اهمیت تقویت منفی در تربیت فرزند

تقویت منفی چیست و نظریه اسکینر چیست؟

به گزارش دلگرم : هر نوع نتیجه ای که انگیزه ی اجتناب از آن باعث شود دفعات تکرار یک رفتار افزایش پیدا کند یک تقویت کننده منفی محسوب میشود. به معنای دیگر تقویت منفی رفتار، یک شیوه ی انگیزشی است. به این معنا که ما میتوانیم تقویت کننده های منفی را پیدا کنیم و در برنامه های خود و دیگران بگنجانیم. تقویت منفی یکی از اصول و ابعاد مهم رفتارگرایی به شمار میرود یعنی انجام عملی یا فراهم کردن شرایطی که موجب کاهش یا افزایش یک رفتار خاص میشود. به عنوان مثال اگر کسی از ترس نمره پایین در امتحان و احساس سرافکندگی در برابر معلم و همکلاسی ها بیشتر درس بخواند، در واقع او برای فرار از یک تقویت کننده منفی، رفتاری را تکرار کرده است.

نظریه اسکینر در مورد تقویت منفی : در نظریه اسکینر، تقویت منفی یک محرک بیزار کننده نقش اصلی را دارد. به عنوان مثال؛ اگر در مقابل دو موش آزمایشگاهی اهرمی قرار دهیم که در یکی با هر بار فشار وارد کردن به اهرم غذا برسد و به دیگری شوک الکتریکی؛ موش اول کم کم درک میکند که با فشردن اهرم به یک پیامد مثبت میرسد اما موش دوم دیگر دلش نمیخواهد آن اهرم را فشار دهد زیرا، میداند این کار با درد زیادی همراه است.

دریافت کردن چیزی خوشایند پیامد خوبی است، ولی این فقط نیمی از ماجراست. خلاص شدن از دست چیزی که آن را آزارنده می دانیم – یا اجتناب کردن از چیزی که انتظار داریم آزارنده خواهد بود – نیز پیامد خوبی است. ما برای تسکین بخشیدن به سردرد آسپیرین مصرف می کنیم، کودکان برای متوقف کردن غرغر والدین خود اتاق خویش را تمیز می کنند، و هروقت که باران می آید برای اجتناب از خیس شدن از چتر استفاده می کنیم.

این فرایند تقویت منفی نامیده می شود: پاسخ به وسیله حذف کردن یک محرک یا اجتناب کردن از آن نیرومند می شود. این محرک که حذف (یا از آن اجتناب شده است) تقویت کننده منفی نامیده می شود. تقویت منفی را با تنبیه قاطی نکنید. تنبیه پاسخ را ضعیف می کند. تقویت -خواه مثبت باشد یا منفی – همیشه به معنی آن است که پاسخ نیرومند می شود.

اهمیت تقویت منفی در فرزند پروری و تربیت فرزندان

این نوع رفتار میتواند مانع انجام یک رفتار نادرست شود. پدرها و مادرها گاهی برای اینکه کودک خود رفتار نامطلوب و نادرست خود را تکرار نکند تنبیهی برای آنها مشخص میکنند و فرزندان برای فرار از تنبیه، از تکرار آن رفتار نا مطلوب و نادرست پرهیز میکنند. اما گاهی والدین تقویت منفی را به شکل تنبیه بدنی انجام میدهند و آنها بر این باورند که ترس از تنبیه بدنی باعث میشود که فرزندان شان دیگر کار اشتباهی انجام ندهند. که این تصور کاملا غلط و اشتباه است و باعث تبعات منفی زیادی میشود. حتی ممکن است که کودک خشونت های را که در خانه تجربه کرده است در مدرسه به دیگر همسن های خود تکرار کند.

انواع تقویت کننده برای کودکان و نوجوانان

• 
  محروم کردن فرزند از بازی با اسباب بازی مورد علاقش
• 
  محرم کردن فرزند از تماشای برنامه مورد علاقه
• 
  محروم کردن کودک از مکان مورد علاقه

خاموشی کنشگر

خاموشی کنشگر عبارت است از ضعیف شدن یک پاسخ و در نهایت ناپدید شدن آن به علت اینکه دیگر تقویت نشده است. هنگامی که رفتارهای قبلا تقویت شده دیگر نتیجه ای ندارند، احتمالا آنها را ترک کرده و رفتارهای موفقیت آمیزتری را جایگزین آنها می کنیم. اگر فشردن اهرم دیگر چشته های غذا را به بار نیاورد، موش سرانجام، دادن این پاسخ را متوقف خواهد کرد.

تنبیه آزارنده

تنبیه نیز مانند تقویت به دو صورت بافت می شود. یکی اجرا کردن فعال محرکهای آزارنده، مانند سیلی دردناک، شوک برقی، و توبیخهای کلامی است. این تنبیه آزارنده نامیده می شود: پاسخ به وسیله ارایه بعدی یک محرک ضعیف می شود. کتک زدن یا سرزنش کردن بچه به خاطر بدرفتاری مثالهای آشکار هستند، ولی لمس کردن بخاری داغ توسط کودک نیز نمونه ای از تنبیه آزارنده است. درد ناشی از این بخاری باعث می شود که کودک در آینده به احتمال کمتری آن را لمس کند. تنبیه آزارنده اغلب نتایج فوری به بار می آورد، عامل مهمی که زمانی ضرورت می یابد که بخواهیم رفتار بسیار خطرناکی مانند حمله حیوان یا انسان به کسی را متوقف کنیم. گاهی برای متوقف کردن رفتارهای خود نابودساز کودکانی که عمیقا آشفته هستند و با کوبیدن سر به اشیای تیز یا گاز گرفتن خود به خویشتن آسیب می رسانند از شوک برقی استفاده می شود.

جریمه

جریمه های نقدی و از دست دادن امتیازات، تلاشهایی را برای تنبیه کردن رفتار نشان می دهند که به موجب آن چیزی که ارگانیزم آن را دوست دارد یا لذت بخش می داند از او گرفته می شود. در حالت جریمه، پاسخ توسط حذف بعدی یک محرک ضعیف می شود. جریمه دو امتیاز برجسته بر تنبیه آزارنده دارد. اولا، با اینکه ممکن است جریمه موجب ناکامی یا خشم موقتی شود، اما کمتر احتمال دارد که ترس شدید یا حتی نفرت از عامل تنبیه کننده ایجاد کند. ثانیا، عامل تنبیه کننده، پرخاشگری جسمانی را الگو قرار نمی دهد، بنابراین امکان یادگیری پرخاشگری از طریق تقلید کمتر است.

حتماً بخوانید:

۱۶ نکته قابل توجه در تربیت فرزند پسر

تربیت فرزند پسر گاهی اوقات بسته به روحیات کودک چالشی در زندگی والدین است که مطمئنا با ارتباط خوب فرزند و والدین می تواند ساده تر شود. در این مقاله…

تفاوت تقویت مثبت و منفی در چیست؟

تفاوت این مفهوم در این است که در تقویت مثبت یک محرک خوشایند ارائه و یا معرفی می شود در صورتی که در تقویت منفی یک محرک نا خوش آیند (آزار دهنده) از موقعیت و شرایط ارگانیسم خارج و یا تعدادش کم تر می شود.