به گزارش سلام نو، مهمان نوازی یکی از خصلت ها و اخلاق پسندیده در اسلام است که ثواب زیادی دارد و ائمه و پیامبران ما همواره بر آن تاکید داشته اند.
یکی از پسندیده ترین و اخلاقی ترین صفات، مهمان نوازی است. در فرهنگ اسلام، میهمان مورد علاقه خداوند و مایه برکت در خانه میزبان است، میهمان هدیه خداوند برای افزایش روزی و مغفرت الهی است. همچنین میهمان نوازی، غیر از فراهم آوردن غذای فراوان در دنیا و پاک شدن از گناهان، در آخرت نیز ثواب دارد.
مهمان نوازی در تاریخ پیشوایان اسلام بسیار دیده شده و در میان معصومین از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است. زیرا این صفت پسندیده در ابعاد مختلف فردی و اجتماعی کارکردهای مفید و مهمی دارد.
روایات بسیاری در منابع اسلامی وجود دارد که این صفت ارزشمند را برای انسان تشویق می کند. یکی از مراسمی که در آن آرامش و شادی وجود دارد، نوروز است که یکی از آداب و رسوم اصلی ایرانیان است. حتی ائمه هدی نیز بارها نوروز را به خاطر این رسم نیکو تعریف کرده اند. اما رفتن به مهمانی آداب و رسومی دارد که باید رعایت شود.
امیرالمؤمنین (علیه السلام) می فرماید: «من مؤمن، تسبیح الهی و شادی آمرزنده گناهان را می شنوم و بین آسمان ها و زمین برابر است. هر مؤمنی که صدای مهمانی را بشنود و شادی کند، گناهانش آمرزیده می شود، هر چند گناهش به اندازه زمین تا آسمان باشد.
جایزه مهمان نوازی آینده
امیرالمومنین (ع) می فرماید:
«مؤمنی که میهمان نواز و میهمان نواز باشد، روز قیامت وقتی از قبر بیرون می آید، چهره اش مانند ماه شب چهاردهم می درخشد، وقتی مردم او را در این حالت ببینند، می گویند: مسلم – قطعی. مرد از پیامبران خداست؟!»
اما فرشته در مقدمه می گوید:
این مرد در این دنیا دوست بود، با مهمانش خوب رفتار کرد و حالا چاره ای جز ورود به بهشت ندارد». »
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
«من مؤمن و مقید به بهشت هستم. هر کس مؤمنی را اطعام کند، بهشت بر او واجب می شود».
دعوت میزبان را بپذیرید
یکی از وظایف اخلاقی مسلمانان این است که دعوت به مهمانی را بپذیرند، یعنی هرگاه به مهمانی دعوت شدند، باید دعوت را بپذیرند.
رسول خدا (ص) فرمود:
«واسع الشهدین من امت و الغائب من دعوت مسلمان و الی علی پنج آرزو فان ذلک من الدین؛ وصی الشهدین من امت و الغائب من ادعة المسلمین و الی علی پنج آرزو و فان ذلک من الدین. به مردم حاضر و غایب امت سفارش می کنم که دعوت مسلمان را حتی اگر ساختمانی باشد، پنج فرسخی راهپیمایی کنند، زیرا پذیرش دعوت دیگران نشانه دینداری است.
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
«یکی از حقوق مسلمان نسبت به مسلمان دیگر، اجابت دعوت اوست.
نشانه پاکی و عشق
مهمان نوازی علاوه بر ایجاد رابطه خوب، دوستی، صفا و صمیمیت، نشانه یکسانی و صفای باطن نیز هست.
امام صادق (علیه السلام) بارها فرموده اند:
عشق انسان به دیگری زمانی معلوم می شود که غذای برادر مسلمانش را بخورد.
صفا و صمیمیت در سرگرمی
رهبران بزرگ ما دوست داشتند تا حد امکان از تجمل گرایی بکاهند و صمیمیت و خلوص سرگرمی را افزایش دهند.
آن مرد، امیرالمؤمنین (ع) را برای صرف غذا به خانه خود دعوت کرد.
حضرت فرمود:
اگر سه کار را هم انجام دهید، دعوت شما را می‌پذیرم.
مرد گفت آن سه چیز چیست؟!
حضرت فرمود:
هیچ چیز را در خانه از من پنهان نکنید، چیزی خارج از خانه به دست نیاورید. و موجودی را بیاورید و خانواده خود را به دردسر نیندازید و آنها را از غذا محروم نکنید. آن مرد پذیرفت و حضرت نیز دعوت را پذیرفت.
روزی حرث اعور از اصحاب امیرالمؤمنین (ع) نزد آن حضرت آمد و گفت:
من علی، دوستت دارم، مرا مغرور کن و به خانه ام بیا و بخور.
حضرت فرمود:
من به شرطی میام که تو زحمت نکشی پیشم بیای و به همون غذای پاک بسنده کنی! هارت پذیرفت و امیرالمومنین (علیه السلام) به منزلش رفت و با اندک غذای موجود ناهار خورد.
امام صادق (علیه السلام) می فرمود:
«کسی که آنچه را که در خانه دارد برای برادرش نیاورد و آنچه را در خانه دارد کوچک و بی ارزش بداند و هر کس آنچه را برای او آورده شود سبک نکند هلاک می شود».
چگونه باید با مهمانان رفتار کرد؟
آداب و رسوم زیادی وجود دارد که میزبان نباید خود و خانواده اش را به دردسر بیاندازد، اما تهیه سفره آبرومندانه و پذیرایی مناسب نه تنها ممنوع نیست، بلکه از رهبر تا پذیرایی از میهمانان فاصله زیادی دارد.
