قابل قبول (Acceptable) : کمتر از 120 میلی گرم بر دسی لیتر (یا 3.10 mmol/L)
2. مرز بالا (Borderline high) : بین 120 تا 159 میلی گرم بر دسی لیتر (3.10 تا 4.11 میلی مول بر لیتر)
3. بالا (High) : بیشتر از 160 میلی گرم بر دسی لیتر (یا 4.12 mmol/L)

بیشتر بخوانید: بالا و پایین بودن تست ESR در آزمایش خون نشانه چیست ؟

درمان کاهش سطح LDL

تغییر شیوه ی زندگی مثل تغییر رژیم غذایی و ورزش کردن، همیشه به عنوان درمانی برای کاهش سطح LDL توصیه می شود.

عمده ریسک فاکتورها برای بیماری قلبی شامل

• استعمال هر گونه دخانیات
• سن (مردان 45 ساله و یا مسن تر و زنان 55 ساله و یا مسن تر)
• فشار خون بالا (فشار خون 140/90 و یا بالاتر و یا مصرف داروهای مرتبط با فشار خون بالا)
• سابقه ی خانوادگی بیماری قلبی زودرس (بیماری قلبی در خویشاوندان درجه اول مرد زیر 55 سال یا زن زیر 65 سال)
• ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب
• دیابت ملیتوس یا شیرین

توجه : کلسترول HDL بالا (60 میلی گرم بر دسی لیتر و یا بیشتر) به عنوان “ریسک فاکتور منفی” در نظر گرفته می شود و در صورت وجود آن، می توانیم یکی از ریسک فاکتورها را از مجموع ریسک فاکتورها حذف کنیم.

علت بد بودن کلسترول LDL چیست؟

بد بودن کلسترول LDL ناشی از ساختار شیمیایی آن است. کلسترول LDL بخشی مهم از فرایند تنگ شدن سرخرگ‌ها است که به آن تصلب شرایین گفته می‌شود.

در مقایسه با انسداد تدریجی رگ‌ها، شکسته شدن ناگهانی مقداری از سطح پلاک کلسترول خطر بزرگتری محسوب می‌شود. زیرا یک لخته خونی روی پلاک شکسته شکل گرفته و باعث حمله قلبی شود.

بیشنر بخوانید: خطرات بالا و پایین بودن آزمایش WBC خون

علائم کلسترول بالا کدامند ؟

عموماً کلسترول بالا با هیچگونه علائمی همراه نیست و در اکثر موارد تنها می‌تواند باعث بروز حوادث اورژانسی شود.

برای مثال، آسیب ناشی از کلسترول بالا به عروق، در طول زمان می‌تواند باعث حمله قلبی یا سکته مغزی شود. عموماً، این حوادث بعد از آن رخ می‌دهند که کلسترول بالا منجر به تشکیل پلاک در سرخرگ‌ها می‌شود.

از آنجا که در اکثر موارد هیچگونه علائم قابل تشخیصی بروز نمی‌کند، تنها راه تشخیص بالا بودن کلسترول انجام آزمایش خون است.

سندرم‌های خانوادگی نادری نیز وجود دارند که در آن‌ها سطح کلسترول به شدت بالا است (هایپرکلسترولمی فامیلی). افراد مبتلا به این سندرم‌ها به برخی عوارض کلسترول بالا مثل رسوب کلسترول روی تاندون‌ها (موسوم به گزانتوما) یا زیر پلک‌ها (موسوم به گرانتلاسما) دچار می‌شوند.

در هر حال، شناخت علائم عوارض عمده نوع شایع کلسترول بالا مهم است زیرا به این طریق می‌توان این عارضه را فوراً درمان کرد.

دلایل کلسترول بالا

عوامل زیادی وجود دارند که می‌توانند با بالا بردن میزان کلسترول احتمال بروز حمله قلبی یا سکته مغزی را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از:

