دکتر عبدالحسین زرین کوب، نویسنده، مورخ، اسلام شناس، ایرانی، محقق و ادیب بزرگ معاصر در 27 اسفند 1340 در بورگر به دنیا آمد.
تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش به پایان رساند. سپس علاوه بر تحصیل در دبیرستان، برای تشویق پدرش که مردی متدین بود، اوقات فراغت خود را به تحصیل علوم دینی و کلامی می گذراند و در دوران تحصیل در فقه و تفسیر و ادبیات عرب به شعر عربی گرچه تا پایان سال پنجم دبیرستان به تحصیل علم پرداخت، اما کتاب های کمی در زمینه تاریخ، فلسفه و ادبیات به زبان فارسی منتشر شد و او آنها را نخواند.
پس از پایان کلاس ششم دبیرستان در تنها دبیرستان شهرستان، برای ادامه تحصیل به تهران آمد و رشته ادبیات را انتخاب کرد. در سال 1319 تحصیلات متوسطه را به پایان رساند. رشته ادبی در سراسر کشور در رتبه دوم قرار گرفت.
با بازگشایی دانشگاه در سال 1320، دکتر عبدالحسین زرین کوب در آزمون ورودی دانشکده حقوق شرکت کرد. اگرچه پس از کسب رتبه اول در دانشگاه ثبت نام کرد، اما به درخواست پدرش مجبور به ترک تهران شد. در همین ایام علی اکبر ده هدی که ریاست دانشکده حقوق را برعهده داشت در غم از دست دادن چنین دانشجوی مستعدی عزادار شد.
دکتر زرین کوب پس از فارغ التحصیلی از رشته حقوق به زادگاه خود بازگشت و در هورم آباد و بعداً در بروجرد به شغل معلمی مشغول شد، شغلی که کم کم به طور جدی به آن علاقه مند شد. در دوران استادی از تاریخ و جغرافیا و ادبیات فارسی گرفته تا عربی و فلسفه. و زبانهای خارجی و حتی ریاضیات و فیزیک و الهیات تدریس می کرد.
در نهایت میل به یادگیری او را به دانشگاه بازگرداند.
در سال 1324 پس از برنده شدن در آزمون ورودی دانشکده علوم عقلی و سیار و دانشکده ادبیات، وارد رشته ادبیات فارسی دانشگاه تهران شد. اما عبدالحسین زرین کوب در سال 1327 به عنوان دانشجوی سال اول از دانشگاه فارغ التحصیل شد و سال بعد در مقطع دکتری ادبیات دانشگاه تهران که زیر نظر استاد بدیع الزمان فروزانفر نوشته شده بود، ثبت نام کرد و با موفقیت به دفاع پرداخت.
پروفسور فروزانفر پس از دوره دکتری از وی برای تدریس در دانشکده علوم عقلی و سیار، تاریخ عرفان اسلامی و تاریخ علم پرداخت دعوت به عمل آورد.
دکتر زرین کوب در سال 1330 به همراه تعدادی از علمای معاصر مانند عباس اقبال آشتیانی، سعید نفیسی، دکتر معین، پرویز ناتل خانلری، غلامحسین صدیقی و عباس زریاب در ترجمه دایره المعارف اسلام (E1) شرکت کردند. مقالات طبیعت هلندی دعوت شد .
در دوران تحصیل در تهران مدتی نزد حاج شیخ ابوالحسن شعر خواند و با مباحث حکمت و فلسفه بیشتر آشنا شد. از آن پس با فلسفه های معاصر غرب آشنا شد و بعدها به مطالعه تصوف علاقه مند شد. این معلم که از قبل عربی، فرانسوی و انگلیسی می دانست، در جنگ جهانی دوم با کمک برخی مقامات ایتالیایی و آلمانی که در آن زمان در ایران بودند، به تدریس هر دو زبان پرداخت. در سال 1323 اولین کتاب او (فلسفه، شعر یا تاریخ تحول شعر و شعر در ایران) در بورژوا و در آن زمان حدود چهار سال یا بیشتر از تاریخ نگارش کتاب منتشر شد.
