Consistency در آزمایش مدفوع
Consistency در آزمایش مدفوع : نمونه گیری مدفوع یک آزمایش جهت بررسی ارگانیسم های بیماری زا و غیر بیماری زای موجود در دستگاه گوارش مانند انگل، قارچ و باکتری و همچنین وجود آسیب در دستگاه گوارش و آنالیزهای بیوشیمی انجام می گیرد.
نمونه گیری مدفوع باید به گونه ای انجام شود که بتوان هرنوع انگلی را تشخیص داد و جداسازی نمود. همچنین نمونه باید در یک ظرف دهان گشاد تمیز قرار گیرد و درب ظرف محکم باشد تا رطوبت نمونه حفظ شود.
برای اینکه نمونه گیری مدفوع به راحتی انجام شود لازم است که نکاتی مورد توجه قرار گیرد.
در صورتی که اندازه گیری کمی یا کیفی چربی در مدفوع درخواست شود، بیمار باید قبل از اینکه آزمایش را انجام دهد از شیاف یا مواد روغنی استفاده نماید.
قبل از انجام آزمایش مدفوع
۵ روز قبل از نمونه گیری از درمان با موارد زیر بپرهیزید:
-
روغن های کرچک -
روغن های معدنی -
منیزیوم -
بیسموت -
ترکیبات ضد اسهال -
مصرف آنتی بیوتیک
دقت نمایید که نمونه مدفوع باید در یک ظرف پلاستیکی که آزمایشگاه در اختیار شما قرار داده است جمع آوری شود. در صورتی که بیمار بستری باشد می تواند در یک ظرف خشک نمونه را ریخته و با استفاده از چوب مخصوص (آبسلانگ)، نمونه را به ظرف برچسب دار انتقال دهد.
همچنین توجه داشته باشید که نمونه مدفوع را نباید با دستمال کاغذی، صابون، ادرا یا آب مخلوط شود. نکته ای که باید مورد توجه قرار گیرد اینکه برخی از انگل های فعال ممکن است با ادرار از بین بروند.
نمونه هایی که به اسهال خونی مشکوک هستند باید بلافاصله بعد از نمونه گیری به آزمایشگاه ارسال گردند.
Consistency به چه حالتی از مدفوع گفته میشود ؟
در اشخاص سالم نمونه مدفوع به اینصورت میباشد که : باید شبیه سوسیس یا مار با سطحی سیقلی و نرم و یا شبیه سوسیس دارای ترک های ریز بر روی آن باشد.
نمونه های مدفوع به خوبی شکل گرفته : نمونه مدفوع جامد Well-formed, solid stool samples
نمونه های مدفوع خفیف : شل Mushy/loose to watery stool samples : در این گروه مدفوع به صورت گلوله های نرم با لبه های نرم یا خمیر مانند با شکلی کاملا به هم ریخته میباشد که به راحتی دفع میگردد
نمونه های مدفوع بسیار آبکی / خونین / نمونه مدفوع لزج Very watery/bloody/slimy stool samples : در این حالت مدفوع به شکل کاملا مابع بدون هیچ گونه شکل جامد میباشد که ممکن است در آن خون و یا ….. وجود داشته باشد
زمان صحیح انجام آزمایش بعد از جمع آوری مدفوع
بستگی به روش جمع آوری نمونه در آزمایشگاه دارد چون بعضی از آزمایشگاهها از مواد نگهدارنده استفاده می کنند.
زمان صحیح به شرح زیر است :
-
آبکی (Liquid or watery) : باید در فاصله زمانی ۳۰ دقیقه بعد از جمع آوری نمونه آزمایش شود. -
نرم (Soft) : باید در فاصله زمانی ۳۰ دقیقه بعد از جمع آوری نمونه آزمایش شود. -
نیمه شکل دار (Semi formed) : باید در فاصله زمانی ۶۰ دقیقه بعد از جمع آوری نمونه آزمایش شود. -
کاملاً شکل دار (formed) : همان روز یا روز بعد می تواند آزمایش شود.
