به گزارش سلام نو به نقل از تریپ ایار، غار چهل خانه یکی از غارهای استان بوشهر و یکی از جاذبه های گردشگری این استان است که در روستای زیره در 7 کیلومتری سعدآباد دشتستان و 27 کیلومتری آن قرار دارد. جاده برازجان به بندر گناوه.
غار چهل خانه مجموعه‌ای از اتاق‌ها (دخمه‌های) فراوان است که در رشته کوهی مشرف به رودخانه شاپور ایجاد شده است. اندازه داخلی غارها متفاوت است و این تفاوت به مقاومت مواد سنگی کوهستانی در برابر عوامل فرسایش طبیعی مانند سیل مربوط می شود. این غارها از داخل به هم پیوسته اند و در هر کدام طاقچه ها و آبراهه هایی ایجاد شده است. از این مقبره ها برای قرار دادن اجساد زرتشتیان استفاده می شد. برخی از دخمه ها به مرور زمان بر اثر عوامل طبیعی تخریب شده اند. در حال حاضر تعداد غارهای سالم این غار به 23 عدد می رسد که در واقع به دلیل همین دخمه های زیاد این غار به “چهل خانه” معروف شد.
در شمال سعدآباد از توابع برازجان، رودخانه شاپور از میان صخره های سنگی و لایه های ضخیم ماسه می گذرد. در دو طرف پشته این صخره ها تعداد زیادی دخمه به شکل اتاقک های کوچک حفاری شده است. این دخمه ها از داخل به هم متصل شده اند و در هر یک از اتاق ها طاقچه ها و آبراهه هایی حفاری شده است. اینها احتمالاً مقبره هایی از دوره ماد و ساسانی هستند. در حال حاضر 23 اتاق سالم است و مابقی بر اثر زمان و عوامل طبیعی از بین رفته است. با توجه به تحقیقات گسترده احسان یغمایی باستان شناس مشهور در مورد علت کاوش این غارها و همچنین با توجه به موارد مشابه این غارها در بندر سیراف و سایر مکان ها، همه باستان شناسان بر این امر اتفاق نظر دارند که این غارها مکان هایی برای برپایی هستند. اجساد (استادان، استودگان) زیرا پیروان آیین زرتشت به دلیل تقدیس عناصر چهارگانه آب، خاک، آتش و باد، بدن خود را در خاک دفن نمی کردند تا قداست و پاکی خاک حفظ شود. پس این نظریه های دیگر در مورد استفاده از حدود چهل خانه که عمدتاً به زبان ها می پردازند، مانند معبد میترا، قلعه فراموشی، محل نگهداری بیماران صعب العلاج و… همه باطل است.