حمید سمندریان، کارگردان تئاتر و مترجم برخی از متون کلاسیک ادبیات نمایشی، در سال ۱۳۰۹ در تهران به دنیا آمد.
تئاتر را از دبیرستان شروع کرد و نزد حسین کایرکو، شباویز و نصرت کریمی تئاتر و بازیگری را فرا گرفت. این کلاس ها زیر نظر استاد عبدالحسین نوشین برگزار شد. حمید سمندریان نیز ویولن می نواخت و از شاگردان محمود ذوالفنون برادر بزرگتر زنده یاد جلال ذوالفنون بود.
پس از پایان دبیرستان به اروپا سفر کرد و در دانشگاه صنعتی برلین آلمان در رشته گرمایش مرکزی تحصیل کرد، اما بعداً در کنسرواتوار موسیقی و هنرهای نمایشی هامبورگ ثبت نام کرد. شاید برای همیشه از موسیقی خداحافظی کرد.
وی به مدت شش سال زیر نظر ادوارد مارکس از اساتید برجسته تئاتر و اصول کارگردانی و بازیگری به تحصیل آکادمیک پرداخت و همزمان به صورت حرفه ای در آلمان مشغول شد.
پس از این مدت به دعوت اداره هنرهای نمایشی اداره کل هنرهای زیبا به ایران بازگشت و به سرعت نمایشنامه جهنم یا بسته نوشته ژان پل سارتر را در سالن تازه تاسیس همان اداره به روی صحنه برد. هنرستان آزاد هنرهای دراماتیک که با هنرهای زیبای کل کشور ارتباط داشت.
پس از آن، حمید سمندریان به دعوت مهندس هوشنگ، دکتر مهدی برکشلی و با همکاری دکتر مهدی نامدار، دانشکده تئاتر دانشگاه تهران را تأسیس کرد و تا به امروز بدون وقفه در دانشگاه های تهران و تمامی تئاتر به تدریس ادامه داد. دانشگاه ها. .
در سال ۱۳۷۳ کلاس های آزاد بازیگری و کارگردانی را تأسیس کرد که شاگردان زیادی از آن فارغ التحصیل شدند و وارد عرصه هنر شدند که از آن جمله می توان به سعیده پور صمیمی، مریم معترف، سوسن تسلیمی، فریبرز عرب نیا، احمد آقالو، پرویز پور حسینی اشاره کرد. امین تارخ-احمد ساعتچیان-محمد رحمانیان-محمدرضا جوزی-محمد یعقوبی-امیر جعفری-فتحعلی اویسی-فردوفس کاویانی-مهران مدیری-خسرو سینا-میر طاهر مظلومی-پیام دهکردی-هامیداسکوئیوس-نویدسعیوس مجید صالحی-فرزاد حسنی-شهرام عبدلی-کتب الدین صادقی-کیومرث مرادی-علیرضا اشکان-حمید فرخ نژاد-الیکا عبدالرزاقی-حمید میهن دوست-آشا محرابی-حسام نواب صفوی ای …
حمید سمندریان در سالهای قبل از انقلاب در سال 1342 گروه نمایشی منسجمی را به نام گروه هنری پاسارگاد تشکیل داد که متشکل از: پرویز پورحسینی، سعید پورصمیمی، پری صابری، اسماعیل محرابی، جمشید مشاییهی، پرویز کاردان، محمد حفاظی، منهاسمی ثاثا. ، مهدی فخیم زاده و …
سمندریان برخی از مهم‌ترین نمایشنامه‌های نویسندگان برجسته تئاتر غرب مانند فردریش دورنمات، برتولت برشت، آنتوان چخوف، یوژن یونسکو، آرتور میلر، ماکس فریش، ژان آن، تنسی ویلیامز، ژان پل سارتر، هنریک ایبسن را ترجمه و کارگردانی کرد. . از این منظر او را باید یکی از کارگردانان برجسته تاریخ تئاتر ایران دانست که کمکی جدی در آشنایی مردم و علاقه مندان به تئاتر با اجراها و آثار کلاسیک و استثنایی تاریخ تئاتر جهان است.
در سال 88 با تعهد معاونت اجتماعی شهرداری تهران و با حضور شهردار تئاتر شماره 2 خانه هنرمندان ایران در شهر ایران به نام این چهره مشهور عرصه هنر نامگذاری شده است.