سبک زندگی

1. رژیم غذایی ناسالم: اگرچه برخی از غذاها مثل جگر، قلوه و تخم مرغ حاوی کلسترول هستند (کسترول تغذیه‌ای)، اما مصرف این مواد تأثیر ناچیزی بر کلسترول خون داشته و این مجموع مقدار چربی اشباع شده در رژیم غذایی کلسترول بالا است که باید کنترل شود.
2. ورزش نکردن و بی‌تحرکی: این دو باعث افزایش کلسترول خون می‌شوند.
3. چاقی مفرط: احتمال بالا بودن کلسترول LDL و تری‌گلیسیرید و پایین بودن لیپوپروتئین پرچگال (HDL) در افراد دارای اضافه وزن بیشتر است. در رابطه با چاقی و بیماری قلبی به این نکته توجه نمایید که بلکه حتی چند کیلو اضافه وزن برای قلب مخاطره آمیز است.
4. استعمال دخانیات: در سیگار یک ماده شیمیایی به نام آکرولئین وجود دارد که از انتقال کلسترول از رسوبات چرب به کبد توسط کلسترول خوب (HDL) جلوگیری کرده و در نهایت باعث تصلب شرایین می‌شود.

بیماری‌های زمینه‌ای

افراد مبتلا به فشار خون بالا و دیابت اغلب کلسترول بالایی دارند. برخی بیماری‌های دیگری که می‌توانند باعث افزایش سطح کلسترول شوند عبارتند از:

1. بیماری‌های کلیوی
2. بیماری‌های کبدی
3. کم‌کاری غده تیروئید (هیپوتیروئیدیسم)

سایر عوامل

برخی از عوامل مؤثر در کلسترول بالا غیرقابل تغییر بوده و به طور طبیعی احتمال بروز حمله قلبی یا سکته مغزی را افزایش می‌دهند. این عوامل که پزشکان به آن‌ها عوامل ثابت می‌گویند، عبارتند از:

1. سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری کرونری قلب (CHD) یا سکته مغزی در سنین پایین
2. سابقه خانوادگی ابتلا به عارضه‌های ناشی از کلسترول
3. سن: هر چه سن بالاتر باشد احتمال تنگ شدن سرخرگ‌ها (تصلب شرایین) بالاتر است.
4. نژاد: احتمال حمله قلبی در افرادی که دارای تبار هندی، پاکستانی، بنگلادشی و سری‌لانکایی هستند بیشتر است.
5. جنسیت: احتمال حمله قلبی در مردان بیشتر از زنان است.

هایپرکلسترولمی فامیلی : در پزشکی عبارت «هایپرکلسترولمی فامیلی» به معنی کلسترول بالای ارثی است.

افراد مبتلا به این عارضه از زمان تولد دارای کلسترول بالا هستند، که باعث می‌شود این افراد در سنین پایین به مشکلات قلبی مثل تصلب شرایین و بیماری کرونری قلب دچار شوند.

مقدار کلسترول خون باید چه سطحی باشد ؟

کلسترول خون بر حسب واحد میلی‌مول در هر لیتر از خون یا mmol/L اندازه‌گیری می‌شود.

کلسترول کل بدن می‌بایست در حدود زیر باشد:

• ۵ mmol/L یا کمتر برای بزرگسالان سالم
• ۴ mmol/L یا کمتر برای افرادی که در معرض ریسک بالایی هستند

مقدار LDL نیز می‌بایست در حدود زیر باشد:

• ۳ mmol/L یا کمتر برای بزرگسالان سالم
• ۲ mmol/L یا کمتر برای افرادی که در معرض ریسک بالایی هستند

سطح ایده‌آل HDL بالاتر از ۱ mmol/L است. پایین‌تر بودن مقدار HDL از این سطح خطر بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.

محاسبه نسبت کلسترول کل به HDL نیز ضروری است. برای این کار کلسترول کل بر مقدار HDL تقسیم می‌شود. در کل، این نسبت باید پایین‌تر از ۴ باشد، چون مقدار بالاتر از آن خطر بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.

البته، کلسترول تنها یکی از عوامل خطرزا بوده و با توجه به وجود عوامل خطرزای دیگری، مثل سیگار کشیدن یا فشار خون بالا، تعیین می‌شود که چه سطحی از آن نیازمند چه درمان به خصوصی است.

چگونه می‌توان کلسترول بد را کاهش داد ؟

اگر پزشک تشخیص دهد که کلسترول خون شما بالا است، او به شما توصیه خواهد کرد که تغییراتی در رژیم‌ غذایی‌تان داده و سطح فعالیتتان را افزایش دهید.

اگر بعد از چند ماه، هنوز هم کلسترولتان پایین نیامده باشد، برایتان داروهای کاهنده کلسترول تجویز می‌شود. در ادامه، انواع درمان‌هایی که برای کلسترول بالا وجود دارد را مختصراً توضیح می‌دهیم.

