به گزارش سلام نو به نقل از خبرآنلاین، بر اثر سیل در شهرستان استهبان استان فارس تاکنون 22 نفر جان باختند. این تعداد جان‌هایی هستند که قربانی غفلت از روش‌ها و ابزارهای مقابله با سیل در عصر فناوری شده‌اند.
بارش شدید باران در شهرستان استهبان حوالی سلطان شهباز شامگاه جمعه 10 تیرماه منجر به جاری شدن سیل در رودخانه رودبال استان فارس شد و تاکنون جان 22 نفر را گرفته است.
محمد مخبر معاون اول رئیس جمهور روز گذشته در گفت و گوی تلفنی از استاندار فارس خواست تا با بررسی دقیق علل این حادثه و ارسال گزارش تخصصی و دقیق، اقدامات لازم را برای جلوگیری از تکرار چنین حوادثی انجام دهد.
برای کاهش اثرات این پدیده تخریب خانه ها، زیرساخت های شهری و روستایی، ایجاد سیستم پیش بینی و هشدار و همچنین آموزش مردم و جوامع محلی مورد نیاز است. اقداماتی که در صورت اجرا نشدن آن باعث کاهش خسارت جانی و مادی در هر بار وقوع سیل و به دنبال آن تماس تلفنی مسئولان نمی شود.
در حوزه ریسک و مدیریت سیل گفتگویی با کامران امامی، نماینده ایران و رئیس کارگروه تطبیقی مدیریت سیلاب کمیسیون ICID داشتیم که در ادامه می خوانید.
علت وقوع سیل در استهبان استان فارس چه بود و چگونه می توان شاهد افزایش فراوانی سیل در کشور به دلیل تغییرات اقلیمی بود؟
سیلاب های موسمی معمولاً در تابستان در جنوب شرق کشور رخ می دهد. به همین دلیل است که بیشتر طغیان رودخانه سرباز و سایر رودخانه های بلوچستان در تابستان اتفاق می افتد. احتمالاً سیل استهبان در استان فارس نیز ناشی از همین جریان بوده است. با توجه به ارتباط این سیلاب ها و تغییرات اقلیمی، این تحقیق را نمی توان در زمان کوتاهی انجام داد و نیازمند تحقیقات طولانی مدت است. با این حال، کمیته بین المللی تغییر اقلیم تشکیل شده تایید می کند که فراوانی سیل و خشکسالی ناشی از تغییرات اقلیمی در جهان افزایش یافته و ادامه خواهد داشت.
به نظر شما چرا با وجود قربانیان متعدد سیل، اقدامات کافی و موثر برای مقابله با این بلای طبیعی انجام نشد؟
متاسفانه بحث مدیریت سیل و روش های کاهش تلفات و خسارات در ایران چندان جدی گرفته نمی شود و با هر سیل چند نفر جان خود را از دست می دهند، برای مدتی افکار عمومی را به خود جلب می کنند و بعد تا سیل بعدی همه به فراموشی سپرده می شود. یکی از دلایل این بی توجهی این است که ما تبدیل به یک جامعه کوتاه مدت شده ایم.
جامعه کوتاه مدت به اتفاقاتی که یک بار در فواصل بلندمدت مانند 30 سال یا 100 سال رخ می دهد چندان توجهی نمی کند و بنابراین آمادگی زیادی برای مقابله با این مخاطرات طبیعی ندارد. در ژاپن در 40 سال گذشته میانگین تلفات سیل 80 نفر بوده است و در این کشور که از نظر تراکم جمعیت، بارندگی و شیب رودخانه ها سیل های بسیار شدیدتری نسبت به ایران دارد، موفق شدند. کاهش تعداد قربانیان سیل به جمعیت در دوره 40 ساله تقریبا 26 برابر کاهش می یابد.
مقایسه آمار سالانه تلفات در ژاپن نشان می دهد که با وجود سیل زیاد و جمعیت زیاد کشورمان (تا کنون 22 نفر در سیل استهبان در استان فارس جان خود را از دست داده اند) در مدیریت سیل کار زیادی داریم. . در عین حال مدیریت سیل و خشکسالی دو روی یک سکه هستند.
یک سیستم پیش‌بینی و هشدار سیل باید ایجاد شود
نکته مهم در این زمینه آموزش مردم از طریق مدارس، رسانه ها، فیلم ها و بروشورها است. به طور کلی بحث ریسک کردن در اینجا جا نیفتاده و مردم باید شفاف تر از همیشه آموزش ببینند. در مدارس ژاپن نقشه سیل آن شهر در پشت کتاب های مدرسه وجود دارد تا در صورت وقوع سیل دانش آموزان بدانند کجای شهر امن است.
مردم بدانند که سیل 10 سانتی متری انسان را می برد و سیل 20 سانتی متری ماشین را. به عنوان مثال، در جریان سونامی اقیانوس هند در سال 2004، آشنایی اولیه یک دختر دانش آموز با سونامی توسط یک معلم کلاس، جان ده ها نفر را نجات داد. در رابطه با آموزش عمومی، فعالیت گسترده ای در رسانه ها، به ویژه رسانه های تصویری لازم است.
