انواع بیماری لثه
بیماری لثه یا ژنژیویت به التهاب بافت‌های پیرامون دندان گفته میشود که در بیشتر موارد ناشی از عدم رعایت بهداشت مناسب دهان است.
ژینژیویت وضعیتی بسیار متداول است که از نظر شدت طیف گسترده ای را شامل میشود.
بیماری لثه با قرمزی و تورم لثه و همچنین خونریزی در هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن شناخته میشود با این حال ممکن است دچار بیماری لثه باشید اما هیچ علائمی نداشته باشد.
پریودنتیت عفونت پیشرفته لثه است و گاهی اوقات ممکن است فردی هم دچار ژنژیویت باشد و هم پریودنتیت.
ژنژیویت
ژنژیویت به وضعیت خفیف بیماری لثه گفته میشود که بسیاری از ما دچار آن هستیم.
ژنژیویت باعث آسیب دیدن بافت‌های نرم لثه که بر روی استخوان فک قرار دارند و دندانها را احاطه می‌کنند، میشود اما هنوز خود استخوان فک و مکانیسم اتصال دندانها تحت تأثیر قرار نگرفته اند.
ژنژیویت ممکن است به صورت محلی و یا گسترده اتفاق بیفتد.
علایم ژنژیویت عبارتند :
قرمزی، تورم، خونریزی در هنگام لمس و یا هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن.
گاهی اوقات ممکن است شیارهای عمیق بین لثه و دندان دیده شود که به آنها پاکِت گفته میشود.
در ژنژیویت این پاکِت‌ها آسیبی به استخوان نمی‌زنند و به آنها پاکت‌های کاذب گفته میشود.
تقریباً در تمام موارد ژنژیویت، هیچ دردی احساس نمی‌شود بنابراین معمولاً متوجه آن نمی‌شوید مگر این که چکاپ دندانپزشکی داشته باشید.
بیماری لوکوپلاکیا
این بیماری باعث به وجود آمدن لکه های سفید بر روی لثه‌ها، پوشش دهان و زبان میشود.
برخی فعالیتهای تحریک کننده در دهان مانند کشیدن سیگار باعث لوکوپلاکی در دهان می‌شوند.
در حالت کلی وجود این لکه‌های سفید بی‌ضرر می‌باشد و به خودی خود درمان خواهند شوند. ولی اگر لوکوپلاکی وجود داشته باشد ممکن است به سرطان دهان مرتبط گردد.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) این بیماری را به عنوان یک ضایعه دهانی که سبب ایجاد خطری نامطلوب است تعریف می‌کند.
نام این بیماری بیشتر یک اصطلاح بالینی می‌باشد تا اصلاح پزشکی مربوط به شرایط خاص بیماری، این نام اصولا برای زخم‌های مربوط به دهان استفاده میشود. برای تائید وجود این بیماری تست و بیوپسی لازم است.
پریودنتیت مزمن
پریودنتیت وضعیت شدیدتر بیماری لثه است که در آن عفونت و التهاب، استخوان پیرامون دندانها را نیز در گیر کرده و اتصال محکم دندان به استخوان را تحت تأثیر قرار داده و تخریب کرده است.
طبق روال مرسوم، پریودنتیت مزمن بر اساس میزان گستردگی (محلی یا گسترده) و بر اساس شدت ( میزان از دست رفتن اتصال بافت‌ها که در عکس پرتوی ایکس قابل شناسایی است) تقسیم بندی میشود.
همه موارد پریودنتیت از ژنژیویت حاصل میشود اما همه موارد ژنژیویت لزوماً به پریودنتیت تبدیل نمی‌شود.
در واقع راهی برای پیش بینی این که کدام موارد ژنژیویت به پریودنتیت تبدیل می‌شوند وجود ندارد بنابراین باید تمام موارد ژنژیویت به محض شناسایی، درمان شود.
علائم پریودنتیت مزمن عبارتند :
قرمزی، تورم، خونریزی لثه، شیارهای عمیق بیش از پنج میلی‌متر در پیرامون دندان، تخریب استخوان، لق شدن دندان و بزرگ شدن فاصله بین دندانها.
