تفاوت بین یادگیری و عملکرد چیست ؟

تفاوت بین یادگیری و عملکرد

یادگیری یکی از مفاهیم و مباحث مطرح در روان‌شناسی بوده و به معنای تغییر نسبتا پایدار در رفتاری که در نتیجه تمرین تقویت شده رخ می دهد، بکار می رود .

اگر عملکرد را ظاهر شدن تغییرات ناشى از یادگیرى بدانیم که در شکل رفتارهایى پدیدار شده و قابل مشاهده باشد یا اینکه عملکرد را تبدیل رفتار بالقوه به رفتار بالفعل بدانیم، باید بپذیریم که یادگیرى و عملکرد با یکدیگر کاملا متفاوتند.

البته چیزی که مشخص است در اغلب موارد، تغییرات بوجود آمده از یادگیرى بلافاصله در عملکرد یا رفتار بروز نمى کند. عملکرد متأثر از عوامل متعددى مانند انگیزش، گرایش ، مقتضیات و موقعیتهاى مختلف محیط است.

یعنی اینکه ممکن است فردی چیزی را فرا گرفته باشد ولی در مرحله عمل کردن قرار نگیرد تا آنچه که یاد گرفته به عرصه نمایش گذارد.

به اقتضاى این عوامل، عملکرد ممکن است براى یادگیرى یک شاخص صحیح یا ناصحیح باشد؛ زیرا یادگیرى تغییرى نامشهود است. در هر صورت، عملکرد شاخصى است که گاه یادگیرى را بدرستى و گاه به طریق نادرست نشان مى دهد.

لذا براى دریافت میزان یادگیرى افراد همیشه نمى توان به آزمایش ها یا امتحاناتى که به عنوان شاخص هاى یادگیرى به کار مى روند، اعتماد داشت.

فرق بین یادگیری و عملکرد

بنابر توضیحاتی که در تفاوت یادگیری و عملکرد داده شد باید گفت ارزشیابى یادگیری بسته به شرایط محیط، گاه تصویرى نسبتاً واقعى و گاه غیرواقعى از یادگیرى آزمایش شونده به دست مى دهد. در واقع، امتحان و ارزشیابی، بندرت یادگیرى شاگردان را به تمامى منعکس مى کند.

با چنین محدودیتی، تنها راه اندازه گیرى میزان یادگیرى متوسل شدن به مشاهدهٔ دقیق رفتار یادگیرنده با وسایلى است که امکانات مشاهدهٔ دقیق را فراهم مى آورد. براى این کار، باید رفتار یادگیرنده پیش از تجربه و پس از آن مقایسه شود.

اگر رفتار او پس از قرار گرفتن در یک موقعیت یادگیرى (تجربه)، در مقایسه با پیش از آن گویاى تغییر باشد، یادگیرى صورت گرفته است (Loc. cit).

با تفاوت یادگیری و عملکرد بیشتر آشنا شویم

برای درک بهتر تفاوت یادگیری و عملکرد بذر گیاهى را در نظر بگیرید که قدرت رویش و محصول دهى آن در ایستگاه کشاورزى با فعل انفعالات خاص، تغییر داده شده و به عبارت دیگر اصلاح شده است.

این اصلاح به آن معنى نیست که بذر اصلاح شده در هر جا و در هر شرایطی، محصول خوبى خواهد داد، بلکه به رغم تغییرات بالقوهٔ بذر، به فعل درآمدن آنها مستلزم فراهم شدن شرایط مطلوب است.

چنانچه بذر اصلاح شده در انبار بماند، هرگز محصول نخواهد داد و در وضعیت نامساعد نیز محصول خوبى از آن حاصل نخواهد شد.

رویش بالقوه هنگامى به رویش بالفعل و محصول دهى مطلوب تبدیل خواهد شد که در محیط مناسبى صورت پذیرد. علاوه بر این، در چنین شرایطى نیز نمى توان انتظار داشت که تمام تغییرات بالقوهٔ ایجاد شده و به رشد بالفعل تبدیل شود.

با یک مثال دیگر تفاوت یادگیری و عملکرد را بیشتر درک خواهیم کرد : دانشجویى را در نظر بگیرید که در کلاس فیزیک مباحث مربوط به نور و آزمایشهاى آن را فرا گرفته است؛ روشن است وى تا زمانى که موقعیت و امکانات آزمایشگاهى فراهم نشده است یا جلسهٔ امتحانى پیش نیامده باشد، نمى تواند رفتار بالقوهٔ خود را به شکل رفتار بالفعل ظاهر سازد. در این وضعیت نیز نمى توان مطمئن بود که کلیه آموخته هاى دانشجو به فعلیت مى رسد.

بدیهى است آنچه مورد مطالعه، قضاوت و ارزشیابى قرار مى گیرد، عملکرد دانشجو در جلسهٔ امتحان یا آزمایشگاه است، نه تمامى یادگیرى او؛ زیرا یادگیرى فعل و انفعالى است که در درون موجود زنده صورت مى گیرد و تا این لحظه، روانشناسى یادگیرى موفق به شناخت واقعى آن نشده است، در حالى که عملکرد، یعنى حاصل یادگیرى را مى توان مستقیماً مشاهده و اندازه گیرى کرد.