رسول خدا (ص) فرمود:
«اگر کسى هزار هزار بر سفره خرج کند و مؤمنى از آن بخورد، اسراف نیست».
مسئولیت های میزبان در قبال مهمان
میزبان تعهدات زیادی در قبال مهمان دارد که برخی از آنها عبارتند از:
- با چهره ای باز با مهمان رفتار کنید.
- به او سخنان خوب و شاد بگویید.
- سریع غذا را برای مهمانان آماده کنید.
- در صورت امکان قبل از غذا برای مهمان میوه بیاورید زیرا خوردن میوه قبل از غذا بسیار مفید است و خداوند در قرآن و در آیات 21 و 22 سوره وکیه میوه را قبل از گوشت آورده است.
- امکانات استراحت برای مهمانان فراهم کنید.
- او را با رویی باز ببینید.
امام جعفر صادق (ع) فرمودند:
«هرگاه برادر مؤمنت به خانه آمد، از او نپرس: خوردی یا نه؟» بلکه هر چه در خانه است برای او آماده کن، زیرا هر چه دارد مولای اوست.
وظایف مهمان
مهمان نیز مانند میزبان تعهداتی دارد که باید به آنها احترام بگذارد. مثلاً اگر بدون آشنایی کامل و اطلاع قبلی به مکانی دعوت شود، چیزی را که ممکن است در خانه میزبان پیدا نشود، نمی خواهد، زیرا باعث نگرانی و دلزدگی میزبان و شرم، آسانی و شکست می شود. برای مهمان نیز تضمین خواهد شد. مهمان باید کاملاً مطیع، مؤدب و مطیع میزبان باشد و رفتاری نداشته باشد که باعث ناراحتی و ناراحتی میزبان شود.
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
«هرگاه مرد وارد خانه دیگری شد، باید هر جا که صاحب خانه دستور می دهد بنشیند، زیرا صاحب خانه به وضعیتی که در آن خانه است و چیزهایی که باید از دیگران پنهان و پنهان باشد و متعلق به آن باشد، بهتر می شناسد. اسرار.” و خصوصیات زندگی او!
در روایت دیگری از رسول خدا (ص) آمده است:
مهمانی سه روز به طول می انجامد و پس از سه روز هزینه های او برای خیریه است و مهمان باید بعد از سه روز جای خود را عوض کند.
بر اساس روایات اخلاقی و اجتماعی اسلام، هرکس وارد شهری شود، مهمان مردم آن شهر محسوب می شود.
یکی از شعائر مورد سفارش ائمه عطار این است که نمیهمان در خانه کار کند. این آداب و رسوم بیشتر اخلاقی هستند، اما قطعاً رعایت آنها خوب است.
ابن ابی جفور:
از ابی عبد الله رضی الله عنه روایت است که ضیفا روز را در جاهایی که لازم بود می گذراند و نهی می کرد و به حاجت برمی خیزد و می گفت: خدایا: پیامبر صلی الله علیه و آله استفاده از مهمان را نهی کرده است.
ابن ابی جفور می گوید:
در خانه امام صادق (علیه السلام) مهمانی دیدم. یک روز بلند شد تا کاری انجام دهد. حضرت اجازه نداد و شخصاً کار را انجام داد و فرمود: رسول خدا صلی الله علیه و آله از استخدام مهمان نهی فرمود.
از طرفی خود پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:
الذیف با لیلاتین مهربان است، پس اگر شب ثلث را نمی دانی از اهل بیت است، می فهمیم؛ اگر شب ثلث را نمی دانی، از اهل بیت است. مهمان دو شب پذیرایی می شود، از شب سوم اهل خانه محسوب می شود و هر چه به دست می آورد می خورد.
امام صادق (علیه السلام) می فرماید:
ما خانواده ای هستیم که از مهمانان کمک نمی خواهیم و به آنها امر نمی کنیم».
مهمان نوازی از صفات اخلاقی و گرانبهای هر مسلمان است. از نظر اسلام، این صفت نشانه منشی بزرگ است و به پیروان وعده پاداش های بزرگ و ارزشمند داده می شود.
پیامبر اکرم (ص) فرمودند:
«اگر خدا مردم را خیر بخواهد، کال و مطلب الهدائیه را به آنها می دهم؟
کال: نزول الضیف به برزق و جرتل به سبب گناهان اهل بیت.
خداوند هر گاه بخواهد خیری به جمعیّت برساند هدیه ای می فرستد، سؤال شد: منظور از هدیه چیست؟
گفت: آن هدیه مهمانی است که با غذای خود وارد می شود و وقتی بیرون می رود گناهان آن خانواده را با خود می برد!
روزی امیرالمومنین (علیه السلام) را بسیار اندوهگین و اندوهگین دیدند، علت نگرانی او را پرسیدند، پاسخ داد: من نگران و ناراحتم که هفت روز است که مهمان نگرفته ام.
آداب سفره
هنگام چیدن سفره طبق دستور اسلام و رعایت بهداشت باید دستها را قبل از غذا شست.
رسول خدا (ص) درباره شروع غذا فرمود:
میزبان باید قبل از مهمان شروع به غذا خوردن کند و به هر حال دست از غذا خوردن بکشد تا مهمانان با آرامش غذا بخورند و سیر شوند.
به این ترتیب مهمان بدون شرم غذا می خورد و گرسنه نمی ماند.
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
«من الهشما بالله، اگر عقل علی خان اخیاس را بخواند، قبلی را قبل از قبلی حذف می کند!» یکی از چیزهایی که برادر مؤمن را عصبانی می کند این است که قبل از رفتن مهمان دست از غذا می کشد!
منبع: نمناک