آبسه پریودنتال
آبسه پریودنتال عفونت محلی آبسه شده در بافت لثه در ناحیه پاکِت و یا انشعاب ریشه (که به محل تقسیم ریشه در دندانهای چند ریشه ای گفته میشود) است.
این وضعیت میتواند منجر به تخریب شدن مکانیسم اتصال دندان شود.
علایم آبسه پریودنتال عبارتند :
تورم صاف و براق در ناحیه پاکت لثه یا انشعاب ریشه، ترشحات چرکی، درد، حساسیت به ضربه، لق شدن دندان و تحلیل رفتن استخوان.
ضایعه اندو-پریو
از آنجایی که بافت‌های پالپ دندان از جمله رگهای خونی و عصب ها به بافت‌های پیرامون و پشتیبانی کننده دندان متصل هستند.
گاهی اوقات عفونتی که به صورت عفونت ریشه دندان شروع میشود میتواند به لثه برسد و برعکس.
بنابراین درمان در این موارد باید ترکیبی باشد و درمان اندودنسی و پریودنتال آن هم زمان انجام شود.
پس‌روی لثه
گاهی اوقات در نتیجه پریودنتیت، مسواک زدن سفت و خشن و یا عوامل دیگر، گردن ریشه دندان نمایان شده و بافت لثه پس‌روی می‌نماید.
علایم این وضعیت عبارتند از نمایان شدن گردن دندان و بلندتر به نظر رسیدن دندان که از نظر زیبایی ناخوشایند است و حساسیت دندان به سرما و گرما.
ابتدا علت اصلی پدید آمدن این مشکل باید درمان شود تا علائم بهبودی یابد.
سیاه شدن لثه
رنگ لثه در افراد با نژادهای مختلف و گوناگونی رنگدانه‌های پوست آنها متفاوت است. سیاه شدن لثه‌ها و دیگر تغییرات در آن ممکن به دلیل بهداشت دهان و دندان، مصرف برخی داروها، سیگار کشیدن و… باشد.
یکی از عوامل تیره شدن رنگ لثه‌ها، انباشته شدن ملانین (رنگدانه‌های تیره) در لثه می‌باشد. این اتفاق برای افرادی که دارای پوست تیره هستند بیشتر از افرادی که دارای پوست سفید رنگ هستند می‌افتد.
به علاوه عوامل ژنتیکی هم می‌توانند باعث تیره شدن رنگ لثه‌ها بشود. همانطور که می‌دانید رنگ لثه میتواند به طور طبیعی در افراد مختلف متفاوت باشد.
بالا بودن میزان ملانین در بدن افرادی که دارای پوست تیره‌تری هستند باعث به وجود آمدن لکه‌های تیره در لثه و یا تیره شدن رنگ آن میشود.
در نتیجه تیره بودن رنگ پوست و لثه‌ها در صورت بالا بودن ملانین امری طبیعی است.
سفید شدن لثه
بیماری‌های مربوط به سفید شدن لثه
-
کم خونی (Anemia): تغییر دادن رژیم غذایی، استفاده از مکملها و مولتی ویتامین‌ها و انجام دادن هر درمانی که به بهبودی کم خونی کمک می‌کند. -
آفت دهانی: آفت‌های کوچک معمولا تا 2 هفته و بدون استفاده از دارویی از بین می‌روند اما طول درمان آفت‌های بزرگتر تا 6 هفته زمان می‌برد و باید برای ارزیابی آن به پزشک مراجعه کنید.
روش‌های درمان آفت‌هایی که به سختی بهبود میابند:
-
مصرف دارو برای رهایی از درد -
شسشتشوی دهان با آب نمک -
استفاده از پماد یا ژل‌های مخصوص -
استروئید -
در برخی موارد نیاز به سوزاندن آفت می‌باشد.
گینگیویت (Gingivitis)
توجه بیشتر و رعایت بهداشت دهان و دندان ساده‌ترین راه درمان این بیماری می‌باشد.
مسواک زدن مرتب و صحیح، همچنین استفاده از نخ دندان 2 مرتبه در روز و کنترل منظم مسائل مربوط به دهان و دندان نزد دندانپزشک میتواند از گینگیویت پیشگیری و یا به بهبود آن کمک کند.
گاهی اوقات ممکن است برای درمان مشکل نیاز به استفاده از لیزر باشد.
