آداب و رسوم مردم تهران باستان در شب یلدا + عکس

آداب و رسوم مردم تهران باستان در شب یلدا

یلدای تهران قدیم با میوه های تازه پاییزی، میوه های خشک تابستانی، آجیل مخصوص، شیرینی و هندوانه از راه رسید.
قدیمی‌های تهرانی در همه اعیاد خود سنت خوبی داشتند که اعضای خانواده را در خانه بزرگتر جمع می‌کردند و همه فرزندان خانواده در خانه مادر و پدر جمع می‌شدند.
یکی از سنت های شب یلدای تهران خوردن میوه های تابستانی مانند هندوانه است که با توجه به نزدیک بودن این مراکز کشاورزی به تهران، میوه هندوانه جزو خوراکی های شب یلدای تهران است.

مردم تهران قرن هاست که آغاز زمستان را که معادل غروب سی ام آذر و بامداد یکم دی ماه است، به عنوان شب یلدا یا شب چله بزرگ می شناسند.شب یلدا در نگاه مردم آن روزگار نماد برتری تاریکی و تباهی بر نور بود، زیرا شب بعد از یلدا خورشید به عنوان نماد روشنایی دوباره متولد شد.
در گذشته های دور، شب بعد از یلدا را برای تهران و ایرانیان بسیار عزیز می دانستند، به طوری که سعی می کردند هیچ بدی به آنها نکنند و به همین دلیل آن روز را جشن ملی می دانستند.
برخی از مورخان بر این باورند که جشن یلدا متعلق به مسیحیان است، اما در اصل از ایران باستان گرفته شده تا جایی که بیش از هشت هزار سال قدمت دارد.

علی اکبر دهخدا مراسم شب یلدا را اینگونه تعریف می کند:
«شب چله بلندترین شب سال است که ایرانیان از دیرباز آن را مبارک می دانند. در این شب ایرانیان دور آتش جمع شدند و به بازی و پایکوبی پرداختند تا این شب را جشن بگیرند. «سپس سفره های پهن با شومینه، عطر و تنقلات مختلف از جمله تنقلات فصلی و غیر آشامیدنی مانند نان، شیرینی، حلوا و گوشت نذری پهن کردند.

شب یلدا برای تهرانی‌های قدیم نماد برکت، سلامتی، فراوانی و خوشبختی بود که اقوام خود را به همسایه‌ها دعوت می‌کردند یا در خانه‌ای بزرگ‌تر جمع می‌شدند و از آجیل گرفته تا شیرینی، میوه‌ها به‌ویژه هندوانه، انار و خربزه می‌خوردند. ارائه و سرگرم و سرگرم شد.

هندوانه به دلیل شکل کروی روی سفره قرار می گیرد و نماد خورشید است و انار نیز نماد تولد است که آن را می شکند و شادی را به زندگی مردم می آورد، نوعی جادوی عفونی که زندگی را برکت داده است.
فال حافظ در قرون اخیر در شب یلدا به آداب و رسوم تهران افزوده شده است، مخصوصاً دختران شادمان به فال گرفتن می خواستند و قدیمی ها با انتخاب و شکستن آجیل به دلیل پوچی یا پر بودن آن، آینده را پیش بینی می کردند.

جعفر شهری در کتاب تهران قدیم می نویسد:
تهرانی‌ها با میوه‌های تازه پاییزی و خشکبار تابستانی و آجیل مهمانان را به وجد می‌آوردند و معتقد بودند غذاهای سفره شب یلدا مانند غذاهای سفره هفتم می‌تواند طبیعت گرم سرما را گرم کند. طبيعت.” هندوانه و انار و آنهايي كه از سردي مزاجشان ناراحت بودند توت و كشمش و خرما مي خوردند.

آجیل شب یلدان یکی دیگر از خوراکی های تهرانی ها بود که ترکیب آن نشان از اعتقاد و تجربه مردم تهران باستان به خواص مختلف میوه خشک بود که از آن به عنوان «آکشید» استفاده می کردند (تضادها). مهمانی خانواده های تهرانی آن شب مشغول صحبت بود. خانواده های مسن تر برای جوان ترها جا داشتند. از جمله داستان هایی که در آن شب نقل شد، داستان هایی از خیر و شر، سنگ صبور، ماه پیشانی و… بود.
این جشن باستانی در سال 1388 با هدف حفظ، ترویج و اشاعه فرهنگی با قدمت بیش از هشت هزار سال در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسید.

منبع: hamshahrionline.ir