باید توجه نمود که می توان نمونه را در یخچال c ؛(۵-۳) نگهداری نمود که در این حالت، تخمها لاروها و کیستهای تک یاخته تا چند روز بدون تغییر شکل حفظ می شود اما باید توجه نمود که نمونه ها یخ نزند، چون در اثر نگهداری در دمای زیر صفر، خصوصیات ظاهری انگل تغییر می کند. نمونه نگهداری شده در یخچال برای انجام آزمایش مستقیم به هیچ وجه مناسب نیست چون تروفوزوئیت تک یاخته از بین می رود. همچنین نمونه ها را به هیچ وجه نباید در انکوباتور قرار داد…
بهترین نمونه مدفوع چگونه است ؟
بهترین نمونه از نمونه های مدفوع مدفوعی است که به شکل مار مانند با سطحی نرم و سیقلی که به راحتی دفع میشود که بیانگر عملکرد سالم سیستم گوارش بدن ما و نحوه صحیح تغذیه است
اگر مدفوع بسیار آبکی / خونین / نمونه مدفوع لزج Very watery/bloody/slimy stool sample باشد باید با دکتر مشورت کرد تا با انجام آزمایشی کامل پی به علت دقیق اسهال ببرد و نسبت به درمان آن اقدام نماید. ولی تا آن زمان میتوان با تغییر در رژیم غذایی و استفاده از برخی آیتم ها همچون موز سیب برنج و….استفاده کرد تا کمی به مدفوع شکل سفت تری بدهد
بررسی میکروسکوپی و ماکروسکوپی مدفوع
جمع آوری نمونه :
اگر زمان زیادی بگذرد (بیش از یک ساعت ) ترفوزوئیت از بین می رود. در بیش از یک روز کیست هم ازبین می رود. تخم بعضی کرم ها لاروه می شود.
-
نمونه با آب و ادرار مخلوط نشده باشد. -
محل نگهداری نمونه یخچال آزمایشگاه باشد. -
اول نمونه های خونی، موکوسی بعد آبکی و سپس قوام دار آزمایش شود.
سه نوبت آزمایش مدفوع
اگر قرار باشد که سه نوبت آزمایش مدفوع انجام شود باید هر نوبت در یک روز یا یک روز در میان انجام شود. در صورتی که فرد دچار یبوست باشد بهتر است که سه نمونه را حداکثر در فاصله زمانی ۱۰ روز جمع آوری نمود.
نمونه مدفوع اسهالی و لزج باید هر چه زودتر به آزمایشگاه ارسال شوند. اما اگر نمونه معمولی باشد و یا اینکه سفت باشد اگر نمونه سریع به آزمایشگاه منتقل نشود، باید نمونه را در یک محل که سرد و گرم نباشد نگه داری نمود و حداکثر باید تا ۲۴ ساعت نمونه را به آزمایشگاه انتقال داد.
اگر کرم یا موارد مشکوکی مشاهده کردید به آزمایشگاه اطلاع دهید.
-
برای نمونه گیری مدفوع نیازی به ناشتا بودن نیست. -
در صورتی که درون قوطی مایع مشاهده نمودید مایع را بیرون نریزید. -
اگر دارو مصرف می کنید قبل از نمونه گیری حتما با آزمایشگاه مشورت نمایید. -
حجم نمونه مدفوع مورد نیاز
سوالی که اغلب افراد در این باره دارند مقدار حجم مورد نیاز مدفوع است برای نمونه گیری است. بهتر است بدانید که حجم مدفوع باید به اندازه چند گرم یا معادل دو یا سه بار برداشت با آبسلانگ (چوب بستنی) باشد.
در صورتی که پزشک از شما کشت مدفوع را هم درخواست کرده باشد بهتر است که ابتدا اول کشت داده شود و بعد از آن آزمایش ساده مدفوع انجام گیرد.
در صورتی که قرار باشد بر روی نمونه آزمایش کشت میکروبی انجام شود نباید به نمونه مدفوع مواد نگه دارنده اضافه شود.
جمع آوری نمونه از نظر تشخیص انگلی
نمونه برداری باید به نحوی انجام پذیرد که امکان تشخیص و جداسازی هر انگلی وجود داشته باشد تشخیص عفونتهای انگلی به امتحان میکروسکوپی مدفوع, ادرار, خون, خلط, بافت و در مواردی بررسی ماکروسکوپی نمونه استوار است نمونه ها باید در یک ظرف دهان گشاد تمیز پلاستیکی یا مومی جمع آوری گردد در پیچ ظرف باید کاملاً محکم باشد تا رطوبت نمونه حفظ گردد
نمونه ها نباید با آب یا ادرار مخلوط شود زیرا سبب بی حرکت شدن تروفوزوئیت تک یاخته و یا موجب از بین رفتن آن می گردد. آلودگی اتفاقی نمونه با خاک و یا آب ممکن است باعث گردد که نمونه به ارگانیسمهای دارای زندگی آزاد که موجود در آب و یا خاک می باشند آلوده شده که در این مورد به آسانی با تک یاخته های انگلی اشتباه می شوند و جمع آوری نمونه از توالت فرنگی نیز مناسب نمی باشد.
