آموزش کامل درس اول فارسی ششم ابتدایی معرفت آفریدگار
اهداف آموزشی درس اول فارسی ششم ابتدایی معرفت آفریدگار
-
درک زیبایی های آفرینش در تاریخ بلعمی و در شعر سعدی؛ -
شناخت زیبایی های آفرینش در نمونه های دیگری از متون ادبی؛ -
توانایی قرائت شعر با لحن و آهنگ مناسب؛ -
بیان مفاهیم کلیدی و اصلی شعر؛ -
شناخت شاعر و آثار وی.
روش های پیشنهادی تدریس درس اول فارسی ششم ابتدایی معرفت آفریدگار
1ــ همیاری
2ــ روش بدیعه پردازی
3ــ روش گردش علمی
پیام درس اول فارسی ششم ابتدایی معرفت آفریدگار:
پیام اصلی این درس ذکر و ستایش پروردگار توسط تمامی عناصِر و ارکان طبیعت است.
درک مطلب درس اول فارسی ششم ابتدایی معرفت آفریدگار:
در بخش درک مطلب، پرسش هایی طرح شده اند که کلیهٔ سطوح درک متن را شامل می شوند.
در پاسخ به سؤال های استنباطی لازم است دانش آموزان از فضای متن فراتر روند و از دانش گذشتهٔ خود استفاده کنند و به این ترتیب خلأهای متن را پر کنند.
به عبارت دیگر برای پاسخ به سؤال های استنباطی دانش آموزان باید اطلّاعات متن را با دانش پیشین خود دربارهٔ موضوع تلفیق کنند تا بتوانند به استنباط برسند.
در هر درس، یک سؤال در درک مطلب خالی گذاشته شده است.
یکی از روش های فراشناختی در تقویت درک متن، طرح سؤال از متن است؛ بنابراین پرداختن به این سؤال در افزایش درک متن دانش آموزان بسیار مؤثرّ است؛ لذا توصیه می شود به طرح یک پرسش اکتفا نشود و سؤال های متعدّدی بیان گردد.
اهمّیت درک متن و مسئلهٔ ضعف دانش آموزان در درک متن، ایجاب می کند یک سوم از وقت کلاس به آموزش آن اختصاص داده شود .
لازم است توجّه شود که تمامی دانش آموزان به سؤال ها پاسخ دهند.
برای این منظور باید ابتدا به آنها زمان دهیم تا فکر کنند و به سؤال ها پاسخ دهند.
دانش زبانی درس اول فارسی ششم ابتدایی معرفت آفریدگار
جمله : مجموعه ای از کلمات است که بر روی هم معنی تمام وکاملی داشته باشد. در زبان فارسی جمله، به سخنی گفته می شود که از نهاد و گزاره تشکیل شده است .
جمله از نظر محتوا
جمله از نظر محتوا دارای انواع خبری، پرسشی ،تعجبی، امری و دعایی است. دانش آموزان درگروه از متن درس به استخراج انواع جمله می پردازند و آنها را درکاربرگ یادداشت می کنند.
در ادامه، براساس محتوا جملات را دسته بندی می کنند.
اجزای جمله
اجزای جمله به دو صورت عادی و بلاغی کنار هم قرار می گیرند. در شیوهٔ عادی جایگاه نهاد وگزاره وفعل مشخص است و جمله با نهاد آغاز و با فعل تمام می شود.
اما در شیوهٔ بلاغی که در نظم بیشتر کاربرد دارد جای اجزای جمله جابه جا می شود.
معلم می تواند انواع جمله را در قالب بلاغی در اختیار گروه های کلاس قرار دهد تا آنها را مرتب کنند.
حکایت درس اول فارسی ششم ابتدایی معرفت آفریدگار
حکایت نوعی از داستان کوتاه به شمار می رود که درآن درس یا نکته ای اخلاقی نهفته است. این درس یا نکته بیشتر در پایان حکایت بر خواننده آشکار می شود.
شخصیت های حکایت، اشخاص ،حیوانات یا اشیای بی جان اند.
بهترین نمونه های حکایت در زبان فارسی را می توان در هزار و یک شب دید.
حکایت ها معمولاً طوری نوشته می شوند که خواننده به سادگی آن را درک کند.
ادبیاتی را که در حکایات به کار برده می شود «ادبیات تعلیمی » می نامند.
تمرین خواندن درس اول فارسی ششم ابتدایی معرفت آفریدگار:
یکی از ارکان مهمّ زبان آموزی، مهارت خواندن است.
خواندن از دو منظر روخوانی و درک مطلب، قابل بررسی است.
دانش آموزان در پایه های پیشین، تمرینهای قابل توجّهی، برای بهبود کیفیت قرائت خود انجام داده اند.
