تاریخ دقیق جشن آذرگان در تقویم ۹۸ چه روزی است ؟

جشن آذرگان چه روزی است ؟

نهمین روز آذر ماه را آذرگان مینامند و به مناسب آن جشن میگیرند که معروف به جشن آذرگان است، آذرگان نهمین روز از نهمین ماه سال است و در گذشته ایرانیان باستان به پاس این هماهنگی جشن برپا می کردند و رقص و پایکوبی به راه می انداختند

ایرانیان باستان مردمانی بودند که از هر فرصتی برای شادمانی و سرور استفاده می کردند و جشن می گرفتند. به عبارت دیگر می توان گفت که ایران در گذشته جزو شادترین کشورهای جهان بوده است.

در نُهمین روز از آذرماه در گاهشمار زرتشتی که نام روز و ماه یکی می‌شود یعنی روز 9 آذر در ماه آذر، «جشن آذرگان» برگزار می‌شود که در گاهشمار خورشیدی برابر است با سوم آذر ماه خورشیدی است.

ابوریحان بیرونی در صفحه ۲۵۶ ترجمهٔ آثارالباقیه دربارهٔ این جشن می‌آورد:

روز نهم آذر عیدی است که به مناسبت توافق دو نام آذرجشن می‌گویند و در این روز به افروختن آتش نیازمند می‌باشند و این روز جشن آتش است و بنام فرشته‌های که به همهٔ آتش‌ها موکل است نامیده شده، زرتشت امر کرده در این روز آتشکده‌ها را زیارت کنند و در کارهای جهان مشورت نمایند.

تاریخ دقیق جشن آذرگان در تقویم ۹۸ چه روزی است ؟

تاریخ دقیق جشن آذرگان در تقویم 98 مصادف است با شنبه 9 آذر ماه

جشن آذرگان چطور جشنی است؟

یکی از جشن‌های باستانی و قدیمی، جشن باستانی آذرگان است. جشنی برای احترام به آتش که در نهمین روز از آذرماه در گاه‌شمار زرتشتی که نام روز و ماه یکی می‌شود یعنی روز آذر در ماه آذر، برگزار می‌شود.

اگرچه برگزاری آذرگان در سال‌های گذشته آن شور و حال سال‌های گذشته را ندارد، اما هنوز هم برگزاری آذرگان برای زرتشتیان شهرهای مختلف، به خصوص شهرهایی که آتشکده دارند، اهمیت زیادی دارد و حضور در این مراسم هم انگیزه‌ای‌ست برای سفر.

جشن آذرگان در برگزاری آیین‌های زردشتی آتش اهمیت زیادی دارد و آذرگان هم یکی از جشن‌هایی است که در گرامیداشت آتش و ایزد آن برگزار میشود.

تاریخچه جشن آذرگان

نهمین ماه ایرانیان آذر است. آذر یعنی “آتش” و در فرهنگ ایرانیان باستان رسم بود که نگهبانی و پاسبانی این ماه و روز را به “ایزد آذر” می سپردند. از این رو، مردم به زیارت آتشکده ها می رفتند، در پشت بام خانه ها آتش می افروختند و در گوشه گوشه ی کشور شادمانی سر می دادند.

آداب و رسوم ایرانیان باستان در برپایی جشن آذرگان

نیاکان ما در این روز خجسته لباس های پاکیزه به تن می کردند و در آتشکده ها، سفره های گسترده با خوراک های گوناگون بر پا می کردند. سپس، بر روی آتشی که افروخته شده بود چوب های معطر و خوشبو می گذاشتند. در پایان هر کس از آتش فروزان در آتشکده، اخگری به خانه می برد و آن را تا پایان زمستان روشن نگاه می داشت. آنها این عمل را نیک و خوش فرجام می دانستند.

جشن آذرگان و اهمیت آتش نزد زرتشتیان

اهمیت آتش در گذشته‌ها آنقدر زیاد بوده که در اساطیر ایران، ایزدی برای آن در نظر گرفته‌اند. آذر / آتش / آتُر / آتَر ایزدی است که او را پسر اورمزد(اهورامزدا) می‌دانند و همینکه آتش روشن باشد یعنی اهورامزدا هم مرئی است و وجود دارد.

حال دلیل اهمیت آتش چیست که برایش جشنی هم برپا می‌شود؟ از زمان بسیار دور آتش، عنصر مقدسی بوده است و دلیل مهم بودن آتش را اینها میدانند: پیشرفت‌های انسان همچون محرک بخار، الکتریسیته، گاز، کشتی، راه آهن، کارخانه و کلیه صنعت‌ها به خاطر وجود آتش بوده است.

آتش تاریکی شب را از بین می‌برد، در سرمای سخت، گرمایش پناهی است برای تن‌های سرد و خسته و همیشه اینطور معروف بوده که گرمی کانون خانواده به خاطر وجود آن است و اگر آتش نباشد، غذایی هم نیست.

