دارو با عوارض چاقی
داروهای چاق کننده (چاقی دارویی)
بیماران و پزشکان باید درباره این موضوع هوشیار باشد زیرا این یک عامل ناشناخته در زمینه مشکل چاقی است. در اینجا 13 دارویی را که احتمالاً باعث افزایش وزن را به همراه دارد را معرفی می کنیم.
اما مصرف داروهای حیاتی خود را به خاطر این مسئله قطع نکنید! راه هایی وجود دارد که می توانید وزن خود را تحت کنترل داشته باشید.
کدام داروها باعث چاقی میشوند ؟
1. پاکسیل (پاروکستین)
معمولاً مهار کننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) باعث بالا رفتن وزن نمی شوند زیرا ضد افسردگی ها، سروتونین را افزایش می دهد و سروتونین نیز منجر به ایجاد حساس سیری می شود.
اما پاکسیل (Paxil) یک استثناء است. پاکسیل یکی از بهترین داروهای اضطراب است، اما اگر در طول مصرف آن دچار افزایش وزن شده اید با پزشک صحبت کنید تا آن را با داروهای دیگری مانند پروزاک یا زولوفت عوض کند، به این ترتیب قادر به کنترل وزن خود خواهید بود.
2. دپاکوت (اسید والپروییک)
دپاکوت برای درمان اختلال دو قطبی و تشنج، و جلوگیری از میگرن تجویز می شود. یک مطالعه انجام شده در سال 2007 روی بیماران مبتلا به صرع نشان داد که 44% از زنان و 24% از مردان در طول مصرف قرص دپاکوت در مدت یکسال، 11 پوند افزایش وزن پیدا می کنند.
داروها روی پروتئین های مرتبط با اشتها و متابولسم تاثیر می گذارد، اما هنوز مشخص نشده است که چرا روی زنان بیشتر از مردان اثر می گذارد. لیتیوم یکی دیگر از داروهای تجویزی برای بیماری های روحی و روانی مانند اختلال دو قطبی است که افزایش وزن به دنبال دارد اما کمتر از دپاکوت.
3. پروزاک (فلوکستین)
اگرچه پروزاک که یک SSRI است اغلب باعث کاهش وزن می شود، می تواند در مصرف طولانی مدت اثر متضادی داشته باشد. یک مطالعه 60 هفته ای نشان داد.
اگرچه بیماران در طول نیمه اول مطالعه کاهش وزن داشتند، اما در نیمه دوم زمان تحقیق شروع به افزایش وزن کردند. دلیل این امر می توانید این باشد که به مرور بیماران در مقابل تاثیر سیری مقاوم می شوند.
اگر فردی سعی دارد وزن خود را کاهش بدهد و بخاطر افسردگی در حال مصرف داروهای مهار کننده انتخابی بازجذب سروتونین است، می تواند دارو را با ولبوترین (بوپروپیون) جایگزین کند تا منجر به کاهش وزن شود.
4. رمرون (میرتازاپین)
رمرون یک داروی ضد افسردگی است که سروتونین و نوراپی نفرین را افزایش می دهد و اینها با کاهش وزن مرتبط هستند.
با این حال فعالیت آنتی هیستامینی این دارو ممکن است موجب افزایش وزن شود. با این وجود این عارضه می تواند چیز خوبی باشد.
رمرون گاهی به افراد مسنی که دچار کمبود وزن هستند داده می شود تا اشتهایشان بهتر شود.
5. زیپرکسا (اولانزاپین)
داروهای ضد روانپریشی آتیپیکال مانند زیپرکسا و کلوزاریل (کلوزاپین)، می تواند باعث چاقی شود.
مطالعه انجام شده در سال 2005 نشان می دهد که 30% از افرادی که زیپرکسا مصرف می کنند در حدود 7% وزن خود را در طول 18 ماه بدست می آورند.
این داروها که برای اسکیزوفرنی و اختلال دو قطبی تجویز می شود، دارای فعالیت آنتی هیستامین قوی هستند و سروتونینی که می تواند علت افزایش وزن باشد را مهار می کند.
متفورمین داروهای دیابت می تواند به کاهش وزن کمک کند، چرا که می توان آن را با داروهای ضد روانپریشی بی تاثیر روی وزن، مانند زیپراسیدون و آریپیپرازول تعویض کرد.