شایسته است معلمّان و اولیای دانش آموزان پایهٔ ششم دبستان نیز با توجّه به پیوستگی محتوای کتاب های درسی فارسی و با در نظر گرفتن تفاوت های فردی دانش آموزان از قبیل شرایط جسمانی، آمادگی ذهنی، رشد عاطفی و پرداختن هم زمان به مهارت های دیگر زبان آموزی، به تقویت مهارت خواندن دانش آموزان، همت گمارند.
آنچه در «خوانش» اهمّیت دارد، توجّه به تلفّظ معیار واژه ها و جمله های زبان فارسی است که به درک درست کمک می کند. لوح فشرده با نام « کتاب گویا»، برای تحقّق همین هدف، آماده شده است .
تمرین خواندن با رعایت لحن مناسب
روخوانی، گام هایی دارد. یکی از گامهای آن، خواندن درست و روان متن است.
گام بعدی روخوانی، رعایت لحن و آهنگ متن با توجّه به شرایط محتوایی و متناسب با فضای حاکم بر متن است.
«لحن» حس و حال بخشیدن به آهنگ خواندن و روح دمیدن به متن است.
در کلاس های درس معمولاً به روخوانی صحیح متن توجّه می شود ولی چگونگی لحن و آهنگ آن را آموزش نمی دهند؛ لذا آموزش خواندن، ناتمام رها می شود.
برای رفع این مشکل در سال های گذشته بر آموزش لحن خواندن تأکید کرده ایم.
در پایهٔ پنجم ایتدایی نیز در هر درس، یک جلسه به آموزش خواندن با لحن و آهنگ مناسب اختصاص می یابد.
برای آموزش لحن، ابتدا از چهار دانش آموز که لحن خواندن متفاوتی دارند، بخواهید بند اوّل درس را به ترتیب بخوانند و دیگران کتاب را ببندند و فقط بادقّت گوش بدهند.
به این ترتیب، توجّه دانش آموزان به لحن های مختلف به هنگام خواندن و تفاوت آن در اثرگذاری بر شنونده، جلب می شود.
در ادامه به دانش آموزان کلاس ششم بگویید که هر متن، لحن و آهنگ خاصّی دارد .
استفاده از لوح فشردهٔ صوتی «کتاب گویا» در آموزش لحن مؤثر است.
خواندن با لحنِ مناسب، مهارتی است که با گوش دادن به الگوی مناسب و تمرین و تکرار، حاصل می شود.
متن درس اوّل فارسی ششم ابتدایی، لحن روایی ــ توصیفی دارد و جلوه های آفرینش خداوند را در قالب جملاتی روان و با لحنی ملایم به تصویر کشیده است .
در لحن توصیفی آهنگ کلام، معمولاً ملایم و نرم است و آرامشی خاص دارد.
لحن توصیف یک بخش می تواند در کنار لحن توصیف بخش دیگر کامل شود.
مثلاً توصیف زیبایی های چیزی در کنار توصیف زشتی های چیز دیگر کامل تر می شود.
به هنگام خواندن، دقّ تنظر و عنصر تخیّل نقشی مهم دارند.
این لحن از نظر معنای کلیّ آهنگ سخن به لحن روایی نزدیک است.
نکات مهم در روخوانی فارسی ششم ابتدایی با لحن مناسب:
1ــ در لحن روایی از تک لحنی خواندن متن پرهیز نمایید و به تناسب شخصیتها به تغییرات مناسب آهنگ توجّه کنید .
2ــ سرعت مناسب را در خواندن رعایت کنید تا تأثیرگذار شود.
3ــ فراز و فرودهای آوایی متناسب با جریان داستان را دقیقاً رعایت کنید، زیرا حالت کشش و انتظار را در شنونده برمی انگیزد و با ایجاد گسست های آوایی و وصل و درنگ های مناسب، او را به گوشدادن ترغیب می کند.
4ــ کلماتی را که میخواهید تأثیرگذار باشند، برجسته کنید. این کار با رعایت« تکیه» محقّق می شود .
5ــ لازم است در میانهٔ متن ها، حرف ) وَ ( به صورت ـُـ خوانده شود تا امتداد آوایی کلام حفظ شود.
این مطلب از اهمّیت زیادی برخوردار است که متأسّفانه در کلاس ششم ابتدایی کمتر به آن توجّه می شود .
رعایت این نکته در خواندن شعر نیز ضروری است.
6ــ مکث کردن از ابزارهای زیبایی لحن در خواندن است که باید به آن توجّه شود؛
مکثِ به موقع و متناسب با جریان آوایی، بر زیبایی خواندن تأثیر می گذارد.
فعالیت های نگارشی درس اول فارسی ششم ابتدایی معرفت آفریدگار
فعالیت های نوشتاری هر درس در سه بخش «املا و دانش زبانی یا واژه آموزی»، «نگارش» و «کارگاه نویسندگی» طراحی شده است.
