تبخال چشمی چیست و به چه دلیل ایجاد می‌شود؟
ویروس تبخال به نام هرپس سیمپلکس (Herpes Simplex) یکی از شایع‌ترین علل تاول‌های ناحیه دهان، بینی و بعضی اوقات چشم است و بر خلاف پوست، موجب زخم و التهاب‌های مزمن در چشم می‌شود.
تبخال چشمی می‌تواند باعث ایجاد یک زخم دردناک روی پلک یا سطح چشم و نیز التهاب و ورم قرنیه شود.این ویروس در ایران نیز بسیار شایع است و بسیاری از دوران کودکی تا بزرگسالی و حتی میانسالی آن را تجربه می‌کنند و ممکن است آن را روی چشم خود نیز داشته باشند.تحقیقات نشان می‌دهد که عواملی مانند تب، استرس، نور خورشید و ضربات باعث عود تبخال می‌شوند.
دو نوع از ویروس هرپس سیمپلکس وجود دارد:
نوع یک، همان نوعی است که تولید تب خال می کند و می تواند چشم را نیز درگیر کند. نوع دو از طریق جنسی منتقل می شود و به ندرت مشکلات چشمی ایجاد می کند.
تقریبا تمام افراد در دوران کودکی در معرض ویروس نوع یک قرار می‌گیرند و این در حالی است که عفونت اولیه خفیف بوده و معمولا ایجاد گلودرد یا زخم در دهان کرده و خود به خود بهبود می‌یابد. معمولا منبع این بیماری یکی از افراد فامیل یا یک دوست است که این ویروس را در بزاق یا ترشحات بینی یا ضایعه فعال دهانی خود دارد.
وقتی این ویروس وارد بدن می‌شود به صورت خفته در عقده‌های عصبی می ماند و در شرایط خاصی مانند تب، استرس، نور آفتاب، تغییرات هورمونی (عادت ماهانه)، گرما، ضربه و حتی استفاده از بعضی داروهای خاص (مثل کورتون‌ها) فعال می‌شود.ممکن است این ویروس هنگام فعال شدن و عود مجدد، چشم را نیز درگیر کند که معمولا باعث عفونت پلک (بلفاریت)، عفونت ملتحمه (کونژنکتیویت) و عفونت قرنیه (کراتیت) می‌شود.
کراتیت (التهاب قرنیه) از اولین علائم چشمی این بیماری است و اغلب، لایه‌های سطحی قرنیه را گرفتار می‌سازد. اگر عفونت به لایه‌های عمقی‌تر قرنیه گسترش یابد، احتمال باقی ماندن جای زخم در قرنیه افزایش پیدا می‌کند که در این هنگام ممکن است در برخی افراد یووئیت (Uveitis) نیز اتفاق افتاده و به ندرت باعث تخریب وسیع شبکیه چشم شود .
علایم تبخال چشمی چیست؟
علایم ابتلا به این بیماری: درد، قرمزی چشم، ترس یا حساسیت نور، کاهش دید و ریزش اشک نشانه هایی هستند که باید آنها را به خاطر بسپارید و زمانی که با چنین علایمی مواجه شدید به پزشک متخصص مراجعه کنید. البته کدورت، رگ دار و نازک شدن قرنیه هم نشانه هایی هستند که نباید از آنها غافل شد، حواستان باشد این عارضه حتی می تواند، موجب پارگی قرنیه شود.
اگر می خواهید به محض ابتلا به تبخال چشمی از آن مطلع شوید و مشکلاتی را که می تواند با خود به دنبال داشته باشد، به حداقل برسانید، حواستان به لبه های پلکتان باشد. به طور حتم می پرسید یعنی چه؟ پاسخ شما این است که تبخال چشمی می تواند همان علایمی را که روی لب ایجاد می کند در لبه های پلکتان نیز ایجاد کند، از سوی دیگر می تواند سطح چشم را درگیر کند و تنها موجب قرمزی آن شود.
نکاتی برای مبتلایان به تبخال چشمی
عود، مشکل دیگر مبتلایان به تبخال چشمی
تبخالی که دلیل آن ویروس زونا باشد، به طور معمول در چشم عود نمی کند در حالی که تبخال نوع اول، که دلیل آن همان ویروس ساده تبخال است، می تواند به طور مکررعود کند. نکته مهم دیگر که اشاره به آن ضرورت دارد این است؛ در عود های بعدی علایم بیشتر بوده و ممکن است باعث افت بینایی نیز شود، پس این عارضه را جدی بگیرید.