6. دلتازون (پردنیزون)
کورتیکواستروئیدهای خوراکی مانند دلتازون، قوی تر از فرم استنشاقی آن هستند و احتمال بیشتری برای افزایش وزن دارند، به خصوص در استفاده طولانی مدت.
یک نظر سنجی در سال 2006 درباره استفاده طولانی از کورتیکواستروئیدهای خوراکی نشان می دهد، 60% تا 80% افراد مصرف کننده دچار افزایش وزن شدند.
دوزهای بالاتر مانند چیزی که برای بیماری آسم و التهاب روده تجویز می شوند، دارای تاثیر بیشتری نسبت به دوزهای پایین تر هستند، مانند مقادیر که برای بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید توصیه می شود.
مقابله با عوارض ناشی از مصرف طولانی مدت استروئید مشکل است، اما ورزش، رژیم غذایی مناسب و در برخی موارد مصرف متفورمین می تواند کمک کند.
7. تورازین (کلروپرومازین)
هنگامی که تورازین ضد روانپریشی برای اولین بار در سال 1954 وارد بازار شد، مشخص بود که می تواند باعث افزایش وزن شود.
تورازین در کنار ملاریل (تیوریدازین) دارای فعالیت آنتی هیستامین است که باعث افزایش اشتها و آرام بخشی می شود. این داروها ممکن است باعث افزایش وزن کمتری نسبت به زیپرکسا و کلوزاریل شود.
با این وجود، آنها در درمان اسکیزوفرنی زیاد موثر نیستند و ممکن است دارای عوارض جانبی دیگر مانند مشکلات حرکتی باشند.
8. الاویل، اندپ، واناتریپ (آمیتریپتیلین)
داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای (TCA)، مثل آمیتریپتیلین، بیشتر از دیگر داروهای ضد افسردگی و میگرن روی افزایش وزن تاثیر می گذارد. TCA روی انتقال دهنده های عصبی درگیر در انرژی و اشتها مانند:
سروتونین، دوپامین و استیل کولین تاثیر می گذارد، اما فعالیت آنتی هیستامین آنها احتمالاً عامل تغییرات وزنی است. این داروها در موارد کمتری برای افسردگی تجویز می شوند زیرا مصرف بیش از حد دارو می تواند به قلب آسیب بزند.
دوزهای پایین تر می تواند از میگرن جلوگیری کند، اما مطالعه انجام شده در سال 2006 نشان داده که 30% از افرادی که برای میگرن آمی تریپتیلین استفاده می کنند، در طول 26 هفته بیش از 5% از وزنشان، افزایش وزن خواهند داشت.
9. آلگرا (فکسوفنادین و پسودوافدرین)
فعالیت آنتی هیستامین در داروهای روانپزشکی اغلب چیزی است که موجب افزایش وزن می شود، اما مشخص شده است که این خاصیت این دارو اهمیتی ندارد.
با این وجود، فعالیت آنتی هیستامین برای اثر بخشی داروهای آلرژی بسیار مهم است. مطالعه ای که در سال 2010 صورت گرفت، نشان داد افرادی که آنتی هیستامین های تجویزی مانند آلگرا و زیرتک مصرف می کنند، 55% بیشتر از افرادی که دارو را مصرف نمی کنند، دچار افزایش وزن می شوند.
مسدود کردن هیستامین می تواند آنزیمی را در مغز مختل کند که به تنظیم مصرف مواد غذایی کمک می کند.
10. کلروپروپامید
برخی از داروهای دیابت نوع 2 می تواند باعث کاهش وزن شوند. برخی دیگر تاثیر متضاد دارند. داروهای سولفونیل اوره مانند Diabinese و Insulase (و دیگر داروها مانند Actos و Prandin) باعث تحریک تولید یا فعالیت انسولین می شوند که قند خون را کاهش و اشتها را افزایش می دهد.
متفورمین، بایتا و جانوویا احتمالاً باعث کاهش وزن می شوند.
11. انسولین
انسولین موجب افزایش وزن می شود. اما انواع خاصی مانند انسولین لومیر اثرات مفرط کمتری دارد. مطالعه ای نشان داده است که افراد به طور متوسط در طول سه سال اول مصرف انسولین، در حدود 5 کیلوگرم افزایش وزن را تجربه می کنند.