سمندریان صاحب تئاتر شد
سمندریان در عرصه سینما نیز تجربه داشت و در اوایل دهه 20 فیلم تمام وسوسه های زمین را کارگردانی کرد اما به سینما بازنگشت، هرچند همسرش هما روستا از بازیگران مطرح تئاتر بود. و سینما و برای برخی از فیلم های جوایز سیمرغ بهترین بازیگر زن را نیز از آن خود کرد.
سمندریان صبح روز ۲۲ تیرماه ۱۳۹۱ در حالی که قرار بود نمایشنامه گالیله اثر برتولت برشت روی صحنه برود، درگذشت.
حمید سمندریان چند نمایشنامه را در رادیو صدای ایران ترجمه کرد که کارگردانی آن را نیز بر عهده داشت:
غروب آخرین روزهای پاییز فردریش دورنمات 1341
سوراخ کردن فردریش دورنمت 1341
حمزاده توسط فردریش دورنمات در سال 1341 نوشته شده است
اقدامات وگا فردریش دورنمت 1341
فیزیکدانان فردریش دورنمات 1987
آنتیگونه اثر ژان آنویس، 1997
آثار اجرا شده در تلویزیون ملی ایران با ترجمه و کارگردانی حمید سمندریان:
غروب پاییزی فردریش دورنمات در سال 1342
نمایشنامه استریندبرگ اثر فردریش دورنمات از سال 1351
خمره اثر لوئیجی پیراندلو 1974
جراحی پلاستیک پیر فراری 1940
پلات (روح کوچک) ماریا کول راماسادو 1340
ساعت شش در خیابان آتن روی فردیناند
به سوی دمشق اثر آگوست استریندبرگ در سال 2002 با همکاری بازیگران آلمانی
حمید سمندریان به دعوت پروفسور رگنبرگ استاد دانشگاه مونیخ و کارگردان تئاتر به انستیتو گوته دعوت شد و نمایش های زیادی را با بازیگران آلمانی روی صحنه برد. این همکاری بین سالهای 1951 تا 1957 ادامه داشت.
شهاب آسمانی فردریش دورنمات
چگونه رنج آقای موکین پات به پایان می رسد، پیتر وایس
سوراخ فریدریش دورنمات 4- سانتا کروز ماک فریش
راهب و سارق هاینریش بول
خوزه از هاینریش بول
Flip Hoots’ Mak Rage، Mak Frisch
بالماسکه یک دزد اثر ژان آنویل
جهنم ژان پل سارتر
عروسی آقای می سی سی پی فردریش دورنمات
توراندخت هیلدس هایمر
مردگان و دفن ژان پل سارتر
ترجمه ها
غروب در روزهای پاییزی فردریش دورنمات، چاپ 1340 توسط مروارید.
سوراخ کردن فردریش دورنمت، 1342، نشر مرواریدا
عروسی آقای می سی سی پی فردریش دورنمات 1341 انتشارات پیروز
دایره گچی قفقازی برتولت برشت ۱۳۴۱ تجدید چاپ ۱۳۷۸
وگا و اقدامات دوقلوی فردریش دورنمات در سال 1341
دیدار با پیرزن فردریش دورنمت 1342 تجدید چاپ 1378 انتشارات کاتره
رومولوس بزرگ فردریش دورنمات 1369 مرکز هنرهای نمایشی
Tennessee Williams Glass Zoo 1342 تجدید چاپ 1383 انتشارات قطره
Leukadia of Jean-Anne در 1343 چاپ مجدد 2004 انتشارات قطره
مقبره هرکول و اوگی فردریش دورنمات در سال 1343
آندورا اثر مک فریش 1347 انتشارات روز
Physicists Friedrich Dornmat 1350 Reprint 2004 Drop Publishing
Flip Hoots’s Furious Rage, Mak Frisch 1350 تجدید چاپ 1370 منتشر شده توسط مرکز هنرهای نمایشی
فرشته در سال 1352 فردریش دورنمات به بابل آمد
رنج آقای موکین پوت در سال 1974 چگونه به پایان می رسد؟
مکبث ویلیام شکسپیر 1976 چاپ مجدد 2004 انتشارات قطره
نمایشنامه استریندبرگ اثر فردریش دورنمات 1351 تجدید چاپ 1374 نسل قلم
منبع: همشهری آنلاین