این فعالیت ها درجلسات جداگانه و لزوماً درکلاس به انجام می رسد.
دانش زبانی و واژه آموزی به تناوب در کتاب فارسی آمده است.
فضای تمرین نوشتاری آن فعالیت ها در صفحهٔ اول هر درس به همراه فعالیت های املایی پیش بینی شده است .
در این درس در فعالیت اول، منظور از کلمات مرتبط، کلمات از منظر محتوا و پیام است.
املای درس اول فارسی ششم ابتدایی معرفت آفریدگار
املا یکی از جلوه های مکتوب زبان است و زبان یک مهارت است و مهارت جز از راه تمرین و تکرار به دست نمی آید.
تأکید معلمّان برکلماتِ دارای ارزش املایی، دانش آموزان را به سمت شناسایی درست کلمات، رهنمون می سازد و دقّت و توانایی تشخیص آنان را پرورش می دهد.
در کتاب فارسی ششم ابتدایی اختصاص دو جلسه به املا پیشنهاد شده است .
جلسهٔ اول با هدف آموزش املا و اجرای فعالیت ها وتمرین های املایی که در همین جلسه آمده است
و جلسهٔ بعدی املای پایانی دو قسمتی باهدف ارزشیابی.
املا، درست نویسی شکل واژه هاست و یک مهارت زبانی محسوب می شود.
درس اول فارسی ششم ابتدایی معرفت آفریدگار، براساس نمادها و نشانه های خط و قواعد نوشتاری زبان، کار تبدیل زبان گفتاری را به زبان نوشتاری بر عهده دارد.
یادگیری صحیح املا تنها از طریق حفظ طوطی وار کلمات حاصل نمی شود.
مراحل آموزش املا :
-
تمرکز بر خوب دیدن؛ -
شناخت نشانه ها و نمادهای خطیّ؛ -
یادسپاری سیما یا شکل نشانه ها؛ -
به حافظه سپردن آوا، صدا یا تلفّظ هر نشانه؛ -
تشخیص شکل مکتوب هر صدا؛ -
همگون سازی یا انطباق صدا با سیما ملفوظ با مکتوب؛ -
تبدیل نشانه های آوایی به نشانه های خطی معیار؛ -
نوشتن شکل درست ترکیبی کلمات.
در پی برداشتن این هشت گام، املا یا درست نویسی، محقّق خواهد گشت.
پس از اتمام جلسات آموزش هر درس، یک املای پایانی تقریری، شامل دو بخش برگزار نمایید .
در بخش اوّل، املای تقریری اجرا می شود.
متنی را تهیه کنید و با رعایت نکات مربوط به شمرده خوانی، رعایت صدای متعادل و رسا ،نداشتن حرکت اضافی در کلاس به هنگام خواندن متن و…، آن را برای دانش آموزان بخوانید .
در بخش دوم
پشت همان برگه، به صلاحدید خود و بر اساس توانایی دانش آموزان، چند فعّالیت املایی طرّاحی کنید
تا به آنها پاسخ دهند. مجموعهٔ این دو بخش یک واحد کار املا را شکل می دهد.
ارزشیابی درس اول فارسی ششم ابتدایی معرفت آفریدگار
بخش عمده ای از اهداف و انتظارات آموزشی درحیطهٔ مهارت ها قرار دارد.
دانش آموز باید بتواند دانشی را که فراگرفته است درشرایط واقعی به کار گیرد .
در این قسمت «آزمون عملکردی کتبی » پیشنهاد می گردد.
فعالیت های بخش دوم فعالیت کتاب نگارش، که در نیمهٔ اول زنگ در قالب مهارت نوشتن به انجام رسید
از آن جمله ساخت متن با کلمات ارائه شده و همچنین ادامه دادن داستان درخت توت در یک بند، نمونه هایی از آزمون عملکردی کتبی هستند.
کارگاه نویسندگی درس اول فارسی ششم ابتدایی معرفت آفریدگار
کارگاه نویسندگی، که به نگارش خلاق می پردازد،یکی از بخش های مورد علاقهٔ دانش آموزان است.
دانش آموز در سال های پیش با این فعالیت و با این عنوان در کتاب درسی برخورد نداشته است.
لذا برایش تازگی و جذابیت دارد. با اهمیت دادن معلمان به این بخش، انتظارات عمدهٔ آموزشی در مهارت نوشتن دانش آموزان محقق می شود.
به کارگیری شیوهٔ توصیف، معرفی محل زندگی و توضیح مفهوم مثل، از اهم فعالیت های این بخش در درس یک است.
از دانش آموزان خواسته شده است تا در توصیف بهار از چند بیت شعر استفاده کنند.