اما چرا آتش؟ به نظر می رسد که وجود عنصر آتش برای ایرانیان اهمیت ویژه ای داشته است. اگر نگاهی به تاریخ بیاندازیم، متوجه می شویم که ایرانیان قرن ها پیش از میلاد مسیح، از سرزمین های سرد شمالی در جستجوی پیدا کردن محلی گرم برای زندگی، سرانجام به سرزمینی رسیدند که بعدها “ایران” خوانده شد و در آن سکنی یافتند.

وبعد از رهایی از سرما و پیدا کردن ایران گرم آنها قدر گرما، آتش و نور را بیشتر از مردمان دیگر می دانستند و برای هر آتش و نوری از جمله نور خورشید و ماه (آتش آسمانی) و شعله آتش ارزش قائل بودند.

آتش در نزد ایرانیان باستان از چنان اهمیتی برخوردار بود که حتی در اساطیر ایران، ایزدی برای آن در نظر گرفتند. آنها معتقد بودند که آذر (آتش، آتُر، آتَر) ایزدی است که پسر اورمزد می باشد و آتش روشن را به منزله حضور مرئی اورمزد می دانستند.

آتش های مقدس دین زرتشت

در برگزاری آیین های زرتشتی، آتش مرکزیت دارد. در دین زرتشت سه گروه آتش مقدس آیینی وجود دارد:

1. 
   آتش بهرام
2. 
   آتش آدران
3. 
   آتش دادگاه.

اما علاوه بر این آتش های آئینی، تقسیم بندی دیگر از این عنصر خاص یعنی آتش، در اوستا آمده است.

آذرگان وانواع گونه آتش مینوی در جهان

مطابق با یسنای ۱۷، بند ۱۱، پنج گونه آتش مینوی در جهان وجود دارد:

۱. آتش برزیسوه (Barzisavah): این آتش در برابر اورمزد می سوزد.

۲. آتش وهوفریانه (Vohufrayana): این همان آتشی است که در وجود انسان ها و جانوران نهادینه شده و منظور “غریزه” است.

۳. آتش اوروازیشته (Urvazishta): این آتش در گیاهان است.

۴. آتش وازیشته (Vazishta): این آتش در ابرها وجود دارد و همان “آذرخش” است.

۵. آتش سپنیشته (Spanishta): این همان آتشی است که در کانون های خانوادگی جای دارد.

آتشکده بزرگ اساطیری در باستان برای برگذاری جشن آذرگان

در گذشته سه آتشکده بزرگ اساطیری وجود داشتند:

• 
  ۱. آذر فَرَنبَغ (آتش موبدان):

این آتشکده را جمشید در فارس بنا نهاد، در وسط آتشکده ها یک میز سنگی می گذاشتند و روی آن ظرفی فلزی برای نگهداری آتش قرار می دادند. به این ظرف آتشگاه می گفتند که مردم، به اندازه پادشاه برای آن احترام قائل بودند.

زرتشتیان معتقد بودند: مانند دیگر عناصری –آب، باد، خاک- که خداوند آفریده است، آتش نیز باید از هر ناپاکی و پلیدی به دور باشد. بر اساس همین عقیده، زرتشتیان هرگز اجساد و لاشه را در آتش نمی سوزاندند و کشیدن سیگار و قلیان نزد آنها کاری ناشایست محسوب می شود.

• 
  ۲. آذر گُشنَسب (آتش ارتشتاران): این آتشکده را کیخسرو در آذربایجان ساخت.
• 
  ۳. آذر بُرزین مهر (آتش کشاورزان): این آتشکده را کی گشتاسب در خراسان تاسیس کرد.

آیین‌های جشن آذرگان

نیاکانمان آذرگان را روزی خجسته می‌دانستند و در خانه‌ها و بام‌ها آتش روشن میکردند. آن روز را با شادی و خواندن دعا و پهن کردن سفره‌ای آیینی که با خوراکی‌های مختلف در آتشکده‌ها آذین‌بندی شده بود، جشن می‌گرفتند.

موقع جشن، روی آتش چوب‌های خوش‌سوز و خوش‌بو میگذاشتند و به مناسبت شروع سرما، از آتش روشن در آتشگاه، هرکس مشعلی به خانه برده و آتش تا پایان زمستان در خانه‌ها روشن بود.

نه میگذاشتند خاموش شود و نه خللی در آن به وجود آید چراکه آن را خوش یمن می‌دانستند. یکی از نیایش‌هایی که در آذر روز هرماه و از جمله در آذر روز از آذرماه خوانده می‌شود «آتش نیایش» نام دارد که پنجمین نیایش از پنج نیایش «خرده اوستا» است.

