اختلال استرس پس از صدمه
حدود 10 درصد زنان و 14 درصد مردان دچار اختلال استرس پس از صدمه (PTSD) در خانواده هایشان هستند. مردان و زنانی که شوک تجاوز جنسی را تجربه کرده اند در خطر رو به افزایشی برای ابتلا به این اختلال هستند به خصوص اگر این ضربه روحی را در سنین نوجوانی تجربه کرده باشند یا برایشان تکرار شده باشد.
اختلال استرس پس از صدمه وضعیتی از سلامت ذهنی است که ممکن است شامل اختلال در تصور از خود، درک تهدید، حساسیت به تهدید، و عملکرد احساسی شود. این اختلال می تواند باعث ایجاد مشکلات جدی در توانایی داشتن روابط سالم و رضایت بخش برای تحمل عدم اطمینان، ناکامی ها و طرد شدگی ها در زندگی شود.
همچنین می تواند باعث فوبیا یا هراس، اختلال در خواب، خلق و خوی منفی، اضطراب و مشکلات توجه و تمرکز شود که در موفقیت های تحصیلی یا شغلی تاثیر گذار است. تحقیقاتی در زمینه علوم اعصاب نشان می دهد کارکرد معیوب در بعضی قسمت های مغز که مسئول شناسایی تهدید، واکنش و کنترل احساسی هستند بسیاری از نشانه های استرس پس از صدمه را ایجاد می کند.
اختلال استرس پس از صدمه که به اختصار پی تی اس دی گفته می شود اختلال ناتوان کننده ذهن است که وقتی شخصی تجربه مستقیم یا فقط مشاهده یک حادثه فوق العاده تکان دهنده، دلخراش یا وحشتناک را داشته باشد تجربه می کند.
افراد مبتلا به اختلال استرس پس از صدمه معمولا افکار و خاطرات هراس آوری از هفت خوان هایی که طی کرده اند و تجربه بی احساس شدن را به خصوص در ارتباط با افرادی که زمانی به آنها خیلی نزدیک بوده اند دارند.
اختلال استرس پس از صدمه که زمانی به نام خستگی از مبارزه به آن اشاره می شد اولین بار با وضعیت روحی کهنه سربازان، پس از جنگ غیر لشکری در ایالات متحده (و در مقیاس بین المللی پس از جنگ جهانی اول) توجه عموم را به خود جلب کرد اما این اختلال می تواند نتیجه هر اتفاق دلخراش دیگری به جز دوران جنگ هم باشد.
اتفاقاتی مثل بچه دزدی یا آدم ربایی، تصادف های جدی با ویرانی ماشین یا واژگون شدن قطار، حادثه های طبیعی مثل سیل یا زلزله، حمله های شدید مثل زورگیری، تجاوز جنسی، شکنجه یا اسیر شدن می تواند دلیل اختلال استرس پس از صدمه باشد.
اتفاقی که می تواند علت اختلال استرس پس از صدمه باشد ممکن است زندگی خود فرد یا شخصی نزدیک به فرد را تهدید کرده باشد یا می تواند اتفاقی مثل ویرانی پس از سقوط هواپیما باشد که فرد فقط شاهد آن بوده است.
بیشتر افراد مبتلا به اختلال استرس پس از صدمه، این حادثه دلخراش را بارها به اشکالی مثل کابوس های شبانه و تجدید خاطرات مختل کننده (فلاش بک) در طول روز تجربه می کنند. کابوس های شبانه یا تجدید خاطرات ممکن است بیایند و بروند و ممکن است فرد هفته ها از آن رها باشد و بعد آنها را دوباره بدون هیچ دلیل خاصی تجربه کند.
پی تی اس دی می تواند در هر سنی حتی دوران بچگی اتفاق بیافتد. این اختلال ممکن است با افسردگی، سوء مصرف مواد یا اضطراب همراه شود. نشانه های آن ممکن است خفیف یا شدید باشد؛ افراد ممکن است به سادگی رنجیده شوند یا فوران شدید احساسی داشته باشند.
در موارد شدید اختلال استرس پس از صدمه ممکن است دردسرهای شغلی یا اجتماعی داشته باشد. در کل به نظر می رسد اگر اتفاقی که آنها را وحشت زده کرده با فردی شروع و انجام شده باشد مثلا قتل یا مردن حین مقاومت در برابر سیل نشانه های آن تشدید می شود.
نشانه های اختلال استرس پس از صدمه
طبق آمار روان پزشکی آمریکا (2013) اختلال استرس پس از صدمه یا پی تی اس دی شامل پنج مفهوم اصلی است:
-
تجربه یک حادثه دلخراش -
تجربه دوباره آن حادثه -
درگیری در اجتناب از حادثه -
رنج بردن از این تجربه ها -
افزایش تحریک این نشانه ها (مثل احساس فوق دلواپسی یا گوش به زنگ بودن همیشگی).
نشانه های اولیه اختلال استرس پس از صدمه در تجربه یک حادثه دلخراش همیشه در طول تجربه این بیماری پیش می آید چه مستقیما با مشاهده حادثه یا غیر مستقیم (با آشنایی با فردی که آن حادثه را تجربه کرده). این حادثه دلخراش حتی ممکن است شامل مرگ، آسیب جدی یا خشونت جنسی باشد.
