معرفی داروی تری متوپریم
تری متوپریم (Trimethoprim) یک آنتی بیوتیک باکتریواستاتیک وسیع الطیف است که در درمان عفونتها بخصوص عفونتهای ادراری مصرف دارد. البته اغلب تری متوپریم به همراه سولفامتوکسازول در ترکیب با هم ( به نام کوتریموکسازول) بکار می رود. در پروفیلاکسی عفونتهای ادراری ، پنوموسیستس کارینی نیز مصرف دارد.
اشکال دارو: قرص ، آمپول ، شربت
مکانیسم اثر تری متوپریم
تری متوپریم یک مهار کننده آنزیم دی هیدروفولات ردوکتاز است و از این طریق مانع بیوسنتز برخی از آمینواسیدها و نوکلئوتیدهای ضروری برای باکتری و در نتیجه توقف رشد باکتری می شود.
فارماکودینامیک تری متوپریم
تری متوپریم یک مهار کننده پرییمیدینی دی هیدروفولات ردوکتاز و یک آنتی باکتریال مرتبط با پیریمتامین است که در متابولیسم فولات باکتری و سنتز DNA مداخله می کند.
فارماکوکینتیک تری متوپریم
تری متوپریم به سرعت و تقریباً به طور کامل از راه مجاری گوارشی جذب می شود. غلظت سرمی دارو 4-1 ساعت پس از مصرف خوراکی به اوج خود می رسد. این دارو به طور وسیع در بدن انتشار می یابد. نیمه عمر آن 11-8 ساعت است که در کودکان کوتاه تر و در صورت عیب کار کلیه طولانی تر خواهد شد. دفع این دارو عمدتاً کلیوی است.
قبل از مصرف تری متوپریم در موارد ذیل با پزشک خود مشورت نمایید
- وجود هر نوع حساسیت به تری متوپریم.
- در صورت حاملگی و شیردهی.
- در صورت ابتلاء به هر نوع بیماری به خصوص کم خونی مگالوبلاستیک ناشی از کمبود فولیک اسید و بیماری کلیوی .
- درصورت مصرف هر نوع دارو چه با نسخه و چه بدون نسخه پزشک بخصوص سیکلوسپورین، داپسون ، فنی توئین، ریفامپین ، وارفارین و آنتاگونیستهای فولیک اسید.
- از مصرف این دارو برای نوزادان و کودکان کمتر از ۱۲ سال خودداری نمایید مگر با تجویز پزشک.
در طول زمان مصرف تری متوپریم رعایت نکات ذیل توصیه می شود
- دارو را با معده خالی مصرف کنید ، در صورت بروز عوارض گوارشی همراه با غذا میل نمایید.
- طول درمان راکامل کنیدودر صورتیکه یک نوبت از مصرف دارو را فراموش کردید به محض به یادآوردن، دارو را مصرف کنید ولی اگر تقریباً زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده باشددارو را مصرف نکنید و از دو برابرکردن نوبت بعدی خودداری کنید.
- درصورت طولانی بودن دوره درمان بااین دارو بطور منظم به پزشکتان جهت معاینه مراجعه نمایید.
- اگر طی چند روز پس از مصرف این دارو علائم بیماری بهبودن یافت پزشک خودرامطلع کنید.
- در صورت انجام هرگونه اقدام دندانپزشکی مصرف این دارو را به دندانپزشک اطلاع دهید و در مدت مصرف این دارو،بطور منظم از مسواک ، نخ دندان، خلال دندان و خمیر دندانهای فلورایددار استفاده نمایید.
- مصرف این دارو ممکن است باعث حساس شدن پوست به نور شود.در صورتی که روی پوست واکنش شدید در اثر قرار گرفتن در معرض نور خورشید بوجود آمد به پزشکتان اطلاع دهید.
مقدار مصرف تری متوپریم
مقدار مصرف هر دارو را پزشک تعیین میک ند ولی مقدار مصرف معمولی این دارو به شرح زیر است:
مقدار مصرف معمول بزرگسالان و نوجوانان:
به عنوان ضد باکتری در درمان عفونتهای دستگاه ادراری : ۱۰۰ میلی گرم هر۱۲ ساعت به مدت ۱۰ روز یا ۲۰۰میلی گرم یکبار درروز بمدت ۱۰ روز.
- در درمان پنومونی ناشی از پنوموسیستیس کارینی: ۲۰میلیگرم تری متوپریم به ازاء هر کیلوگرم از وزن بدن در هر روز بهمراه ۱۰۰ میلی گرم داپسون یکبار در روز به مدت ۲۱ روز.
- پروفیلاکسی عفونتهای دستگاه ادراری: ۱۰۰میلیگرم یکبار در روز.
- توجه: در بزرگسالان با بیماری کلیوی میزان مصرف دارو باید کم شود.