از سوی دیگر برای مقابله با سیل باید تمامی مناطق پرخطر شناسایی شوند. وقتی در رودخانه ای سیل می آید نباید زیاد شوکه شویم زیرا در اکثر موارد حداقل 50 سال آمار سیلابی این رودخانه داریم و باید میزان سیلاب های بزرگ آن رودخانه را تخمین می زدیم. مطالعات منطقه‌بندی پیش‌بینی می‌کند که کدام مناطق ممکن است دچار سیل شوند.
پس از شناسایی مناطق پرخطر، سیستم پیش بینی و هشدار سیل ایجاد شود. امروزه سیستم های ارتباطی بسیار پیشرفته هستند و سیستم ها می توانند به سرعت مردم را از عمق سیل و اقدامات حفاظتی لازم آگاه کنند. این اعلان‌ها اغلب می‌توانند با تلفن همراه ارسال شوند، به طوری که به مردم در یک منطقه خاص هشدار داده می‌شود که از رودخانه دور بمانند.
تجربیات دنیا در مدیریت ریسک و مقابله با بلایای طبیعی چیست؟
در کشورهای توسعه یافته 10 تا 20 درصد از ثروت خود را در حوزه ایمنی و کاهش ریسک و سلامت عمومی سرمایه گذاری می کنند. اما چنین سرمایه گذاری در ایران به هیچ وجه انجام نمی شود. در سال 2004، یک سونامی بزرگ در جنوب شرقی آسیا رخ داد که حدود 300000 نفر را کشت. یک سال قبل از این سونامی، اجرای سیستم هشدار سونامی در اقیانوس هند پیشنهاد شد، اما از سال 1883 هیچ سونامی بزرگی در جنوب شرق آسیا رخ نداده است، تصمیم گیرندگان ضرورت این موضوع را درک نکردند.
هزینه ایجاد این سامانه 70 میلیون دلار تخمین زده شده بود و رقم زیادی برای کشورهای آن منطقه نبود و اگر اجرا می شد قربانیان بسیار کمتر از 300 هزار نفر می شد. از سوی دیگر، 60 سال پیش طوفان دریایی در هلند رخ داد که در آن 2 هزار نفر جان باختند.
پس از آن حادثه، آنها 20 درصد از تولید ناخالص ملی کشور را برای پروژه عظیم دلتا برای مقابله با طوفان های دریایی هزینه کردند. حدود 60 سال پیش طوفانی در ژاپن رخ داد که جان 5500 نفر را گرفت و پس از آن یک سری قوانین به تصویب رسید که کمک زیادی به کاهش تلفات انسانی در بلایای طبیعی کرد. در ژاپن نسبت به 40 سال گذشته نسبت تعداد قربانیان به جمعیت حدود 25 برابر کاهش یافته است.
در کشور چه کنیم؟
در ایران برای مقابله با بلایای طبیعی باید قوانین به روز شوند و مهمتر از آن اجرای کامل این قوانین در دستور کار قرار گیرد. به روز رسانی، تدوین و اعمال جدی این قوانین است که می تواند آموزش مردم را در زمینه مقابله با سیل افزایش دهد و ایجاد سامانه های پیش بینی و هشدار را در شرایط خاص ایجاب کند. در کشور ما سوابق طراحی و نصب سیستم های پیش بینی و هشدار سیل برای شهرها تهیه و اجرا شده است که متاسفانه به دلیل عدم توجه جدی به این سیستم ها و نبود مسئول کار آنها استفاده نمی شوند.
در مقایسه، سیل در یکی از مناطق تفریحی مالزی رخ داد و در جریان آن 4 نفر جان خود را از دست دادند. حدود 2 سال بعد، سامانه هشدار سیل که بر اساس بارندگی حوضه آبریز بالادست کار می کرد، به طور کامل عملیاتی شد. با وجود گذشت 35 سال از وقوع سیل مهیب گلاب دره و دربند در سال 1366 که منجر به جان باختن بیش از 300 نفر شد، هنوز سامانه پیش بینی و هشدار سیل این دو حوضه در مهم ترین نقاط شهر راه اندازی نشده است. پایتخت. این در حالی است که در صورت وقوع سیل مشابه سال 1366 و ورود آب به مترو تیریش، فاجعه بزرگی با خسارات انسانی هنگفت رخ می دهد.
البته باید صحبتم را با تجربه تاریخی موفق کشورمان در حوزه مدیریت سیل به پایان برسانم. در سال 1313 سیل بزرگی در تبریز رخ داد که موجب آبگرفتگی و تخریب 1300 مغازه و خسارت مالی یک و نیم میلیون تومانی آن زمان شد. ارفع الملک جلیلی شهردار وقت با جمع آوری 2 میلیون تومان از مردم موفق به ساخت پروژه سیلاب به ارزش یک میلیون تومان شد و با یک میلیون تومان باقی مانده ساختمان ساعت را ساخت. که یکی از زیباترین بناهای تبریز به شمار می رود.