آفت زنجره مو و راههای کنترل آن

زنجره مو چیست؟

زنجره مو با نام علمی Psalmocharias alhageos از آفات مهم درختان می باشد که گاهی تا ۵۰ % خسارت وارد می کند.این آفت تقریبا در تمام مناطق زیر کشت مو فعالیت دارد.خسارت اصلی این حشره توسط پوره ها که از ریشه مو تغذیه می کند ،وارد می شود. حشرات بالغ با تخمریزی روی شاخه ها و قطع آوند موجب خسارت می شوند.علایم خسارت به شکل کاهش ارتفاع گیاه، اندازه و زردی برگها، کاهش شدید اندازه خوشه ها و حبه ها ظاهر می شود.

حدود ۱۵۰۰ گونه زنجره در جهان وجود دارد که غالباً در مناطق معتدل گرم تا گرمسیر سکونت دارند. برای مثال ۲۰۲ گونه در استرالیا، ۱۰۰ گونه در جزایر اسپانیا و تنها یک نمونه در پادشاهی بریتانیا می‌زید. گونهٔ بریتانیایی آن در ۶۱ درجهٔ شمالی پراکنده‌اند. این حشرات عموماً درخت کاج را ترجیح می‌دهند ولی در لاروهای پیر پوست اندازی بر روی ساقهٔ علف و گاه سرخس نیز دیده شده‌است. به‌طور کلی چرخهٔ حیات جیرجیرک‌ها چندین ساله‌است و اکثر این دوره به صورت لارو و زیر زمین سپری می‌شود.

مشخصات ظاهری زنجره مو

حشرات بالغ: این حشره بدنی قطور و به اصطلاح چاق دارد.رنگ عمومی بدنشان سبز روشن میباشد.طول بدن حشره نر ۲۴-۲۰ میلیمتر و ماده ها کمی بزرگتر هستند. دو خط سبز تیره یکی بین قفسه سینه اول وعقب سر و بین قفسه سینه دوم و سوم دیده می شود.

حشره دارای پاهای معمولیست.حشره دارای استحاله ناقص است.ظهور حشرات کامل بسته به نوع شرایط آب و هوایی متفات است ولی معمولا از اواخر خرداد تا اوایل مهر ادامه دارد.

دارای بالهای شفاف با رگبندی سبز روشن که رگهای ابتدایی قهوه ای روشن میباشد.دارای تخم ریز سر نیزه ای و کاملا مشخص است.حشرات نر به منظور جلب حشرات ماده دارای دستگاه صوتی بین حلقه اول و شوم شکم هستند که به وسیله ان تولید صدا می کند.

تخم و پوره: تخمها سفید رنگ و بیضی شکل که انتهای ان کمی باریک میشود.پوره های این حشره که در زیر خاک فعالیت دارند و از ریشه تغذیه میکنند به رنگ صورتی با چشمهای قرمز و به طول تقریبا ۳ میلیمترهستند.

پاهای جاویی پوره ها از نوع کننده میباشدو پاهای وسطی و عقبی جهت راه رفتن میباشد.بالهای پوره ها که دارای ۵ سن پورگی هستند به تدریج رشد کرده و زمان ظهور حشره کامل همزمان با تاریخ خروج شفیره از زمین می باشد.

چرخه زندگی زنجره مو

حشرات بالغ به مدت ۲ هفته زندگی میکند،حشره ماده کمی بعد از ظهور جفت گیری نموده و و شروع به تخم ریزی در زیر پوست سرشاخه ها می کند(۹۰۰-۶۰۰تخم)،در حقیقت همین عمل تخم ریزی و آسیب به سر شاخه ها و خشکیدگی شاخه های نازک بخشی از خسارت تاکستانها به شمار میاید.خود حشره کامل زنجره هم با تغذیه از شیره گیاهی موجب خسارت می گردد.

حدود یک ماه بعد تخمها شروع به تفریخ کرده و روی خاک می افتند و از طریق خاک خود را به ریشه های جوان گیاه می رسانند. در طی دوره ۵ سن پورگی خود به طور متوسط تا ۴ سال میتوانند از ریشه تغذیه و ایجاد لانه جدید کنندو باعث ضعف و مرگ ریشه وبه وجود آمدن خوشه های کوچک انگور و کوتاهی درخت ودر نهایت موجب خسارت اصلی شوند.

هر چه عمق خاک کمتر باشد فعالیت پوره بیشتر است.در خاکهایی که دارای سنگریزه (رس و گچ و آهک) تراکم آفت بیشتر است.البته سایر خصوصیات فیزیکی،شیمیایی خاک روی فعالیت پوره ها تاثیر گذار است.مثلا در خاکهای لوم سیلتی پوره ها بیشترین فعالیت را دارند.

زندگی یک نسل این آفت حدود ۷-۴ سال و گاهی تا ۱۷ سال به طول میانجامد.که البته بیشترین آن به شکل مرحله پورگی است.و هر ساله پوره های سن آخر از خاک خارج شده و بالغ میشوند.