توصیه ای برای مبتلاشدگان به این عارضه
اگر فردی یک بار به تبخال چشمی مبتلا شده با علایم آن آشناست، در حملات بعدی می تواند متوجه بازگشت آن شود. در چنین شرایطی باید به سرعت به پزشک مراجعه کند و تحت درمان قرار گیرد، زیرا همانطور که گفته شد در عود های بعدی بینایی فرد بیشتر در معرض تهدید قرار دارد و با توجه به اینکه بیمار چند بار دچار بازگشت این عارضه شده، ابتلا به این عارضه چقدر درگیری چشمی ایجاد کرده است یا نوع آن چیست؟
پزشک متخصص درمان را که به وسیله قطره یا پمادهای موضعی آغاز می کند. علاوه بر این در صورت نیاز باتوجه به شرایط قرص های ضد تبخال نیز برای فرد تجویز می شود.
سن هم مهم است. به گفته متخصصان این رشته، هنگامی که سیستم ایمنی بدن یک فرد تضعیف شود احتمال مبتلا شدن به این عارضه هم افزایش می یابد. هر چند که جنس نقشی در شانس ابتلا به تبخال چشمی ندارد، اما سن می تواند تا حدی تاثیر داشته باشد. به طور مثال افرادی که بیش از 50 سال دارند، بیشتر در معرض ابتلا به تبخال چشمی نوع 2 که دلیل آن زوناست، قرار دارند.
اما تبخال نوع یک بیشتر در سنین میان سالی دیده می شود، همچنین دچار شدن به بیماری های دیگر مانند، سرما خوردگی شدید و سوء تغدیه هم در این امر نقش دارند. این هم پله ششم نردبان.
چگونه از تبخال چشم پیشگیری کنیم؟
اما چگونه فرد مبتلا به این بیماری می شود و تبخال در چشمانش جا خوش می کند؟ پاسخ این پرسش این است که ویروس این عارضه چشمی از فرد مبتلا، به راحتی به فرد دیگر منتقل می شود بنابراین یادتان باشد باید از مواجهه با بیمارانی که دارای ضایعات فعال تبخال روی پوست خود هستند، اجتناب کنید. علاوه بر این یادتان باشد، برای پیشگیری حداقل باید این نکته را رعایت کنید؛ با دستی که به ضایعات آلوده روی لب خود زده اید، چشمتان را لمس نکنید.
درمان این بیماری بستگی به شدت و ضعف آن دارد.
در گام اول، عفونت چشمی با استفاده از قطره‌ها، پمادهای چشمی و گاهی داروهای ضد ویروسی خوراکی درمان می‌شود و گاهی پزشک نواحی آسیب‌دیده را با ملایمت توسط یک اپلیکاتور که انتهای آن از کتان است، از روی چشم برمی‌دارد.
افرادی که به طور مکرر دچار عفونت چشمی ناشی از ویروس تبخال می‌شوند، پس از مدتی، قرنیه‌شان که یک بافت شفاف است، تبدیل به یک شیشه مات می‌شود و ممکن است برای بهبود دیدشان، به پیوند قرنیه نیاز پیدا کنند که اگر لایه‌های عمقی تر قرنیه گرفتار شده باشد، ممکن است چشم‌پزشک علاوه بر موارد بالا، از قطره‌های کورتیکو استروئیدی (کورتون) نیز برای کاهش التهاب استفاده کند. ولی این موضوع را نباید فراموش کرد که استفاده از قطره‌های کورتیکواستروئیدی حتما باید تحت نظر دقیق پزشک باشد، زیرا در غیر این صورت آسیب‌های جدی به چشم وارد می‌کند.
اگر عفونت‌های چشمی ویروس هرپس عودکننده باشند، بیمار باید روزانه یک یا دو قرص ضد ویروسی به صورت خوراکی مصرف کند و از قرار گرفتن در معرض نور خورشید خودداری نماید، یا از عینک آفتابی استفاده کند.این بیماری به طور کامل ریشه کن نمی شود و بر اساس مطالعات، اگر فردی یک بار دچار تبخال چشمی شود، به احتمال 50 درصد، دوباره به آن مبتلا خواهد شد و این عود مجدد ممکن است هفته‌ها یا حتی سال‌ها پس از ابتلای اولیه بروز کند که نیاز به درمان خواهد داشت.از این رو توصیه می‌کنیم، بیمارانی که سابقه تبخال چشمی دارند سالانه توسط چشم‌پزشک معاینه شوند، یا در صورت مشاهده هر گونه علائم تبخال چشمی، فورا به چشم‌پزشک مراجعه کنند.