تداخل مواد در آزمایش مدفوع :
بعضی از مواد مانند روغنهای معدنی، باریم (کریستالها مانع مشاهده انگل به خصوص تک یاخته ها می گردند) بیسموت، آنتی بیوتیکها (تتراسایکلین )، داروهای ضدمالاریا و مواد غیرقابل جذب ترکیبات ضد اسهالی در جداسازی انگلهای روده ای تداخل می کنند.
بعد از مصرف مواد فوق بوسیله بیمار، ممکن است برای مدت یک هفته تا چند هفته نتوان انگل را تشخیص داد.
معمولاً دو ماده ای که به مقدار زیاد توسط بیماران مصرف می گردد باریم و آنتی بیوتیک است که تتراسیکلین باعث کاهش یا از بین رفتن انگل ها (مخصوصاً تک یاخته ها) می گردد و در چنین مواردی باید نمونه برداری بعد از گذشت ۷ روز انجام شود.
ثبت مشخصات نمونه مدفوع
هر نمونه باید دارای مشخصات نام بیمار، نام پزشک، شماره آزمایشگاه، تاریخ و زمان جمع آوری نمونه باشد.
برگ درخواست پزشک باید ضمیمه شده و در آن اطلاعات اضافی مانند تشخیص احتمالی بیماری با توجه به علائم آن و یا تاریخچه مسافرت به منطقه خاص ذکر گردیده باشد.
باید توجه نمود که چون هر نمونه مدفوع می تواند به عنوان یک منبع مهم باکتری، ویروس و انگل باشد، لذا باید به عنوان یک منبع آلوده کننده مهم محسوب گردد.
تعداد نمونه های مدفوع
حداقل ۳ نمونه، به صورت هر روز یا یک روز در میان باید جمع آوری گردد (به دلیل اینکه معمولاً بعضی از تک یاخته ها و تخم کرمها به صورت تناوبی دفع می گردند).
در مواردی که بیمار اسهال و درد شکم نداشته باشد می توان دو نمونه را بطور معمول و یک نمونه را بعد از استفاده از یک مسهل مانند سولفات منیزیم یا Fleets phosho-soda جمع آوری نمود.
از مسهل های روغنی نباید استفاده کرد زیرا روغن باعث کندی حرکت تروفوزوئیت شده و به علت تغییر شکل انگل، تشخیص را مشکل می سازد .
در مواردی که پزشک مشکوک به آمیباز روده ای باشد جمع آوری ۶ نمونه بیمار کمک کننده است و باعث تشخیص عفونتهای آمیبی به میزان ۹۰% می گردد، اما معمولاً کمتر توسط پزشک درخواست می گردد.
در صورت مثبت بودن آزمایش انگل در نوبت اول، دو نوبت دیگر نیز حتماًُ باید مورد بررسی قرار گیرد، چون ممکن است بیمار به دو یا چند انگل مختلف آلوده باشد.
زمان جمع آوری نمونه
اگر نمونه های مدفوع به صورت یک روز درمیان جمع آوری گردد، ۳ نمونه را باید حداکثر در فاصله زمانی ۱۰ روز جمع آوری کرد. اگر منظور جمع آوری ۶ نمونه باشد، باید آنها را حداکثر در فاصله زمانی ۱۴ روز جمع آوری کرد.
باید توجه نمود که نباید در طی یک روز بیشتر از یک نمونه از بیمار جمع آوری نمود.
بیشتربخوانید :
Ova and Parasites در آزمایش مدفوع نشانه چیست ؟
Yeast در آزمایش مدفوع : علائم وجود Yeast (مخمر) در مدفوع چیست ؟
wbc در آزمایش مدفوع نشان دهنده چه بیماریهایی میباشد ؟
علت چسبندگی مدفوع چیست و چگونه درمان میشود ؟