گیاهان میزبان زنجره مو

علاوه بر حمله به تاکستانها به درختانی همچون سیب ،هلو، آلبالو، سنجد، زرد آلو، انار ، گردو و گاهی درختان غیر مثمر مانند نارون،نسترن،سپیدار ،زبان گنجشک و درخت ابریشم را مورد حمله قرار میدهد.

پیشگیری و مدیریت آفت زنجره مو

مدیریت آفت ایتدا باید روی حذف حشرات بالغ متمرکز شود،اگر در طی دو هفته مرحله زندگی حشرات بالغ نتوانیم عملیات پیشگیری یا کنترل انجام دهیم وارد مراحل بعدی یعنی جلوگیری از تخم ریزی،جلوگیری از ورود پوره ها به خاک و در نهایت کاهش و یا حذف جمعیت پوره ها ی درون خاک ،می شویم.

از جمله بهترین راه های پیشگیری از خسارت این آفت، استفاده از ارقام مقاوم (پیوند واریته های مرغوب روی پایه های مقاوم )می باشد. در ابتدای کار کاشت نهال یا قلمه در خاکهای شنی ،سبک و عمیق صورت گیرد. بعد از آن آبیاری منظم (کاهش کمیت آب آبیاری و افزایش دفعات)و در عین حال خشک نگه داشتن خاک در تابستان برای جلوگیری از ورود پوره به داخل خاک روشی بسیار مناسب است.

تقویت گیاه به وسیله کودهای حیوانی و مخلوط کردن کود و خاک با هدف پوک شدن و سبکی خاک وافزایش جذب آب در فصل پاییز و زمستان و صدمه به پوره ها (خفگی و سرمازدگی پوره ها) ، و البته ،هرس شاخه های آلوده به تخم در اواسط تیر ماه ،از بین بردن میزبانهای وحشی آفت و سوزاندن آنها ،بیل زدن تابستانه و زمستانه با هدف تخریب دالانها آسیب به پوره ها نیز بسیار موثر است.یخ آب زمستانه با هدف خفگی و کاهش پوره ها در زمستان بی تاثیر نیست.

از جدید ترین روشهای مبارزه و پیشگیری استفاده از خاک دیاتومه یا پودر کائولن است که بر روی سرشاخه ها گرد پاشی می کنند.

کنترل شیمیایی زنجره مو

سرانجام پس پشت سر گذاشتن تمام مراحل کنترل فیزیکی و مکانیکی در صورت جوابگو نبودن مشکل شما و در صورت نیاز از سموم زیر استفاده کنید. نکته ای که در استفاده از سموم وجود دارد این است که شما برای استفاده از سموم باید حتما با یک متخصص گیاه پزشک مشورت کنید تا میزان دوز مصرفی و نحوه استفاده از سم برایتان توضیح داده شود.

استفاده از سم بیش از حد مجاز علاوه بر گیاهسوزی و رعایت نکردن دوره کارنس سموم می تواند باعث ایجاد سرطان و آلرژی های تنفسی و پوستی و مسمومیت با مصرف میوه ها شوند.

سمپاشی می تواند در سه مرحله پای بوته ها مو علیه پوره های درون خاک،سم پاشی سطح خاک هنگام خروج پوره ها و سمپاشی علیه زنجره های بالغ صورت بگیرد.

سموم مالاتیون و دیازینون و دوراسپان به صورت محلول پاشی(محلول یک در هزارمخلوط با آب ) در خاک به میزان ۲۰ لیتر به ازای هر درخت استفاده شود.

گرانول (۵ یا ۱۰ %) دیازینون و دورسبان به مقدار ۲۰کیلوگرم در هر هکتار باغ به صورت مخلوط کردن با خاک و آبیاری (کنار زدن خاک سطحی تا عمق ۱۰ تا ۳۰ سانتی متری علاوه بر کمک به حذف فیزیکی و مکانیکی پوره ها با بالا بردن تاثیر سم بر پوره های موجود در لایه های عمقی تر خاک کمک می کند – این کار برای تک درختها و در باغات با سطح کم، روش مکمل موثری است-

سم کونفیدور یا ایمیداکلوپرایدبه میزان ۲۰ سی سی با ۱۰ – ۴۰ لیتر آب برای هر درخت البته همراه با کنار زدن خاک پای درخت نیز موثر است.

بهترین موقع مبارزه شیمیایی در ماهای مرداد و شهریور است که فعالیت پوره ها در قشر سطحی خاک می باشد . بعلاوه در این موقع تعداد زیادی پوره های سن چهارم در حال کامل شدن و خروج از خاک هستند.

بیشتر بخوانید:

نگهداری صحیح گل حسن یوسف در آپارتمان

فواید شگفت انگیز گل و گیاه خانگی

با روش کاشت گل نرگس آشنا شوید