اصلاح رژیم غذایی

پیروی از رژیم غذایی سالم و متعادلی که چربی‌های اشباع شده آن کم است سطح کلسترول بدتان را پایین می‌آورد.

سعی کنید برای درمان چربی خون مصرف غذاهای زیر که چربی اشباع بالایی دارند را کاهش داده یا اصلاً آن‌ها را مصرف نکنید:

• قسمت‌های چرب گوشت و فرآورده‌های گوشتی، مثل سوسیس و پایِ گوشت
• کره، روغن کرمانشاهی و روغن لارد
• خامه، خامه ترش و بستنی
• پنیر
• انواع کیک و بیسکوئیت
• شکلات شیری
• روغن نارگیل، خامه نارگیل و روغن پالم

برای اطلاع از میزان چربی اشباع شده‌ای که از غذاهای بسته‌بندی دریافت می‌کنید، برچسب این غذاها را مطالعه نمایید.

اسیدهای چرب امگا۳

به عقیده بسیاری از متخصصان چربی‌های موجود در آووکادو و ماهی‌های روغنی، مثل خال مخالی، قزل‌آلا و تُن برای سلامتی مفیدند.

این چربی‌ها تحت عنوان اسیدهای چرب امگا۳ شناخته شده و می‌توانند سطح تری‌گلیسیرید بعضی از افراد را کاهش (بهبود) دهند.

عقیده بر این است که خوردن دست کم دو وعده ماهی‌های روغنی در هفته برای افراد دارای تری‌گلیسیرید بالا مفید است.

البته، هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد، مصرف مکمل‌های اسیدهای چرب امگا۳ نیز به همین اندازه مفید باشد.

داروهای کاهنده کلسترول

چندین نوع داروی کاهنده کلسترول وجود دارد که به روش‌های مختلف کلسترول را پایین می‌آورند:

استاتین‌ها

استاتین‌ها آنزیمی که در کبد کلسترول تولید می‌کند را مهار می‌کنند. این امر باعث کاهش کلسترول خون می‌شود.

معمولاً در ابتدا برای شما دارویی به نام آتورواستاتین تجویز می‌شود. سایر استاتین‌ها نیز عبارتند از سیمواستاتین و روزوواستاتین.

هنگامی که گفته می‌شود شخصی قادر به تحمل استاتین نیست، منظور این است که او دچار عوارض جانبی استاتین‌ها شده است.

عوارض جانبی استاتین‌ها عبارتند از سردرد، درد عضلانی و مشکلات معده مثل سوء‌هاضمه، اسهال یا یبوست.

آسپرین

در برخی موارد، دوز روزانه پایینی از آسپرین یا استیل‌ سالیسیلیک اسید تجویز می‌شود، که میزان آن به سن بیمار (معمولاً برای افراد بالای ۴۰ سال) و سایر عوامل خطرزا بستگی دارد.

ازتیمیب

ازتیمیب دارویی است که مانع از جذب کلسترول از غذاها و همچنین ورود شیره صفراوی موجود در روده‌ها به خون می‌شود. این دارو به اندازه استاتین‌ها مؤثر نبوده و همچنین کمتر از آن‌ها باعث بروز عوارض جانبی می‌شود.

نکاتی که باید در مورد تست LDL دانست ؟

تست کلسترول LDL باید زمانی انجام شود که شخص بیمار نباشد. LDL کلسترول در زمان یک بیماری حاد، به طور موقت کاهش می یابد (مثلاً بلافاصله پس از حمله ی قلبی و یا در هنگام استرس – استرس عمل جراحی و یا تصادف). بنابراین برای دست یابی به نتایج درست و واقعی، حداقل باید 6 هفته پس از هر گونه بیماری، این تست انجام شود.

برخی از داروها می توانند سطح کلسترول LDL را افزایش و یا کاهش دهند. هر گونه دارو یا مکمل مصرفی خود را به پزشک معالج اطلاع دهید.

معمولاً کلسترول LDL در زنان، در طی بارداری افزایش می یابد. زنان باید به مدت حداقل 6 هفته پس از زایمان صبر کرده و سپس می توانند آزمایش کلسترول LDL را انجام دهند.

بیشتر بخوانید:

کامل ترین راهنمای خواندن آزمایش خون به زبان ساده

عوارض فریتین خون بالا در بدن + راههای درمان