از ابتدای تحصیل در دانشگاه به تدریس در دبیرستان های تهران پرداخت. از سال 1328 سردبیر هفته نامه مهرگان شد که با وجود وقفه ها، پنج سال به طول انجامید. در سال 1335 با درجه دانشیاری در دانشگاه تهران شروع به کار کرد و به تدریس تاریخ اسلام، تاریخ ادیان، تاریخ کلام و فرق، تاریخ تصوف اسلامی و تاریخ علم پرداخت.
او در همان سال برای مدت کوتاهی کار انتشارات یک شرکت ترجمه و نشر را بر عهده گرفت. دکتر زرین کوب پس از دریافت درجه استادی در دانشگاه تهران (1339 شمسی)، مدتی در دانشگاه تهران و دانشکده هنرهای دراماتیک به تدریس پرداخت.
مدتی در فرهنگ لغت فرانکلین با مجتب مینوی همکاری داشت. در این میان چندین سردبیر مجله راهنمای کتاب (۱۳۴۲) را پذیرفت و فصلی ویژه برای ارائه ادبیات معاصر ایران در مجله ساخت. اما همکاری ایشان با مجلات داخلی به این محدود نمی شود و فعالیت علمی استثنایی استاد در انتشار مجلاتی چون سخن، یغما، جهان نو، دانش، علم و زندگی، مهر و فرهنگ ایران زمین است.
از سال 1347 تا 1349 به عنوان استاد مدعو در دانشگاه های کالیفرنیا و پرینستون به تدریس علوم انسانی در آمریکا پرداخت و سپس به دانشگاه تهران منتقل شد و در دو گروه تاریخ و ادبیات مشغول به کار شد.
فعالیت های دکتر عبدالحسین زرین کوب
او سفرهای زیادی به اروپا، آمریکا، جمهوری‌های شوروی سابق، هند، پاکستان و جهان عرب داشته و از کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مؤسسات علمی بازدید کرده و از برخی نسخه‌های خطی فارسی و عربی عکاسی کرده است. وی در این سفرها با جمعی از دانشمندان و نویسندگان بزرگ ایرانی و خارجی از نزدیک آشنا شد.
دکتر زرین کوب به عنوان نماینده ایران در بسیاری از کنفرانس های علمی بین المللی شرکت کرده و به ایراد سخنرانی پرداخته است. از جمله پنجمین کنگره اسلامی در بغداد، بیست و ششمین کنگره بین المللی مستشرقان در دهلی نو، کنگره بین المللی علوم تاریخی در وین، کنگره تاریخ ادیان در ژنو، خانه بزرگداشت حافظ شیرازی در دوشنبه، تاجیکستان، گنجویه. کنگره بزرگداشت نظامی در ایتالیا و بعداً ایالات متحده آمریکا مجمع عمومی ویراستاران طرح تمدن اقوام آسیای مرکزی در پاریس، کنگره بزرگداشت مولانا در مونیخ، کنگره بزرگداشت خواجوی کرمانی در کرمان و کنگره همکاری آسیای مرکزی در تهران برگزار می‌شوند. برخی از این مجامع
دکتر زرین کوب در 24 شهریور 1378 بر اثر بیماری قلبی و چشمی درگذشت.
آثار دکتر عبدالحسین زرین کوب
با تپه کاروان شعر بی دروغ شعر بی نقاب از کوچه رندان سفری در شعر فارسی یک سر نی دریا در کوزه قدم به قدم تا دیدار خدا کمد قدیمی در جستجوی هیچ جا از نامه ای (منتخب مثنوی معنوی)، دو قرن سکوت، تاریخ ایران پس از اسلام، تسخیر اعراب بر ایران (به انگلیسی در تاریخ ایران کمبریج)، تاریخ مردم ایران (دو جلد)، روزگار ایران، آثاری از ایران، روزگار دیگر، ارزش میراث صوفیانه، فرار از مدرسه، جستجو در تصوف ایرانی، دنباله جست و جو در تصوف ایرانی، در قلمرو وجدان، پلامن (درباره زندگی هلایی)، صندوق شعر فارسی، ادبیات فرانسه در قرون وسطی، ادبیات فرانسه در رنسانس، متافیزیک، شرح ترسایه خاقانی، ارسطو، ارسطو و هنر شعر…
منبع: danashnameh.roshd.ir