مسعود سعد سلمان، شاعر پارسی گوی، در قطعه‌هایی که برای نام ماه‌های ایرانی سروده، دربارهٔ «آذر ماه» می‌گوید:

ای ماه، رسید ماه آذر / برخیز و بده می چو آذر آذر بفروز و خانه خوش کن / ز آذر صنما به ماه آذر

او همچنین دربارهٔ «روز آذر» گفته است:

ای خرامنده سرو تابان ماه / روز آذر می چو آذر خواه شادمان کن مرا به می که جهان / شادمان شد به فر دولت شاه

آیین‌های جشن آذرگان در ایران امروز

همچنین جز جدانشدنی این روز از گذشته تا امروز این بوده و هست که آتشکده‌ها را نظافت و آذین‌بندی میکردند، لباس‌های نو و تمیز می‌پوشیدند، خودشان را آرایش میکردند و به موها و ناخن‌هایشان می‌رسیدند. همچنین عقیده‌ای وجود دارد که می‌گوید اگر در این روز در مورد موضوعی مشورت کنند، نتیجه‌اش خوب است.

جشن آذرگان این روزها در شهرهای کرمان، یزد، شیراز، تهران و… از طرف زرتشتیان و با شرکت این گروه از اقلیت‌های مذهبی در مراکز دینی خودشان برگزار می‌شود. خواندن بخش‌هایی از اوستا توسط موبد، بخش همیشگی این آیین به شمار می‌رود.

جشن آذرگان در کدام شهرها برگزار می‌شود؟

تقریبا در تمام شهرهایی که آتشکده‌ای دارند و آتشکده‌ها هنوز سرپاست و از گزند حوادث در امان مانده، جشن آذرگان برگزار می‌شود، در شهری پررنگ‌تر و در برخی شهرها کمرنگ‌تر و در برخی شهرها هم به کل به فراموشی سپرده شده است، اما تعدادی از شهرهایی که آذرگان را در آنها گرامی‌ می‌دارند:

1. 
   آتشکده ورهرام(بهرام) در یزد که در خیابان آیت الله کاشانی شهر یزد، کوچه آتشکده قرار گرفته. این آتشکده زمستان‌ها از ساعت ۱۵ تا غروب آفتاب باز است.
2. 
   زیارتگاه شاه مهرایزد : زیارتگاهی است در شمال شهر کرمان، این محل بهباغچه بوداغ آباد هم معروف است. جشن فرخنده سده و آتش افروزی این جشن در این محل برپا می‌شود. این محل باغی دارد که دو ساختمان با حوض نسبتا بزرگ و آشپزخانه‌ای برای پخت نان، آش و سیروگ(نانی مخصوص آیین ها که از خمیر نان سنگک در پخت آن استفاده میشود) دارد.
3. 
   آتشکده آتشگاه که در غرب شهر اصفهان و در مسیر اصفهان – نجف آباد در نزدیکی منارجنبان بر فراز تپه‌ای سنگی و کم ارتفاع واقع شده.
4. 
   آتشکده تخت رستم که نزدیکی تهران، ۲۰ کیلومتری غرب شهریار در بخش جوفین در نزدیکی روستای قجر روی کوه تخت رستم قرار دارد.
5. 
   آتشکده نیاسر ( چهارتاقی نیاسر) که در نیاسر جاده کاشان به دلیجان، روستای نیاسر واقع شده.
6. 
   آتشکده آناهیتا یا قلعه دختر که در کرمان، خیابان انقلاب، کنار پارک انقلاب قرار گرفته.

جایگاه آذر در فرهنگ ایران

آذر در اوستا «آتَر/ آتَرش» و در پهلوی «آتُر / آتَخش» و در فارسی امروز «آذر / آتش» است. آذر، ایزد نگاهبان آتش و فروزه اهورامزداست برای همین گاه او را در شمار امشاسپندان آورده‌اند.

در فرهنگ ایران، آتش یکی از پدیده‌های طبیعی ستودنی است چون گرمای زندگی را در کالبد دیگر پدیده‌های هستی جاری می‌سازد و با نور خود که نشانی از آذر اهورایی است جان و دل یاران اهورامزدا را روشنایی می‌بخشد پس «سوی پرستش» اهورا مزداست و آتش پرستاران در آتشکده از آن پرستاری می‌کنند. جشن آذرگان از جشن‌های ویژه آتش در فرهنگ ایران است که در ستایش آذر اهورایی برگزار می‌شود.

انگیزه برگزاری جشن آذرگان

فرخندگی هم نامی روز و ماه به نام ایزد آذر و بزرگداشت جایگاه آن دراندیشه ایرانیان.

بیشتر بخوانید :

تاریخ دقیق آذر جشن در تقویم ۹۸ : آذر جشن چه روزی است ؟

جشن آذرگان

جشن مهرگان و دوستی ایرانیان باستان در تقویم چه روزی است ؟