پی تی اس دی شامل یک دوره از تجربه دوباره آن حادثه آزار دهنده، افکار مزاحم یا خاطرات مربوط به آن حادثه است. نشانه های اختلال استرس پس از صدمه اغلب در سالگرد آن حادثه یا یادبود و یادآوری فرد را احساساتی تر یا ناراحت می کند. افراد مبتلا به پی تی اس دی در اجتناب از هر نوع احساس، افراد یا موقعیت هایی که به آن حادثه مربوط می شود درگیر می شود.
این افراد مشکلات چشمگیری مثل یادآوری چیزها، داشتن احساس ناهنجاری از سرزنش، گرفتار شدن در چرخه احساسات منفی و جدا افتادگی، ارتباط نداشتن یا گوشه گیری از بقیه را در زندگی روزانه به دلیل نشانه های اختلال استرس پس از صدمه تجربه می کند.
در نهایت، فرد مبتلا به پی تی اس دی بیشتر اوقات فوق العاده دلواپس است که منجر به زود رنجی شدید، مشکل در خوابیدن و تمرکز می شود.
دلایل و تشخیص اختلال استرس پس از صدمه
محققان موسسات مختلف مربوط به سلامت ذهنی هنوز درباره علت بروز پی تی اس دی در بعضی افراد که یک حادثه دلخراش را مشاهده یا تجربه کردند مطمئن نیستند. ممکن است مجموعه ای از عوامل مخاطره آمیز از قبل موجود باشد که احتمال تشخیص اختلال استرس پس از صدمه را در فرد بیشتر می کند.
این عوامل ممکن است شامل موارد زیر باشد
-
تجربه یک صدمه فیزیکی یا روحی شدید در بچگی -
عزت نفس ضعیف -
تجربه یک شوک جسمی یا روحی قبلی -
تجربه موقعیت های سوء استفاده آمیز یا دلخراش بدون راه فرار یا ترک -
مشکلات سلامت ذهنی قبلی -
سابقه بیماری ذهنی در خانواده -
سابقه سوء مصرف مواد
اختلال استرس پس از صدمه مثل بیشتر اختلالات ذهنی بهتر است توسط یک متخصص سلامت ذهن مثل روان شناس، روان پزشک یا فرد شاغل در کلینیک اجتماعی تشخیص داده شود. یک پزشک خانوادگی یا کارورز عمومی ممکن است یک تشخیص مقدمه ای از بیماری داشته باشد در حالی که یک روان شناس یا روان پزشک تجربیات و مهارت های لازم برای تشخیص مطمئن این شرایط را به شما ارائه می دهد.
درمان اختلال استرس پس از صدمه
درمان استرس پس از صدمه معمولا با ترکیبی از روان درمانی و داروها (برای آرام کردن بعضی از نشانه های بیماری مثلا احساسات معمول افسردگی جانبی این اختلال) با موفقیت انجام می شود. افراد مبتلا به پی تی اس دی باید به دنبال درمانی با همراهی روان شناس یا روان درمانگر به خصوص کسانی که تجربه و سابقه درمان اختلال استرس پس از صدمه را داشته اند باشند.
بیشتر روش های درمانی برای اختلال استرس پس از صدمه روی نوعی روان درمانی به نام تروما درمانی یا درمان تروما متمرکز هستند. تروما درمانی معمولا به سه مرحله اولیه تقسیم می شود
-
امنیت دادن به فرد -
مرور خاطرات حادثه -
کمک به فرد در گنجاندن مهارت ها و اطلاعات جدید پس از درمان در زندگی روزانه
این کار از طریق قرار دادن فرد در معرض حادثه، تکنیک های آرام سازی، ای ام دی آر (حساسیت زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد) و کار و درمان روی بدن انجام می شود. روان درمانی پی تی اس دی روندی پیچیده دارد اما لزوما زمان بر نیست. بیشتر افرادی که درمان می شوند یک بار در هفته، در یک جلسه چهره به چهره با درمانگر آموزش دیده که تجربه درمان اختلال استرس پس از صدمه را دارد روند درمان را طی می کند.
در بیشتر موارد نشانه های مربوط به این اختلال به مرور زمان و با درمان کاهش می یابد. بسته به شدت این نشانه ها بسیاری از افراد از آرامش حاصل از آرام سازی نشانه ها در چند ماه و بهبود چشمگیر طی یک یا دو سال لذت می برند.
کنترل استرس پس از صدمه
افراد مبتلا به اختلال استرس پس از صدمه ممکن است احساس کنند درگیر یک جنگ هر روزه با خاطراتشان هستند. این شرایطی آسان برای زندگی کردن نیست. کنترل پی تی اس دی با یک رویکرد همه جانبه به بهترین شکل انجام می شود. درمان فعال از طریق روان درمانی و دارو (اگر لازم باشد) می تواند با حمایت گروهی و اجتماعی تکمیل شود.
اگر شخص مبتلا به پی تی اس دی همسری داشته باشد مشاوره زوج ها می تواند به نفع رابطه آنها باشد به این ترتیب همسر آنها می تواند فرد مبتلا را بهتر درک کند و درباره چگونگی سازگاری با نشانه های مربوط به این شرایط یاد بگیرد.
بیشتر بخوانید:
استرس چیست؟ علل ایجاد استرس کدامند؟راه های درمان استرس کدامند؟
دانستنی های درباره مرگ زودرس به دلیل استرس شدید
روش هایی برای حفظ آرامش در شرایط سخت