بذر چیست ؟
بذر (seed) ماده یا هر اندامی از گیاه است که برای تکثیر گیاهان از آن استفاده می‌شود.
اگر جنبه غذایی بذر مطرح باشد، به آن kernel یا Grain گویند.
به طور کلی بذر نتیجه نهایی فعالیت‌های یک نسل گیاه و همچنین آغازی برای نسل جدید می‌باشد.
بذر، تخمک بالغ (رسیده) شامل گیاه جنینی (germ) و ذخیره غذایی (endosperm) است که همگی با پوسته حفاظتی بذر (bran) احاطه شده است.
بذر دو خصوصیت دارد:
-
تکثیر یافته و گیاهی همانند والدین خود را تولید کند. -
تکثیر یافته و تعداد آن زیاد شود که مازاد آن توسط انسان به مصرف غذا، علوفه، روغن‌کشی و … برسد.
رومیان قدیم بذر را «رب النوع» یا «الهه زراعت» می‌دانستند.
از لحاظ گیاه‌شناسی، بذر تخمک رسیده‌ای است که توان رشد و تبدیل به یک گیاه بالغ را دارد.
این عضو گیاه نتیجه تلقیح جنسی یعنی حاصل تلاقی گامت‌ها در درون تخمک است ولی میوه حاصل از رشد دیواره تخمدان به وجود می‌آید.
البته میوه‌ای مانند سیب یک میوه واقعی است؛ زیرا از رشد تخمدان به وجود آمده است، ولی توت‌فرنگی و انار میوه کاذب هستند؛ زیرا از رشد نهنج به وجود می‌آیند.
گاهی در باغبانی، میوه خود ممکن است به عنوان یک بذر در نظر گرفته شود؛ مانند کاج ارغوانی، آلو (شفت) یا ذرت (گندمه).
خصوصیات بذر مرغوب
-
از نشانه های بذر مرغوب داشتن رنگ و بوی بذر می باشد -
باید رسیده باشد -
دانه ها رنگ پریده و آفت زده نباشند -
مقدار کمی رطوبت را در خود حفظ کرده باشند -
پوک نباشند -
شکسته یا نصفه نباشند -
عاری از هر گونه دانه های هرز باشند -
وزن متناسب را دارا باشند -
به مواد شیمیایی آغشته نباشند چرا که این کار باعث آسیب رسیدن به جوانه و گیاه می شود
انواع روش های کاشت بذر
-
1. کاشت مستقیم بذر
کاشت بذر مستقیم به این معنا است که شما به جای اینکه نهال و یا قلمه ای از گیاه مورد نظرتان را بکارید، به طور مستقیم بذر آن را خریداری کرده و بکارید.
به طور معمول بسیاری از بذر گیاهان و سبزیجات در فضای خارجی خانه رشد می کنند اما برخی از آنها نیز علاقه ای به رشدر در فضای داخلی را ندارند در حالی که بسیاری از افراد می خواهند فعالیت کشاورزی خود را با کاشتن در فضای داخلی شروع کنند.
این مسئله برای گیاهانی که دارای رشته بلند هستند صادق است، مانند کرفس، جعفری و … .
نکات مهم در هنگام کاشت مستقیم بذر
برای این که شما نتیجه مطلوب را دریافت کنید نباید تنها دانه را در خاک قرار دهید.
رعایت برخی از نکات برای دریافت نتیجه مطلوب الزامی است :
-
اطمینان حاصل کنید که قبل از کاشت بذر، خاک مورد نظر بدون علف هرز باشد. چرا که اگر خاک شما دارای علف هرز باشد، سهم مواد معدنی و آب مورد نیاز گیاه شما را استفاده می کند. -
به طور کلی برای هر بذری قاعده ای وجود دارد. برخی از بذرها باید تا سه برابر اندازه خود در عمق خاک قرار داده شوند در حالی که برخی دیگر نیاز به رشد بیشتری دارند و بهتر است که در سطح بالاتری قرار داشته باشند. -
هر بذری باید در زمان مشخصی کاشته شود تا جوانه زند. به عنوان مثال در شرایط آب و هوایی سرد. پس سعی کنید اطلاعات درستی در این رابطه کسب کنید. -
اگر در فضایی بزرگ قصد کاشت بذر دارید حتما جای دقیقشان را به خاطر داشته باشید. این کار را می توانید با خط کشی کردن انجام دهید. -
بهتر است قبل از کاشت خاک را مرطوب نگه دارید. آب را به مستقیم روی بذر نریزید و سعی کنید خاک را مرطوب نگه دارید. -
2. کاشت غیر مستقیم
کاشت بذر در این روش شما دیگر نیازی به بذر ندارید و می توانید از نهالی استفاده کنید که قابلیت رشد در فضاهای خانگی و گلخانه ها را دارند.
این روش نیز مانند هر روش دیگری مزایا و معایب خودش را دارد.
در این حالت در مقایسه با روش مستقیم می توانید کنترل بیشتری روی رشد گیاه داشته باشید و گیاه را از آفت های مختلف محافظت کنید.
کاشت مستقیم بذر بهتر است یا غیر مستقیم ؟
به طور کلی زمانی که شما دانه ای را می کارید اگر به خوب با روش های مراقبت از سلامت گیاه آشنا باشید می توانید منتظر نتیجه خوبی باشید.
در حالی که زمانی که ما نهالی را قلمه می زنید و یا محیطش را جا به جا می کنید، ممکن است در اثر استرسی که به گیاه وارد کرده اید شاهد نتیجه چندان مطلوبی نباشید.
از طرف دیگر کاشت از طریق بذر بسیار از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه تر است و کاشت آنها ساده تر است.
تفاوت بذر و دانه گیاه
دانه به تخمک لقاح یافته ای که دارای رویان است گفته می شود.
مانند لوبیا، نخود، عدس، جو و ….
بذر اندام تکثیر جنسی گیاه است و دارای قسمت هایی مانند پوسته، بافت مواد مغذی و رویان است.
مانند بادمجان، فلفل و …
بیشتر بخوانید:
لیست قیمت انواع بذر و تخم گیاهان در بازار
لیست قیمت انواع سم و آفت کش در بازار