در حدود نیمی از افزایش وزن در طول سه ماهه اول رخ می دهد. دکتر چکسین تاثیر افزایش وزن انسولین را پارادوکسیکال می نامد. او می گوید:
برخی بیماری ها مانند دیابت نوع دو باعث چاقی می شود و داروهایی که برای درمان بیماری های این چنینی مصرف می کنیم، می تواند باعث افزایش وزن بیشتری شود.
12. تنورمین (آتنولول)
مسدود کننده های بتا در میان داروهای مورد استفاده برای فشار خون بالا هستند، اما داروهای قدیمی تر مانند تنورمین، لوپرسور (متوپرولول) و ایندرال (پروپرانواول) می تواند باعث چاقی شود.
یک مطالعه نشان داده است افرادی که تنورین مصرف می کنند، حدود 2.5 کیلوگرم بیشتر از افرادی که به آنها دارونما داده شده بود، شاهد افزایش وزن بودند. تحقیقات تکمیلی مشخص کرد که بیشترین میزان افزایش وزن در طی چند ماه اول اتفاق افتاده است.
این داروها می تواند سوزاندن کالری را کند کرده و باعث خستگی شوند. مسدود کننده های جدید بتا، مسدود کننده های کانال کلسیم و مهار کننده های ACE، به احتمال کمتری موجب افزایش وزن می شوند.
13. قرص های پیشگیری از بارداری
قرص های پیشگیری از بارداری اغلب برای افزایش وزن مقصر شناخته می شوند، اما این امر عمدتاً غیر قابل توجیه است. در حقیقت، آمپول سه ماهه ضد بارداری (DMPA) می تواند به طور مداوم با افزایش وزن مرتبط باشد.
تحقیقات نشان می دهد زنان جوانی که از ابتدا چاق بوده اند، بعد از تزریق DMPA، مستعد افزایش وزن بیشتری هستند.
بیشتر بخوانید :
فواید مصرف کپسول چاق کننده اکسیر
آیا قرص آهن چاق کننده است؟
معرفی تاثیرگذارترین قرص های بزرگ کننده ران و باسن
جلوگیری از چاقی دارویی
اگر در چند ماه اخیر رژیم غذایی و فعالیت بدنی تان را تغییر نداده و در عین حال دچار اضافه وزن شده اید و فکر می کنید داروهای تان مقصر هستند، به این ۴ نکته توجه کنید:
-
اولین و مهم ترین نکته اینکه هیچ وقت بدون مشورت پزشک داروهای تان را قطع نکنید یا دوز آنها را کاهش ندهید. شاید مصرف این دارو برای شما بسیار مهم تر از اضافه وزنی باشد که پیدا کرده اید. -
همیشه قبل از اینکه پزشک دارویی برای تان تجویز کند حتما در مورد چاق کننده بودن آن سوال کنید. گاهی اوقات پزشک می تواند داروها ی تان را با داروهای دیگری جایگزین کند تا دچار اضافه وزن نشوید و در عین حال تاثیر درمانی هم از آن بگیرید. -
اضافه وزن حاصل از مصرف دارو معمولا طی ۶ ماهه اول درمان نشان داده می شود. اگر میزان اضافه وزن تان خیلی زیاد است حتما موضوع را با پزشک خود درمیان بگذارید زیرا چاقی می تواند بیماری تان را تشدید کند و خطر ابتلا به سندروم متابولیک، دیابت، فشارخون بالا، چربی خون بالا و آرتروز را افزایش دهد. -
اگر مجبورید از داروهایی با عارضه اضافه وزن استفاده کنید، برای جلوگیری از چاقی یا کمک به کاهش وزن خود یک دفترچه یادداشت تهیه کنید و هرچه می خورید را همراه با زمان آن یادداشت کنید. به این ترتیب کنترل خیلی بهتری روی کالری های مصرفی خواهید داشت. همچنین باید سعی کنید فعال تر باشید؛ به جای اینکه تلویزیون ببینید یا قهوه بنوشید همراه با خانواده یا دوستان به پیاده روی بروید. فعالیت باعث سوختن کالری می شود که خود تاثیر افزایش وزن حاصل از هر دارویی را خنثی می کند