برفک دهان
این نوع بیماری عموما با مصرف داروهای ضد قارچ برطرف میشود. دکتر مربوطه میتواند این داروها را به شکل قرص، کپسول و یا مایع شسشتو دهنده‌ی دهان تجویز کند.
سرطان دهان
بالای50 درصد از موردهای مبتلا به سرطان دهان قابل تشخیص نیستند تا زمانی که در قسمت‌های دیگر پیشرفت و رشد کنند، مانند غده‌های لنفاوی، بنابراین ضروری است که هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید.
راه‌های درمان آن شامل شیمی درمانی و جراحی نواحی که تحت تاثیر بوده و آسیب دیده است، می‌باشد.
چه عواملی باعث ایجاد بیماری لثه می‌شوند ؟
اولین عامل التهاب و عفونت لثه عدم رعایت بهداشت مناسب است که باعث تجمع باکتری‌ها در سطح دندان و مرز لثه میشود.
اما برخی عوامل باعث افزایش احتمال تجمع باکتری‌ها یا التهاب و عفونت لثه می‌شوند.
این عوامل زمینه ساز عبارتند از:
-
سیگار کشیدن -
کجی، همپوشانی و نامرتبی دندانها -
تغییرات هورمونی مانند بلوغ، بارداری و یائسگی -
سرطان و درمان سرطان -
مصرف الکل -
استرس -
تنفس از راه دهان -
تغذیه نامناسب -
دیابت شیرین -
برخی داروها -
مرتب نبودن مراقبتهای بهداشتی دهان -
کمبود جریان بزاق
آیا بیماری لثه باعث بوی بد دهان میشود ؟
بوی بد دهان غالباً با مشکلات دهان و دندان مانند عفونت لثه همراه است.
هنگامی که باکتری‌های تجمع یافته در پلاک سطح دندان فعالیت می‌کنند مواد شیمیایی آزاد می‌کنند که بوی بدی میدهد.
همچنین ممکن است در اثر تجمع پلاک و باکتری‌ها در سطح زبان، بوی بدی ایجاد شود.
هنگامی که با مسواک زدن و سایر اقدامات بهداشتی مرتباً دهان خود را تمیز می‌کنید، این بوی بد نیز برطرف میشود.
سایر عوامل بوی بد دهان عبارتند از نیمه نهفتگی دندان، خشکی دهان، تنفس از راه دهان، ترشحات پشت حلق، عفونت گلو یا ریه، سنگ لوزه، سیگار کشیدن، مشکلات گوارشی و بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت.
تفاوت ژنژیویت و پریودنتیت چیست ؟
ژینژیویت التهاب لثه پیرامون دندان است در حالی که پریودنتیت زمانی اتفاق می‌افتد که استخوان زیر لثه دچار التهاب یا عفونت شده باشد.
هنگامی که ذرات غذا با بزاق دهان ترکیب شده و پلاک باکتریایی در سطح دندان تشکیل می‌دهند، به مرور زمان لثه دچار تحریک و التهاب شده و ژینژیویت اتفاق می‌افتد.
در صورتی که پلاک دندان با مسواک و نخ دندان تمیز نشود، مواد معدنی به ساختار آن اضافه شده و سخت میگردد.
در این شرایط به آن جرم یا رسوب گفته میشود که بسیار سخت بوده و با مسواک تمیز نمی‌شود بلکه حتماً باید با جرم گیری در مطب دندانپزشکی آنها را پاک کنید.
هم پلاک و هم جرم دندان به محل مناسبی برای تجمع باکتری‌ها و کلونی سازی آنها تبدیل میشود و در صورتی که به موقع از سطح دندان پاک نشود، تحریک، التهاب لثه اتفاق می‌افتد.
در صورتی که ژنژیویت را درمان نکنید پیشروی کرده و به وضعیت بدتری به نام پریودنتیت تبدیل میشود. در اینجاست که استخوان زیر لثه دچار التهاب و عفونت شده و شروع به تحلیل رفتن می‌کند.
بیشتر بخوانید :
سوزش لثه نشانه چیست و چگونه درمان میشود ؟
۱۵ راهکار خانگی موثر برای درمان خونریزی لثه