عفونت گوش میانی حاد:
- 5 میلی گرم به ازاء هر کیلوگرم وزن بدن هر 12 ساعت برای 10 روز
مقدار مصرف معمول کودکان:
- به عنوان ضد باکتری: در نوزادان بالای ۲ ماه و کودکان زیر۱۲ سال: مقدار مصرف خاصی وجود ندارد. با این حال مقدار۳ میلی گرم به ازاء هر کیلوگرم وزن بدن۲ باردر روز بطور مؤثر درکودکان مصرف می شود.
- کودکان ۱۲سال به بالا: برابر مقدار مصرف بزرگسالان و نوجوانان می باشد.
توجه: اطمینان و کارآیی دارو در نوزادان زیر ۲ ماه به اثبات نرسیده است و همچنین کارآیی دارودر کودکان زیر ۱۲ سال به اثبات نرسیده است .
مصرف تری متوپریم در بارداری
C ( داروهای گروه C فقط باید با تجویز پزشک مورد مصرف قرار بگیرد. خطرات ناشی از مصرف این گروه از داروها هنوز رد نشده است و یا اینکه مطالعات انسانی انجام نشده است و پزشک زمانی که احساس کند فواید مصرف این گروه از داروها از مضرات احتمالی آن بسیار بیشتر است و مصرف آن برای بیمار ضروری است تجویز انجام می‌دهد. )
عوارض جانبی تری متوپریم
اختلالات گوارشی ( تهوع و استفراغ ) ، بثورات جلدی، خارش، افزایش پتاسیم خون، کاهش هماتوپوئز، واکنش های حساسیت به نور، واکنش های حساسیت مفرط ( آنژیوادم و آنافیلاکسی ) و مننژیت آسپتیک گزارش شده اند.
تداخلات دارویی تری متوپریم
این دارو غلظت سرمی برخی از دارو مانند دیگوکسین ، فنی توئین و پروکاوین آمید را افزایش می دهد. مصرف همزمان تری متوپریم ( یا کوتریموکسازول ) با داروهای سمی برای کلیه به ویژه سیکلوسپورین خطر بروز مسمومیت کلیه را افزایش می دهد. مصرف همزمان این دارو با متوترکسات و پریمتامین که خود مهار کننده فولات ردوکتاز هستند، خطر بروز کم خونی مگالوبلاست را افزایش می دهد. مصرف همزمان سایر داروهای تضعیف کننده مغز استخوان با این دارو احتمال کاهش بیشتر فعالیت مغز استخوان را افزایش می دهد.
- افزایش ریسک هایپرکالمی در صورت مصرف همزمان با : اپلرنون، اسپیرونولاکتون، آمیلوراید، کاپتوپریل، اپروسارتان ، تریامترن
- افزایش ریسک شکست درمان در صورت مصرف همزمان با : لکوورین
- افزایش ریسک سرکوب شدید استخوان و آنمی آپلاستیک در صورت مصرف همزمان با متوترکسات
موارد منع مصرف تری متوپریم
- در صورت ابتلای بیمار به نارسایی شدید کلیه، دارای سابقه حساسیت به این دارو و دیسکرازی خونی این دارو نباید مصرف شود.
- کم خونی مگالوبلاستیک ناشی از کمبود فولات , حساسیت مفرط به این دارو
هشدار ها در رابطه با مصرف تری متوپریم
1- در صورت بروز واکنش های حساسیت مفرط یا بروز بثورات جلدی مصرف این دارو باید قطع شود.
2- در صورت عیب کار کلیه یا کبد، بیماران مبتلا به کمبود فولات و پورفیری، مصرف این دارو باید با احتیاط فراوان صورت گیرد.
3- در طول درمان با این دارو انجام آزمون های خونی توصیه می شود.
4- در بیماران سالخورده کاهش مقدار مصرف ضروری است.
5- اسهال ناشی از کلستریدیوم دیفیسیل در مصرف تمام آنتی بیوتیک ها از جمله تری متوپریم گزارش شده است و شدت آن می تواند از خفیف تا شدید باشد.
توصیه های دارویی تری متوپریم
- در صورت بروز بثورات جلدی یا سایر علایم واکنش های حساسیت به دارو، مصرف آن باید قطع شود.
- در صورت بروز اسهال آبکی و طول کشنده با پزشک خود تماس بگیرید.
مسمومیت با تری متوپریم
- در صورت مصرف اتفاقی بیش از مقادیر توصیه شده توسط پزشک بیمار را سریعاً به بیمارستان منتقل نمایید.
شرایط نگهداری تری متوپریم
- دارو را دور از نور و رطوبت در دمای بین ۱۵تا۳۰ درجه سانتیگراد در ظروف کاملاً در بسته و مقاوم به نور نگهداری نمایید.
- دارو را دور از دسترس اطفال قرار دهید.
- از نگهداری و مصرف داروهای تاریخ گذشته خودداری نمایید.
بیشتر بخوانید:
آنتی بیوتیک کلیندامایسین و عوارض جانبی آن
موارد مصرف و عوارض جانبی آنتی بیوتیک پنی سیلین وی پتاسیم
موارد مصرف و عوارض آنتی بیوتیک موکسی فلوکساسین
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله دلگرم